10 bin saat kuralı

Ekonomi modeli, eğitim sistemi tasarımı falan denince aklıma hep ‘10 bin saat kural’ geliyor. Nedir bu on bin saat kuralı? diyecek olursanız... Kitapları milyonlar satan ve Time Dergisi tarafından ‘Dünyanın En Etkili 100 İnsanı’ndan biri seçilen Malcolm Gladwell’ın Outliers yani Sıradışı İnsanlar kitabında bahsettiği önemli bir kavram diyerek konuya giriş yapayım. Kavrama açıklık getirdikten sonra konuyu sonra siyasete, ekonomi ve eğitim politikalarına çözüm getirmeye bağlayacağım.

Malcolm Gladwell, başarılı insanları araştırdığında 10 bin saat kuralını keşfetmiş. John Calvin Maxwell’in “Hiçbir başarı tesadüf değildir sadece gerekenleri yapanlar başaracaktır” sözünü kanıtlarcasına Malcolm Gladwell de başarılı insanların hepsinin bulundukları noktaya gelmek için en az 10 bin saat çalıştıklarını, pratik yaptıklarını söylüyor.

Örneğin, Bill Gates Microsoft’u kurmadan önce evlerinin yakınındaki bir lisede, tam 10 bin saat programlama yapmış. Hatta kendisine gündüz izin verilmediği için bilgisayar laboratuvarına gece giriyor ve sabaha kadar çalışıyormuş. Aynı şekilde Apple’ın kurucusu Steve Jobs 10 bin saat programlama yapmış. The Beatles grubu, ünlü olmadan önce 10 bin saat pratik yapmış. Bu gibi örnekleri ünleri dünya çapına ulaşmış olmasa da etrafınıza baktığınızda, çevrenizde ki başarılı insanları gözlediğinizde siz de bulabilirisiniz. Hiçbir başarı tesadüf değil. Tempolu ve yoğun çalışma, başarıyı getiren en büyük etkendir diyebiliriz.

Tüm dünyadaki psikologlar bir kuşaktır bir soruyu tartışıyorlar: İstidat (Doğuştan gelen yetenek) diye bir şey var mı? Cevabın ‘evet’ olduğundan herkes hemfikir. Tartışılan nokta, yetenekte istidatın ne oranda, çalışmanın ne oranda rol oynadığı! Araştırmalarda istidatın daha az, çalışmanın çok daha büyük olduğu sonucu ortaya çıkarıyor.

Berlin Müzik Akademisi’nde yürütülen bir araştırmada kemancılar dünya çapında virtüöz olabilecek ‘yıldızlar’, ‘iyiler’ ve ancak müzik öğretmeni olabilecek ‘vasatlar’ olarak üç grupta incelenmiş. Hepsi 5 yaşlarında kemana başlar da yıldızlar 14 yaşındayken haftada 16 saat, 20 yaşına geldiklerinde 30 saati aşkın çalışmışlar. Böylece elit kemancılar 20 yaşına geldiklerinde 10 bin çalışma saatine ulaşmışlar.

Buna mukabil iyilerin toplamı 8 bin saat, müzik öğretmenlerinin 4 bin saatmiş. Aynı durumun profesyonel piyanistler için de geçerli olduğu görülmüş. Araştırmanın çarpıcı bir sonucu da, arkadaşlarından daha az çalışıp da zirveye çıkan doğal yeteneğe rastlanmadığı gibi herkesten fazla çalıştığı halde zirveye ulaşmayana da rastlanmamış.

Sonuç olarak bir muzisyen üst düzey bir müzik okuluna girebilecek istidata sahipse, artık onu diğerlerinden ayıran sadece çalıştığı süredir. Zirvedekiler arkadaşlarından daha fazla çalışarak o noktaya ulaşamazlar; çok, çok daha fazla çalışmaları gerekir. Karmaşık bir görevde mükemmelliğe ulaşmak için asgari bir süre gerektiği kuralı uzmanlığın her dalında ortaya çıkıyor. Bilim adamları bu büyülü sürenin 10 bin saat olduğu konusunda mutabıklar. Besteciler, basketbol oyuncuları, roman yazarları, buz patencileri, konser piyanistleri, satranç¸ oyuncuları üzerinden yürütülen araştırmalarda bu sayı tekrar tekrar karşımıza çıkıyor. Elbette ki aynı süre çalışan herkes aynı derecede başarılı olmaz. Fakat dünya çapında uzmanlığın daha kısa sürede kazanıldığı da görülmemiştir. Gerçek ustalığa erişmek için beynin aldıklarını özümsemesi ve yerleştirmesi gerekir. Bu yerleştirme de en az 10 bin saat bilfiil çalışarak mümkün. Geleceğimizi emanet ettiğimiz politikacılarımıza baktığımda ise çözüm bulmak için uğraştıkları konu ile ilgili yeterli deneyimlerinin olmadıklarını ve çözüm üzerinde yeterince çalışmamış olduklarını görüyorum. Yani hiçbir siyasimiz 10 bin saat kuralına uymuyor. Sonra da “Neden eğitim sistemimiz de bir türlü dikiş tutturamıyor ya da ekonomi politikalarımız yetersiz kalıyor?” diye tartışıp duruyoruz. Uzmanlık alanları ile çözüm bulmaya çalıştığı konular örtüşen siyasilerimiz bile çözüm üzerinde yeterince çalışacak zamanı bulamadıklarından denemeler genellikle başarısız oluyor.

İyi bayram diler, hayatınızın geri kalanında 10 bin saat kuralına uymanızı öneririm.