Özay Şendir

Prag’daki Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi’nde Rusya ve Ukrayna ile konuşabilen tek ülke olmanın pozitif etkisini yaşadı Türkiye. Bu hepimizin bildiği şey, şimdi hiç bilmediğimizi yazmakta fayda var. Türkiye Ukrayna-Rusya savaşını bitirmek için farklı bir fikri altyapı hazırlayıp bunu Batı’daki bazı başkentlerle paylaşmaya başladı. Türkiye’nin hazırladığı fikri altyapı, Rusya Devlet Başkanı Putin’in savaşın başından beri yaptığı tüm konuşmaların incelemesiyle başlamış. Varılan sonuç Moskova’nın Batı ile uzun vadeli bir pazarlık istediği olmuş. Türkiye işte bu noktada Batı’nın dört büyük ülkesi ABD, Fransa, Almanya ve İngiltere’yi Rusya ile aynı masaya oturtmayı planlıyor. Bu plan henüz tüm Batı başkentleriyle paylaşılmadı ama ABD’ye önemli ve özel kanallar üzerinden aktarıldı. Washington’daki etkili isimlerin plana dair ilk yorumları oldukça olumlu. Tek soruları böyle bir diyalog için Rusya’dan muhatap bulunup bulunamayacağı. Mekik diplomasisinde oldukça deneyim kazanan Türkiye’nin

Yarın, Türkiye saatiyle 19.00’da, Prag Kalesi’nde, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ermenistan Başbakanı Paşinyan ile ikili bir görüşme yapacak.

27 AB üyesi ve 17 davetli ülkeyle beraber ilk kez toplanacak Avrupa Siyasi Topluluğu Liderler Zirvesi’ne de bu görüşme damga vuracak.

Ermenistan Devlet Radyosu ve Ermenistan Kanal 1 haberleri, Erdoğan’ın Paşinyan ile görüşme ihtimalini eylülün son haftasından beri haber yapıyor. Normalleşme sürecinin Ermenistan Temsilcisi Ruben Rubinyan da geçen hafta benzer bir açıklama yapmıştı. O zaman “Olabilir” denilen buluşma belli ki kesinleşmiş. İki ülke arasındaki bu en üst düzey diyalog sürecinden en çok rahatsız olacak kişi hiç şüphesiz Yunanistan Başbakanı Miçotakis olacak.

Miçotakis, Zirve’de

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmek, görüşme olmazsa da Brüksel’in Ege ve Doğu Akdeniz’deki gerginliklerle ilgili Türkiye’ye sert bir mesaj vermesi için çalışıyordu. Türkiye hem büyüklüğü hem de attığı bir diyalog

Adının Benito’su Meksika’daki halk ayaklanmasının önderi Benito Juarez’den,

Almicare’i, İtalyan yazar ve anarşist Almicare Capriani’den,

Andrea’sı da İtalya’da bölgesel bir sosyalist lider olan Andrea Costa’dan geliyor.

Yani Benito Almicare Andrea tam bir sosyalist karışımdır.

Bu isimle hayata başlayan birinin gençliğinde sosyalist hareket içerisinde yer alması, cebinde Karl Marx’ın yüzü olan bir madalyon taşıması, Osmanlı’ya karşı Trablusgarp Savaşı’nı protesto etmek için sokakta çatışmalara katılması, askerlik yapmamak için İsviçre’ye kaçması, ülkesine döndüğünde sendikal mücadelede yer alması, daha sonra İtalyan Sosyalist Partisi’nin yayın organı Avanti gazetesine genel yayın yönetmeni olması şaşırtıcı değil elbette.

Benito Amilcare Andrea adı için şaşırtıcı olmayan bu bilgiler Mussolini soyadı eklenince birden başka bir hale geliyor. İtalya’daki seçim sonuçlarından beri tekrar hatırladığımız bir faşist diktatör için garip bir yaşam hikâyesi ama bilmekten bir zarar

İspanya’da kuraklık ve kötü tarımın zeytin verimini düşürdüğüne dair haberleri okuyoruz bir süredir.

Şimdi o verim düşüklüğü Türkiye’deki zeytinyağı fiyatlarını etkiler hale geldi.

Son bir aydır Akhisar, Salihli, Köprübaşı hattında dolaşıyor, üreticilerle konuşuyorum.

En çok şaşırdığım bilgi, İspanyolların hasat öncesi bölgeye gelip, binlerce ton yağ alımı için anlaşma yapma yollarını aramaya başlamaları.

“İhracat yapmak iyidir” demek kolay, son derece kurak geçen bir kış ve yazın ardından Manisa’nın tarım ilçelerinde susuzluk giderek büyüyen bir sorun halinde. İspanyollar, Türkiye’den 1 liraya aldıkları zeytinyağını kendi markalarıyla
3 liraya satacaklar. Buna karşılık, iç piyasada zeytinyağı fiyatları yükselecek.

Hadi bu dengelenebilir sorun ama risk daha da büyük.

Dumlupınar deyince aklına sadece 26 Ağustos 1922, Başkomutanlık Meydan Savaşı’nın yapıldığı yer gelmesin Yorgo. Yunanistan, Nazi işgali altında inler, Atina’da açlıktan her gün onlarca kişi ölürken suyun bizim yakasından Pire Limanı’na yiyecek getiren ikinci Kızılay gemisinin adı da Dumlupınar’dı. Dumlupınar yaşları 13 ile 16 arasında bin kadar hasta Yunan çocuğu İstanbul’a getirdi, o çocuklar burada tedavi edildi, savaşın sonuna kadar İstanbul’da güvende tutuldu. Batan ilk yardım gemimiz Kurtuluş’un Pire Limanı’nda kaç kere bombaların hedefi olduğunu ama suyun bu yakasındaki bizlerin, suyun öte yakasına, sizlere yardımdan hiç vazgeçmediğini bilir misin Yorgo?..

Aramızdaki düşmanlık tarihsel derler ya Yorgo, bu kısmı çok iyi oku lütfen, öğretmedikleri tarihinizi anlatacağım sana: Luzinyan Kralı Amury’nin Papa 3. Celestini’yi ikna ederek Kıbrıs’ta açtırdığı Latin Başpiskoposluğu’nu duydun mu hiç Yorgo? Sonra 1260’ta Papalık tarafından yayımlanan Bulla Cypria resmi yazısıyla Katolik Başpiskopos’un

New York Times gazetesinde bu hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rusya-Ukrayna savaşındaki rolüne dair övgü dolu bir yazı yayımlandı.

Aynı yazıda Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Putin ile aylarca temas kurduğu ama bir başarı elde edemediği de vurgulandı.

Bu yazı iki açıdan önemli. Birincisi, New York Times uzun yıllar sonra Türkiye hakkında övgü cümleleri kurdu. İkincisi, tahıl anlaşmasının Batı medyası ve kamuoyunda karşılığı sandığımızdan daha fazlaymış.

Beklenmeyen bir başka gelişme de Yunanistan Başbakanı’nın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada klasik Türkiye karşıtı cümlelerinin yanında tahıl anlaşmasından dolayı Türkiye’yi övmesi oldu.

Antalya Diplomasi Forumu’ndaki buluşma, İstanbul Dolmabahçe Zirvesi, tahıl anlaşması, esir değiş tokuşu...

Rusya-Ukrayna savaşında bu yana Kiev ile Moskova arasında atılan tüm olumlu adımlarda Türkiye var.

Şimdiden belli oldu ki iki ülke arasında imzalanacak ateşkes ve varılacak bir barış anlaşmasında da mutlaka Türkiye ev sahibi ve sorun çözücü olacak.

Peki, bu savaşı durdurmak Türkiye&rsqu

Bu, Aydın’ın Cuma Mahallesi’nden Hafız Mustafa Ağa ve mührü okunamayan Heyet-i İhtiyariyesi üyesinin ifadesi:

“Yunan askerleri 29 Haziran 1919 Aydın muharebesi esnasında mahallemiz ahalisinin katliamını aşağıdaki şekilde tatbik etmişlerdir. Mahallenin beş yerinden yangın çıkardılar. Sokak başlarını Yunan askeriyle tuttular. Yangın haneleri sardı, ahali yangından sokaklara kaçarken sokak başındaki Yunan askerleri canlarını yangından kurtarmak için kendilerini sokağa atan kadın, çoluk çocuk demeyerek üzerlerine ateş ettiler. Kimisi telef oldu, kimisi yaralandı, kimisi kurtulabildi. Fakat sokaklardan tüfek ateşini gören bazı ahali korkularından dışarı kaçamadı, haneleri içinde yandı. Mahallemiz beş yüz seksen beş hane ve otuz dükkândan ibaret idi. Bunlardan yalnız otuz beş hane kurtulabildi...”

***

Bu, On Dördüncü Kolordu Kumandan Vekili Miralay Kâzım Bey’in 25 Ağustos 1919’da Erkân-ı Harbiye-i Umumiye, yani Savunma Bakanlığı’na yolladığı rapordan, Bergama’da yaşananlardan bazıları:

“2- İşgal günü

Türk medyası için, Kıbrıs demek reytingi olmayan, okuma oranı en düşük olan başlık demektir. Bu bakış açısının yıllar içerisinde yol açtığı ilgisizlik ve bilgisizlik Kıbrıs bugün Türkiye’nin başına geçirilmeye çalışılan bir çuval haline geldiğinde bir sürü soruna ve değerlendirme hatasına yol açıyor.

Son bir haftadır ABD’nin Kıbrıs’a silah ambargosunu kaldırdığını konuşuyoruz. O bilgi de yanlış aslında ama asıl önemli noktayı kaçırmamamız lazım. ABD’de Trump’ın başkan olduğu dönemde başlayan Güney Kıbrıs’ı NATO üyesi yapma çabası Biden döneminde hızlanarak devam ediyor. Bu sene 5 Temmuz-5 Ağustos tarihlerinde ABD Özel Kuvvetleri, Rum Milli Muhafız Ordusu’na askeri eğitim verdi.

KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Güney Kıbrıs’ın silah alacak parası olmadığını söyledi diye rahatlayanlar oldu. Oysa ABD, Rusya-Ukrayna savaşını Güney Kıbrıs’ı da istediği gibi silahlandırmak için bir fırsata çevirmiş durumda. Rum yönetiminin elindeki eski Rus ve Fransız yapımı silahları