İki üzücü yıkım
Son yağmurlarda Sakarya Mahallesi’nde birkaç tarihi yapının yıkıldığının haberini alınca olay mahalline gittim. Yıkım olasılığı olan binaların önüne asılan ikaz tabelaları enkazın altında kaldığı için yenisini konulup sokağın yayalara kapatılmış olduğunu gördüm.
Kimsesiz garip cenazesi gibi ortada kalan tarihi yapıların etrafında arkasından ağlayacak gözyaşı dökecek kimseleri göremedim. Yıkıntı sonrası daha belirgin olarak ortaya çıkan tonozun definecilerin tahrip altına uğramasından endişe duyup ilgilileri uyardım.
Şaka değil bu bölgede son 10 yıl içerisinde ne çok bina yok olup tarihe karıştı. Savaştan çıkmış ülkeler kentlerinin tarihine sahip çıkıp yaralarını sararken, eski İzmir mimarisi koruma imkânları olmasına rağmen yok oluyor… Sakarya Mahallesi önemsediğim eski İzmir mahallesidir. Bu mahallede gözlemlediğim kurtarılmasını istediğim yapıların korunması için girişimlerde bulunup dikkatleri bu mahalleye çekmeye çalışmıştım üzgünüm… Tarih sever dostlarla birlikte Kumrulu Mescit’in onarılması için mücadele vermiştik, sonuçta içimize sinmese de mescit onarıldı, eski türbenin bulunduğu yer atık deposuydu şimdi baktım gündüz vakti ışıkları yanan mescidin haziresi yine depo olmuş. Hatuniye Camii restore ediliyor ancak kapısında görmeye alışık olduğumuz bilgilendirici şantiye tabelası yok…
2005 yılında tarihi Kemeraltı Çarşısı’nı canlandırmak amacıyla 926 sokak üzerinde bulunan bazı yapılar kamulaştırılıp, kapalı olan sokak törenle 920 sokağa bağlanmıştı. Bu çalışmalar kapsamında başta Agora, Havra Sokağı’na ulaşımın rahatlaması için 926 sokakta yayalar için yol düzenlenmesi yapılıp aydınlatma fenerleri konuldu. Sokağa hurma ve palmiye ağaçları dikildi, etrafına oturma düzeni ve tik ağacından gölgelikler yapıldı. Amaç çarşıyı ziyaret edeceklere rahat yürüme ve oturma ortamı sağlamaktı. Zamanla gerekli ilgi gösterilmediği için sokağın değişen zemin taşları, oturma bankları ve lambaları kırıldı fenerleri çalındı. Sokak bir çöp deposuna ve araç girişi yasak olmasına rağmen otoparka dönüştü. Belediye 3 yıl önce kırılıp dökülen bölümleri onardı, lambaları taktı.
Tarihin göbeğindeki bu sokak yine de korunamadı. Son olarak şikâyet üzerine 3 gün önce palmiyelerin gölgelikleri kaldırılıp, etrafındaki oturma alanları bi mekân insanlar tarafından kullanılıyor gerekçesiyle kırılıp kaldırıldı. Hatta yıkımı gerçekleştirenler biraz daha ileriye giderek sokakla uyum sağlayan hurma ve palmiye ağaçlarını da kaldıracaklarını söylediler. UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girme mücadelesi içeresinde olan Kemeraltı Çarşısı’nda kamu bütçesiyle onarılan sokağa yapılan müdahale düşündürücüdür… Kurumları önceki yıllarda yaptıkları projelerine sahip çıkmaya davet ediyorum.
