İzmir sarnıçları

Geçen hafta eski İzmir evini ziyaret ettim. Kapalı panjurlarını açıp yıllardır güneş görmeyen odalarını güneşle buluşturmak geldi içimden. Yüksek duvarla çevrili bahçesi, ferah salonu, ahşap döşemelerine hayran kaldım, kim bilir kimler yaşadı bu evde...

Bakımsızlığına ve yılların ihmaline uğrayan evin bahçeye açılan bodrum katında karşıma büyük bir sarnıcın çıkması benim için sürpriz olmadı. Daha önce ziyaret ettiğim eski İzmir evlerinde de yağmur sularının toplandığı sarnıçlar görmüştüm. Kuraklık döneminde sarnıç suyu ile bahçe sulanır, evin temizlik ve diğer işleri yapılırdı. İklim tecrübesi olan, kuraklığın ne olduğunu bilen insanlar tarafından yaptırılan sarnıç ve su yapılarının kıymeti bilinmedi, çok azı günümüze gelebildi. Mirali Mahallesi’nde müze yapmayı hayal ettiğimiz su pompa istasyonuna dadanan hırsızların verdiği zarar telafi edilmeyecek boyutta... Servili Mescit önünde bulunan Cumhuriyet Halk Fırkası çeşmesi uzun süreden sonra yeniden işlerlik kazanacak. Dilerim araç yıkamada kullanılmaz, musluğu çalınmaz... Yaşadığımız kış mevsiminde yağış miktarlarının azlığı, barajlardaki doluluk oranlarının düşmesine neden oldu. Yeraltı, yerüstü sularımızın kıymetini biliyoruz diyecek durumda değiliz... Önceki yıllarda yağmur suyunu anne sütüne benzeten Prof. Dr. Doğan Yaşar Hoca ile kuraklık konusunu konuşmuştum. Doğan Hoca, “Suyunun hesabını kitabını yapan ülkeler, yağmur toplama istasyonları kuruyorlar. Kullanılmasına izin verdikleri yeraltı suyunun seviyesinden suyun çekilmesi durumunda, daha derine inilmesine asla müsaade etmeyip yeraltı su rezervlerine dokundurmuyorlar. Çünkü, onlar suyun petrolden ve diğer bütün madenlerden kıymetli olduğunun bilincindeler. Aldıkları önlemler sayesinde kuraklıktan en az şekilde etkileniyorlar” demişti... İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, yağmur suyu hasadı projesi kapsamında Ödemiş’e 2 bin su filtresi ve sarnıcı hibe edip kapsamlı tarımsal yağmur suyu biriktirme haberi, bana geçmiş yıllarda İzmir evlerinde kullanılan, kıymeti bilinmeyen sarnıçları anımsattı. Kadifekale ve Agora’ya gidenler, antik dönemde inşa edilen sarnıçları görebilirler. Nehirlerin kirletilmesini istemeyen Cengiz Han’ın uyguladığı yasakları unutmayalım. Bol yağmurlu günler dilerim...