Melih Aşık

Geldik yine 24 Nisan günlerine... Türkiye’yi suçlamak için yine kuyruktalar.

Sanırsınız ki dünyada soykırım suçu işlemiş ve bunu kabullenmeyen tek ülke Türkiye’dir.

1945 yılı 6 Ağustos günü ABD Japonya’nın Hiroşima kenti üzerine atom bombası attı. Ardından Nagasaki vuruldu. Kadın, çoluk, çocuk, genç, ihtiyar, 300 binin üzerinde insan öldü veya sakat kaldı.

ABD Başkanı Barack Obama 2016 yılı mayısında Japonya’yı ziyaret edecekti. Hiroşima için özür dileyip dilemeyeceği kendisine soruldu:

“Hayır, dedi Obama, şunu kabul etmeliyiz ki liderler savaş sırasında her türlü kararı alabiliyor, bunları incelemek ve sorgulamak tarihçilerin işidir.”

Fransız devlet başkanları Cezayir katliamı konusunda her soru sorulduğunda:

- Özür dilemeyeceğiz, diyorlar.

İngiltere Hindistan’da öldürdüğü 5 milyon Hintli için asla özür dilemedi.

TÜİK verilerine göre, Türkiye’de nüfusun yüzde 50.1’i erkeklerden, yüzde 49.9’u kadınlardan oluşuyor. İstanbul’da oranlar değişmiyor. Ancak Kadıköy ilçesinde durum farklı. Yine TÜİK kayıt sistemine göre, Kadıköy’de nüfusun yüzde 55’ini kadınlar, yüzde 45’ini erkekler oluşturuyor.

Peki, kadınlar neden Kadıköy’de yaşamayı tercih ediyor? Bu sorunun cevabını Kadıköy’de yaşayan kadınlar yanıtlıyor:

- Gece istediğimiz gibi çıkıp yürüyebiliyoruz Kadıköy’de. O yüzden burada daha güvende hissediyorum kendimi.

- Kadıköy hem daha güvenli, hem kültürel ve sanatsal faaliyetler yönünden daha zengin.

- Burada çok fazla sayıda kadının olması da aslında kadını rahatlatan bir durum.

- İstediğimiz kıyafetle, istediğimiz saatte çok rahat yürüyüş yapabiliyoruz. Avrupa’da gibiyiz.

- Bir kadının hareketlerinden ve giyim tarzından dolayı yargılanmıyor olması en önemli sebep burada yaşamamız için.

- Diğer semtlerde genç bir kadınla bir erkek rahatça par

Nüfus planlaması zaman zaman gündeme gelir, üzerinde biraz tartışılır sonra unutulmaya terk edilir.  

Bugün koşullar konunun yeniden gündeme gelmesini gerektiriyor.  

Türkiye 84 milyon nüfusuyla Avrupa’nın Rusya’dan sonra ikinci kalabalık ülkesi haline geldi.  

Nüfusun hızlı artışı halkın gıda maddelerine erişimini de olumsuz yönde etkiliyor. Çarşı pazardaki aşırı fiyat artışlarının elbette gıda maddesi talebinin artmasıyla da ilgisi vardır. Kiraların aşırı artışı da aynı konuya bağlıdır.  

Yasa dışı göçü önleme tedbirleri alınırken nüfus planlaması için de harekete geçmek gerekiyor. Konuyu cesaretle ele almalıyız. 

POLİS

Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) ile Vakıfbank arasında geçen ay imzalanan yeni promosyon protokolüne göre, EGM merkez ve illerde görev yapan tüm personelin maaşına her ay 300 TL ilave ödeme yansıtılacak. Ayrıca, beş yıl geçerli olacak bu miktar, altı ayda bir yapılacak memur maaş zammı oranında artırılacak. 

Polisler adına iyi haber. Ancak bir de polis emeklileri var.  

Köy Enstitülerinin 82. kuruluş yıl dönümünde ülkenin aydınlanması için kurulmuş olan bu eğitim sistemi bir kez daha hatırlanıyor, bir kez daha anılıyor.

Bu arada bazılarımız Köy Enstitülerinin yeniden kurulmasını bile hayal edebiliyor. Oysa artık köy mü kaldı?

Ne var ki Köy Enstitülerinin kimi ilkeleri okullarımızda bugün de pekâlâ uygulanabilir.

Eğitimi ezbercilikten kurtarmak, çocuklara ve gençlere okuma alışkanlığını vermek, her öğrenciye bir müzik aleti kullanmayı öğretmek, her öğrenciye spor imkânı sağlamak, halk oyunları öğretmek gibi...

Köy Enstitüleri kültürlü ve üretken öğretmenler ve onların eliyle aynı niteliklere sahip öğrenciler yetiştirmeyi amaçlıyordu.

Enstitülerin babası İsmail Hakkı Tonguç’un koyduğu kurallardan biri şuydu:

“Enstitü öğrencileri doğru ve adalete uygun emirlere uymayı ana ilkelerden biri sayarlar. Haklı ve yerinde tenkitlere dayanırlar. Haksızlığa, kötülüğe boyun eğmez, bunları gidermek için gerekirse savaşırlar. İş hayatı

Kentlerimizde davul sesi pek duyulmaz oldu. Ancak bazı semtlerde ramazan davulu hâlâ çalınıyor olmalı ki şikâyetler yükseldi, valilerden davulu yasaklamaları istendi.

Aslında İskoçların gaydası, İspanyolların kastanyeti gibi davul da bizim milli çalgımız sayılır. Çalgının da ötesinde, mesajları, tarihimize uzanan anlamları vardır.

Eski zamanlarda davul yalnız sahur vaktini değil iftar vaktini de haber verirdi. Bayram sabahlarında da davulla uyanırdık.

Köy düğünleri, pehlivan güreşleri, at yarışları, yolcu karşılamaları, asker uğurlamaları, zafer kutlamaları davul eşliğinde yapılırdı.

İftar vakitlerinde davulcular bazen askere çağırılan tertipleri de ilan ederler, analar babalar oğullarının askere gideceğini önce davulculardan öğrenir, hüzünlenirlermiş.

Ormanlarda çocuk, büyük biri kaybolduğunda aramaya davulla çıkılır, kaybolan kişi davulun sesine doğru gelir, böylece onu arayanlara kavuşurmuş.

Refik Halid Karay, 1948 yılındaki bir yazısında davulun kentlerde unutulmaya yüz tutmasını üzüntüyle kaydediyor ve şöyle diyor:

“Milleti

Yıl 1934. Devlet bursuyla yurt dışına gönderilen her öğrencinin eline bir nasihat notu tutuşturuluyor. Amaç dışarıya giden öğrenci ailesini ve ülkesini iyi temsil etsin, ne kendini ne yurdunu küçük düşürmesin.

Bu nasihatlerden bazılarını okuyoruz:

Para biriktireyim diye gerektiğinden aşağı bir şekilde yaşama.

Kimseden öteberi isteme.

Muhtaç olsan da belli etme. Kendini başkalarına acındırma.

Parayla alacak işleri parasız yapmaya kalkma.

Cimrilik etme.

Kışkırtıcılara sırtını çevir.

Turhal Şeker Fabrikası’nın kuruluş yıllarını anlatan yazımız çok ilgi çekti. Bu vesileyle Sümerbank’a da göz atalım. Sinan Meydan’ın “Anahtar” adlı son kitabında 1933’te kurulan Sümerbank ve onun fabrikalarının öyküsü de yer alıyor. Mesela:

“Her Sümerbank fabrikası aynı zamanda bir okuldu. Fabrikalarda okuma-yazma, meslek kursları, fabrika ilkokulları, fabrika kreşleri açıldı. Her fabrikada kütüphane, hastane veya revir bulunurdu.  Tedavi ve ilaçlar ücretsizdi. Fabrikalarda işçilere ücretler dışında evlenme, çocuk, hastalık, vb. başlıklar altında ek ödemeler yapılır, yemek ve giyecek verilirdi. Dokuma fabrikaları yılda bir kez işçilere ücretsiz basma dağıtırdı. İşçilerin dinlenmesi için her yıl Kuşadası gibi yerlerde fabrika kampları düzenlenirdi. Her fabrikanın işçi, memur konutları, bir misafirhanesi ve bir hamamı vardı. Fabrikalarda kadınlı erkekli balolar düzenlenirdi. Bazı fabrikaların temsil ve müzik grupları vardı. Fabrikalarda öğle yemekleri klasik müzik eşliğinde

Bunlar ramazan akşamlarında iftarı beklerken ya da iftardan sonra sofralarda anlatılan hoş hikâyelerdir.

Adamcağızın biri evlenmeye niyet etmiş, çevresinin uygun bulduğu temiz pak bir hanım bulmuşlar. Nikâh yapılmış. Kadıncağız iyi hoş ama epey safçaymış.

Adam ramazana doğru eve beş okka şeker getirmiş. Kadın, her sözü manası manasına anlarmış, demiş ki:

- Efendi, kilerde daha okkalarca şeker var idi. Neye aldın?

- Ramazan için aldım.

Adam ertesi gün bir okka kahve getirmiş, kadın yine:

- Daha iki üç okka kahvemiz var idi.

Bu da ramazana!