Sıra kasete geldi
The Vaccines, yeni albümünün kasetlerinin imal edildiği bir video paylaştı. Yeni albüm tanıtımını kaset üzerinden yaptı yani. Bir kayıt makinesinden banta kayıt yapılırken geçilen aşamaları görüyoruz. Ardından plastik kasetlerin içine alınıyor bant. Derken üzerine bir çıkartma yapıştırılıyor. Sanırsınız 1982 yılındayız.
Kasetin, CD’nin, plağın önemi artıyor diyoruz ya, işte size canlı bir kanıt. Türkiye’de görülmeyen ama müzik endüstrisinin kalbinin attığı Londra’da gözlemlenen ve gelen yıllık satış raporlarına bakılırsa ekonomik olarak da anlamlı hâle gelen bir trend fiziksel formatın yeniden yükselişi. Plak yıllar süren bir süreçte ağır ağır ele geçirdi fiziksel satışları. Derken CD tabiri caizse hortladı kısa süre önce. Şimdi de kaset dört nala geliyor.
Peki neden? Yeni nesiller fiziksel temas istiyor, hayran oldukları, sevdikleri, dinledikleri grupla ilişki kuracakları bu tip nesnelere ihtiyaçları olduğu artık açıkça ortada. Fiziksel satışların duygusal açıklaması bu. Bir de ekonomik açıklama var. Gruplar stream’den kazanamıyor. Yaptıkları müzikle platformları zengin ediyorlar. Milyarlarca dolar para dönüyor. Platformlar, büyük şirketler zengin oluyor, sanatçılar sürünüyor. Kaset, CD, plak, tişört ve muhtelif diğer merchandise dediğimiz ürünleri sattıklarındaysa bu gelirin tamama yakını gruba kalıyor.
Bugün bir yeni albümün CD’si 8-12 sterlin arasında satılıyor İngiltere’de. Eski albümleri 3-5 sterline alabilirsiniz. Plaklar 15-20 sterline ulaştı. Türk lirasına çevirirseniz ciddi paralar.
Bugün mesela Spotify’da bir sterlin kazanmak için yaklaşık 500 stream’e ihtiyacınız var, bu kazancın tamamı size kalıyorsa tabii. Şirketin payı var, dağıtıcı var, muhtelif başka hak edişler var. Bu durumda, gelirin tamamı size bile kalsa, bir plak satışı kadar para kazanmak için 10 bin stream’e ihtiyacınız var. Bir CD için 5 bin. Bir kaset için 3 bin stream demek bu. 1 milyon stream’e ulaştınız diyelim, Spotify’da 4 bin dolar geliriniz olur. Onun yerine 2 bin fiziksel albüm (plak) satın 40 bin sterlin kazancınız olacak.
Büyük mağazalar yolda
Mesela toplam 70 milyon (fiziksel) albüm satmış “Thriller” albümünü hayal edin. Çarpın bölün. Milyonluk satışların normal karşılandığı dönemlerin gelirlerini hesaplayın. Bir de bugüne bakın. Aynı sayıda insan sizi dinliyor ama elinize geçen dijital satış artı stream geliriyle ancak faturalarınızı ödüyorsunuz.
2023’ün en çok satan albümü, 2022’de yayınlanan Taylor Swift’in “Midnights”ı. 600 bini biraz geçiyor. Bu rakamda hem fiziksel hem dijital satışlar var. 2023’ün en çok satan plağı diye baktığımızda karşımıza Lana del Rey’in 2023 albümü “Did You Know That There Is A Tunnel Under Ocean Boulevard” çıkıyor karşımıza. 34 bin adet satılmış. Fiziksel satışlar artma trendinde yıllardır ve katlanarak büyüyor. Ama daha kat edilecek çok mesafe var. Bunu bilenler plağın giderek daha pahalı olduğunu da görerek daha ucuz fiziksel formatları devreye sokuyor.
İşte ekonomik açıklama da bu. Uzun lafın kısası, plakçıları CD’ciler, kasetçiler aynı ‘70’lerdeki ‘80’lerdeki gibi müzik mağazaları yolda.
İngiltere ve Amerika’da başladılar açılmaya. Türkiye’de de belli başlı şehirlerin belli başlı mahallelerinde değişimi görmeniz muhtemeldir pek yakında.
