"Her şeyi devletten beklemeyelim, illa pandemide konsere gerek yok, meslek birlikleri iyi çalışıp telif yeterli toplasa konserlere gerek kalmaz."
Orhan Gencebay talihsiz açıklamalarına devam etmiş. Müzisyenlerin pandeminin kahrını en çok çeken meslek grubu olduğu aşikâr ama Türkiye’de buna ek olarak bir de bu açıklamacılıktan çekiyor müzisyenler. Ortada bir sorun olmasından değil, sorunun asla çözülmemesinden çekiyoruz. Sorunumuzun daha ne olduğunu dahi anlayamıyoruz ki sorunu çözelim.
Gencebay’ın söylediği her şey yanlış. Savunduğu sistem, değerler eski, günümüze uygun değil.
Günümüzde müzik dünyasının temel gelir kaynağı stream ya da diğer kanallardan gelen telifler değil konserlerdir. Müzik ekonomisi konser ve festivaller etrafında döner ve para buradan gelir. İnanmayan rakamlara, istatistiklere bakar. Ne kadar telif alırsanız alın, sistem dönmez.
Bu yanlış teşhislerin nedeni de Gencebay’ın bu işin profesyoneli olmamasıdır. Dünyada telif toplama ve dağıtma işi profesyonel kişi ve kurumlara devredilmiş durumda. Bizde sanatçılar işin içinde. Bilmediğin işi yapmaya çalıştığında durum bu. Ehil olmayan biri kalp ameliyatı yaparsa ne olur?
Bilmemenin yanında, ayrıca, Orhan Gencebay’ın müzisyenlerin tarafında olmadığı da kesin çünkü öyle olsa “Konser vermeye ne gerek” var demezdi. Aksine, pandemi kuralları ve önlemleri dâhilinde konserlerin hemen başlamasını savunurdu. “Aşılarını olanlar belli şartlarda konserlere katılabilmeli” derdi. Dünyadaki benzer uygulamaları incelerdi. Ama bizim mantığımızda hep durumu kurtarmak vardır. Bugünü kurtarayım, yarına bakarız. Öyle değil maalesef. Bu göçebe kültür hiçbir zaman iyi bir sonuç vermiyor. Yanlışlar biriktikçe gün kurtarılamaz hale geliyor.
Türkiye’de meslek birlikleri ve telif meseleleri bir türlü çözülememiştir. Çünkü profesyonel bir biçimde ele alınamaz bir türlü bu işler. İlla bazı sanatçılar lobiler, gruplar oluşturur ve birbirleriyle kıyasıya çıkar savaşına girerler. Her biri diğerini kötüler, sonuçta olan müzisyenlere olur, teliflere olur. Ne doğru dürüst telif toplanabilir, ne de dağıtım adil yapılır.
Herkes teliflerin toplanamamasından bahseder ama teliflerin dağıtılamaması da büyük bir sorundur. Bu meseleyi eşelersek altından çok toz toprak çıkar. Memleketimiz toz toprak eşeleyip gerçeği ortaya çıkarmayı seven bir yer değil maalesef.
Ne yapılmalı? Dilimizde tüy bitti. Konserler bir an önce başlamalı. Pandemi kuralları belirlenmeli, aşı karneleri güncellenmeli, kontrollü biçimde mekânlarda müzik başlamalı, festivaller, konserler başlamalı. Müzisyenlerin tek çıkış yolu bu.
Gencebay ayrıca her şeyi devletten beklemeyelim de diyor arada. Pardon, kimden bekleyeceğiz? Bütün büyük dünya devletleri topladıkları vergilerle oluşturdukları kaynaklarla pandemide zora düşen vatandaşına yardım etti. Bizim de vergi ödeyen vatandaşlar olarak beklediğimiz aynısıdır.
Pandemi geçer, konserler başlar ama temel meselelerimiz hallolur mu? Valla bu anlayışla ve vizyonla zor.
