Sebze meyvedeki pestisit nasıl çıkar?

Tarımsal üretimde 400-500 çeşit pestisit kullanıldığı düşünüldüğünde, meyve ve sebzelerinizi yıkama şeklimiz konusunda içinden çıkılamayan bir durumla karşı karşıya kaldığımızı görüyoruz.

Milliyet Pazar için yaptığımız toplantıda açıldı konu... Meyve sebzeleri pestisitten (tarım zehri) arındırmak için nasıl yıkamalıyız? ‘Sadece suda yıkıyorum’ diyen de oldu, suya sabun katıp yıkadığını itiraf eden de. Değişik tavsiyeler de dolaşımda bu konuda. Doğrusu neymiş bakalım...

Öncelikle yiyeceklerden çıkarmaya çalıştığımız pestisitlerin hepsinin bir olmadığını bilmek gerek. Etki şekillerine göre 3’e ayrılıyorlar. Kontak etkili olan yüzeyde kalıyor. Sistemik etkili olan ise bitkinin bünyesine nüfuz ediyor. Yani yapraktan köküne her yerinde kalıntı söz konusu. Yarı sistemik olanlar da hem yüzey hem de bitkinin dokusunda etkili.

Bunu bilmek neden önemli? Öncelikle her seferinde yıkayarak arındırabi-leceğimiz bir tabloyla karşı karşıya olmadığımızı anlamak için. Yani bitkiye su yoluyla verilen sistemik bir ilacın arındırılması çamaşır suyuyla yıkasanız dahi mümkün değil.

İşin zor kısmı da zaten bu; hangi pestisiti hangi yöntemle uzaklaştıracağız? Tarımsal üretimde 400-500 çeşit pestisit kullanıldığı düşünüldüğünde, sorun iyice içinden çıkılmaz bir hal alıyor. Bilim de zaten net bir yöntem bulamamış. O yüzden hep alternatifler denenmiş.

İlk grupta, yaygın olarak uygulanan çözeltiler var. Klordioksit, sodyum karbonat, asetik asit, sodyum hipoklorit ve gliserol çözeltileriyle sebze meyveler yıkanmış.

Ve görülmüş ki, bir pestisit grubunda yüksek oranda arınma sağlayan çözelti, başka pestisit grubunda işe yaramıyor. Sonra, ozon, ultrases, yüksek hidrostatik basınç ve gama ışını gibi uygulamalar devreye girmiş. Bunlarda da sadece kontak etkili pestisitlerde belli oranda arınma sağlanabildiği görülmüş. Haşlama, pişirme gibi ısıl işlemler ise bazı pestisitlerin yoğunluğunda 3-4 kat artışa neden olmuş.

Zehir kabuktaki yağda

Hülasa bilim, pestisit belasını tamamen gıdamızdan uzaklaştırmanın mümkün olmadığını söylüyor. Peki ne yapacağız? Ekotoksikoloji uzmanı Prof. Dr. Cafer Turgut’un önerisi bilinen en eski yöntem; kabuk soyma ve çeşme suyuyla yıkama. Prof. Dr. Turgut, 10 yıl boyunca meyve sebzeden pestisitleri arındırmak için çalışan bir isim. Tarlada uygulanan bir ürün geliştirmek için deneyler yapmış. O da ‘Genel etkili bir şey maalesef yok’ diyor. Özellikle meyvede pestisitin kabuktaki yağ tabakasında yoğunlaştığını anlatan Turgut, “Pestisiti buradan çözündürüp alamıyoruz. Özellikle meyvenin alt ve üst çukurunda pestisit birikimi daha çok oluyor. En etkili yöntem kabuğu derin soymak. Soyarken alt ve üst çukuru kazımak gerek. Ayrıca kabuğa değen el soyduğunuz kısma değerse yine bulaşma oluyor. Sebzede de en makul olanı elma sirkesinde 10 dakika bekletmek. Çünkü çözeltilerin de sağlığa zarar verme riski var” tavsiyesinde bulunuyor.

Doğal ve sağlıklı yaşam danışmanı Başak Pirtini ise yıkama işleminde bentonit kili kullananlardan. Sirkeli suya bir kahve fincanı bentonit

kili eklediğini anlatan Pirtini, bentonitin zararlı kimyasalları uzaklaştırdığını söylüyor.