Türkiye ve Rusya
Ukrayna’da tansiyon “Rusya’nın nükleer tehdidiyle” tırmanırken, Türkiye’nin durumu nedir?
Dünkü Le Monde gazetesinde “Putin ve Erdoğan arasında samimi bir anlayış ve iyi anlaşılmış çıkarlar” başlıklı yazıdan bazı satırlar sunayım…
Kremlin’in Başkanı’na (Putin) göre “güvenilir” bir ortaklık oluşturan Türkiye, her şeyden önce Moskova’ya Batı yaptırımlarını uygulamayan tek NATO ülkesi olmaya devam ediyor.
Rus-Türk ticaretinde patlama yaşanıyor.
………………
Putin ile Erdoğan arasındaki ilişkiler bundan daha samimi olmazdı.
16 Eylül Cuma günü Semerkant’ta gerçekleşen Şanghay Örgütü Zirvesi’nden “kol kola çıktılar.”
Suriye, Libya, Kafkaslar ve Ukrayna’da Moskova ve Ankara karşı karşıyalar ama Türkiye’nin Rusya’dan S-400 savunma füzeleri sistemini satın alması, Rusya’nın nükleer devi RosAtom’un Türkiye’nin ilk nükleer santralini inşa etmekte oluşu ise sıkı fıkı iş birliğini yansıtıyor.
Semerkant Zirve koridorlarında yakalanan görüntüye yakından bakıldığında, Türkiye’nin 1 numaralı liderinin Vladimir Putin’i -sanılanın tam tersine- nasıl da kolunun altına aldığı görülmekte.
Kremlin ustasının yakın tarihli bir biyografisinin yazarı Seyit Tuğul “Erdoğan, onu teselli etmeye çalışıyor gibi görülüyor” yorumunu yaptı. (Öteki Putin, Nas Ajans Yayınları, 2021)
Semerkant’ta “en iyi hali” denebilecek görüntüler vermeyen Rusya Devlet Başkanı için iyi bir jest…
Putin’in yönetmek zorunda olduğu iki büyük aksilik vardı:
“Bir yandan Ukrayna’daki ordusunun bozguna uğraması, öte yandan Çin ve Hindistan liderlerinin kendisini yaralayan sitemleri…”
Bu zor zamanlarında Batı karşıtı kamp da dahil olmak üzere Moskova’nın müttefikleri hayli kıt.
Hindistan Başbakanı Narenda Modi Semerkant’taki, Putin’le yüz yüze görüşmesinde “En iyi savaş saati değil… Size zaten telefonla da bunu söyledim” demişti.
Rusya Devlet Başkanı en iyi ortağı olan Çin lideri Xi Jinping’in Ukrayna’daki çatışmalar hakkında “endişelerini” de dinlemeye maruz kalmıştı.
Erdoğan’ın desteği daha iyi zamanlanamazdı…
CAN DAMARI TÜRKİYE
Le Monde “Türkiye’nin şu anda Batı yaptırımlarını uygulamayan tek NATO üyesi ülke olduğuna” işaret ediyor.
“Türkiye, Putin rejiminin can damarı” tanımlamasını yapıyor.
Gerçekten Karadeniz’in altından döşenen Türk Akımı doğal gaz boru hattı üzerinden Macaristan’a ve Avrupa ülkelerine “kesintisiz” Rus gazı taşınmakta.
Rus-Türk ticareti patlamalar yapıyor.
TÜİK’e göre şubat, haziran ayları arasında Türkiye’den Rusya’ya yapılan ihracat 400 milyon dolar arttı.
Konteyner taşımacılığı devleri Rusya’ya sevkiyatı durdururken, bu alanı Türk şirketleri doldurmuş bulunmakta.
Asya ve Avrupa’dan binlerce konteyner İstanbul, Mersin veya İzmir’e geliyor.
Ve ardından Türkiye çıkışlı olarak Karadeniz’deki Rusya’nın Novorossisk Limanı’na yönlendiriliyor.
TURKUAZ SAHİL
Le Monde’a göre, turkuaz sahilli Türkiye, villa satın alan zengin Ruslar için mıknatıs haline geldi.
Ayrıca…
Londra futbol kulübü Chelsea’nın eski sahibi Roman Abromovic, alüminyum kralı Oleg Delipaska, Rusya’nın eski Devlet Başkanı Medvedev, Moskova Domodedovo Havalimanı’nın Patronu Dmitry Kamenschik gibi Vladimir Putin’e yakın oligarklar dev yatlarını Türkiye’nin Ege sahillerine demirlediler.
DENGE POLİTİKASI
Le Monde Türkye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “dengeli politikasına” da gönderme yapıyor.
Savaş boyunca Ukrayna’ya Türkiye’nin SİHA’larının, İHA’larının verildiğini ama aynı zamanda Rusya’nın da kolladığını belirtiyor.
Bu nedenle ABD’yi ve AB’yi “endişelendirdiğini” iddia ediyor.
“Türkiye’nin, yaptırımların özellikle finansal olanlarının atlatılması için bir kanal haline dönüşmesi” kaygısının altını çiziyor.
Soruyor:
“Bu nereye kadar gider?”
Baskılar karşısında İş bankası ve Denizbank Rus banka kartı MİR’i artık kullandırtmıyor.
Ancak…
Devlet bankaları Ziraat Bankası, Vakıf Bank ve Halk Bank, yoğunlaşan baskılara karşın, MİR kartının kullanımına hâlâ açık.
Türkiye’deki Ruslar bu kartlarla para çekebiliyor. (Sadece Türk parası) Ve mağazalarda alışveriş yapabiliyorlar.
Ancak “Ama nereye kadar?” sorusu geçerli.
Rusya Tur Operatörleri Birliği, Rus turistlere Sovyetler Birliği zamanında olduğu gibi artık “nakit” taşımalarını tavsiye ederek başı çekti bile.
REFERANDUM SERİSİ
Ukrayna’nın Rus işgali altında olan dört bölgede alelacele referandum sandıkları kuruldu.
Beyaz Saray sözcüsü John Kirby basın toplantısında buna “Rusya ilhak taktik kitabının yeni versiyonunu sunmaya başlıyor” yorumunu yaptı.
Daha önce Kırım’da “ilhak referandumu” yapılmış seçmenlerin yüzde 97’sinin “Rusya’ya katılmayı desteklediği” açıklanmıştı.
Uluslararası gözlemcilerin olmadığı, şüpheli, şaibeli bu referandumlardan da benzer çoğunlukların çıkması sürpriz olmaz.
Ardından Putin’in açıkladığı durum oluşacaktır.
“Bu dört coğrafya artık Rus topraklarıdır. Saldırı olursa nükleer silah dâhil bütün karşılıklar verilebilir…”
