Sonucu garanti seçim
Suriye için atılan bu başlığı Washington Post’tan aldım.
......
Beşar Esad 4. kez başkan seçildi.
Suriye Meclis Başkanı Hammoud Sabbagha perşembe akşamı düzenlediği basın toplantısında Esad’ın yüzde 95.1 oy aldığını açıkladı.
Esad’ın 2014’te yapılan bir önceki seçimde oyu yüzde 88’di.
10 yıla yakın süren iç savaşa ve ülke topraklarının 3’te 1’inin kaybedilmiş olmasına karşın Esad’ın oylarını yüzde 7 dolaylarında artırmış olması ilginç değil mi?
Otoriter tek adam rejimleri için bu oranlar sürpriz sayılmaz.
Gerçi “göstermelik” olarak iki başkan adayı da -güya- Esad’la yarıştırıldı ama “hikâye...”
Kuklalar
Le Monde gazetesi eski bakan ve milletvekili Abdullah Salloum Abdallah ve “müsamahalı” muhalefet üyesi Mahmud Marei için “kuklalar” kelimesini kullandı.
Gerçekten... Seçim kampanyası boyunca Suriye’de duvarlar, meydanlardaki panolar, kamu binaları, Beşar Esad’ın dev resimleriyle kaplanmıştı.
“Yuh artık bu kadarı da olmaz” dedirtecek olanı ise Suriye’deki güvenlik örgütlerinin en dehşetengizi “Hava Kuvvetleri İstihbarat Başkanlığı Karargâhı’na” asılmış olan Beşar Esad resmi altındaki “Başka seçenek yok” yazısıydı.
Sayfaya koyduğum “Beşar Esad’ın sağında oy sandığı, solunda ise tabut olan” karikatürün bu “Başka seçenek yok” yazısı apaçık kanıtıdır.
Babasını geçecek
Aslında Beşar Esad’ın karşısında rekabet edecek, seçim kazanabilecek “dişli muhalefet liderleri var fakat onlar Suriye dışında yaşıyorlar. Kaçmak zoranda kalmışlardı.”
Seçim yasası “adayların Suriye’de arka arkaya 10 yıl yaşaması şartını” koyduğu için onlar seçim dışı kaldılar.
Sonuç... Beşar’ın babası Hafız Esad 27 yıl aralıksız başkanlık yapmıştı. Onun ölümü üzerine 2000 yılında yerine seçilen Beşar Esad bu son seçim sonucuyla 28 yıl aralıksız başkanlıkta kalacak.
Babasının rekorunu kırmanın ötesinde -sırtını Rusya’ya dayayarak- birkaç dönem daha başkanlık koltuğunda kalabilir.
Emevi Meydanı
Suriye’de iç savaşın başladığı yıllardı. Dönemin Türkiye Başbakanı Ahmet Davutoğlu’na göre “birkaç hafta içinde Beşar Esad başkanlıktan düşecekti.” Hatta... “Emevi Camii’nde namaz kılmamız yakındır” söylemi dolaşıma girmişti.
Ancak...
Tam tersine... Beşar’ın yeniden seçildiği perşembe gecesi 10 binler başkent Şam’ın “Emevi Meydanı’nda” toplandı.
Havai fişekler atıldı.
Suriye bayrakları dalgalandırılıyor, Beşar Esad’ın portreleri taşınıyordu.
Sloganlar atılıyor, yerel danslarla bu şenlik renklendiriliyordu.
Emevi Meydanı’ndaki şenlik kıyı kenti Lazkiye’de, ülkenin güneyindeki Soueida kenti rejimin ve egemen olduğu diğer coğrafyalarda da sabaha kadar sürdü.
Birleşmiş Milletler’e göre Suriye’deki seçimler “tarihi kur değer kaybı, hiper enflasyon, nufüsun yüzde 80’inden fazlasının yoksulluğu ve ekonomik çöküşün” ortasında yapıldı.
Peki bu gösteriler “seçim tiyatrosu” mu?
Göz boyama
400 bin can kaybının olduğu 3’te 1’i elden çıkmış bir ülkede bu şenlikler ve yüzde 95.1 oyla seçim “göz boyama” algısını üretiyor.
Gerçekten bunca can ve ülke toprakları kaybının yanı sıra binlerce Suriyelinin başka ülkelere geçmek zorunda kalmaları ve “NGO World Vision” raporuna göre 1 trilyon 200 milyar dolar iç savaş maliyeti ile çökmüş ekonomiye atılan Beşar Esad imzası böyle kutsanabilir mi?
ABD ve Avrupa Birliği devletleri “bu seçimi tanımadıklarını” açıkladılar.
Esad da onlara seçim sonrası yaptığı konuşmada “Fikirleriniz değersizdir” cevabını verdi.
Anlaşılan... “Rusya ve İran’a dayanarak 2028 rotasına dümen tutacak.”
Madalyonun diğer yüzü
Yabancı basın şenlik yapanlar arasında nabız tutmuş.
Onlarda “yabancı büyükelçiliklerin yeniden açılacağına ve yaptırımların sona ereceğine” dair umutlar yeşerdiği not edilmiş.
İzlenimlerine göre özellikle BAE ile Şam yönetiminin yeniden ilişki kurmuş olması bu umudu tetiklemiş.
Ayrıca...
“Esad’ın hayatta ve iktidarda kalmasının kaçınılmazlığı” bu seçimle kanıtlanınca “uluslararası yardım ve yeniden inşa konularının kapıları açılacak” beklentisi de oluşmuş.
İç savaşın başladığı ilk yıllarda ABD’nin Suriye Büyükelçisi olan Robert Ford’a göre “Esad yönetiminin kalıcı hale gelmesi ve Cenevre görüşmelerinde de Esad’ın taraf olması, ABD diplomasisinin başarısızlığı...”
Büyükelçi Ford “Suriye’de, Rusya, İran ve Türkiye güçlü oyunculara dönüştü. ABD’nin ise etkisi belirsiz” diyor.
Kayıp topraklar
Esad ve eşinin oylarını attığı sandık Şam banliyösünde kurulmuştu.
2014 seçiminde burası isyancıların işgali altındaydı.
Esad “oy kullanmak için bu coğrafyadaki sandığı” tercih ederek mesaj vermek istedi.
Ama...
Şam karşıtı güçlerin kontrolündeki İdlib ve ABD himayesindeki PYD’nin el koyduğu Kuzeydoğu Suriye’de sandıklar kurulamadı.
Ülkenin 3’te 1’i seçimde temsil edilmemiş oldu.
.........
Bu seçim sonrası “yolcu” değil “kalıcı” olduğu anlaşılan Türkiye’nin Esad politikası ne olmalı, ne olacak?
