Haziranda restoranlar, turizm işletmeleri açılıyor.
Uzun süre kapalı kaldığı için tahminlere göre bir “rövanş” yaşanacak.
Bu büyük dalgaya karşı hazırlar mı?
Sorunun cevabı başka coğrafyalarda da aranıyor.
Misal...
ABD’nin en büyük “turizm-yeme-içme” sektörünü temsil eden STK’ların, en büyük restoran ve turizm zincirlerinin temsilcileri Beyaz Saray’da Başkan Trump tarafından kabul edildi.
Trump’ın yanında yardımcısı Pence ve kızı Ivanka da vardı.
Uzunca bir videosunu izledim.
Trump bütün temsilcileri tek tek dinledi...
Aralarında 768 restoran sahibi iş adamları vardı.
2500 kafe zincirinin sahibi de...
Genellikle söze şöyle başlıyorlardı:
“Birkaç ay öncesine kadar Kovid-19 için -Çin kâbusu (China Nightmare)- gözüyle bakıyorduk.
Biz kendi -Amerikan rüyamızı (American dream)- sürdürüyorduk.
Ancak...
Bizim Amerikan rüyamız da kâbusa dönüştü.”
....................
“İşletmelerin yüzde 25’inin ayakta kalamayacağı” kuşkusunu dile getiriyorlardı.
“PPP (Payment Protection Plan)” bizdeki “KÇÖ (Kısa Çalışma Ödeneği)” gibi bir uygulamanın “6 hafta daha uzatılması” istekler arasında.
Benim asıl dikkatimi çeken, Başkan’ın turizm ve yeme-içme sektörünün temsilci-lerini Beyaz Saray’da büyük bir masa etrafında toplama-sıydı.
Hep-sini tek tek dinleyip sorular sormasıydı.
Başkan Yardımcısı Pence’i ve bir tür İcra Kurulu Başkanı gibi yararlandığı kızı Ivanka’yı da yanında bulundurarak onunla çözüm fikirlerini paylaşmasıydı.
TÜRKİYE’DE DURUM
Turizm yeme-içme sektöründe 2 milyon kişi çalışıyor.
50 milyon dolara yakın bir turizm geliri bu sektörden.
Acaba Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da “önem verdiğini” sık sık vurguladığı bu sektör temsilcilerini -ilgili bakanlarını ve bürokratlarını da yanına alarak- dinleyeceği bir toplantı düzenler mi?
Bizdeki durumu TURYİD (Turizm Restaurant Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği) Başkanı Kaya Demirer’le konuştum.
Gerçekten aktif, etkili ve sektörün içinden gelen Turizm Bakanı Mehmet Ersoy ile “çok verimli bir diyalog sürdüğünü” söyledi.
“Hemen her gün” diye de ilave etti.
Ancak...
Sorunların Turizm ve Kültür Bakanlığı’nı aşan ve başka bakanlıkların yetki alanına giren boyutları var.
Genç ve iddialı Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın da özellikle sahasına giriyor.
Maliye Bakanı’yla diyaloğu Turizm Bakanı yürütüyormuş.
Fakat bunun ötesinde belediyeler, Çevre Bakanlığı gibi karar verici merciler de var.
Ve önümüzdeki süreç kısalmakta. Rövanş dalgası gelirken “Hazır mıyız?” sorusuna dönelim.
Önce “artılar...”
SERTİFİKA
İşletmelere uluslararası akreditasyon firmaları tarafından uzaktan eğitim verilerek, “çek-list” sınavlarla sertifikalar verilecek.
Sertifikalar verildikten sonra iş bitmeyecek, sık sık denetim yapılacak.
“Hijyen” ekseninde Avrupa standartlarında ne varsa o.
İçeride ve yurt dışında reklam spotlarıyla bu sertifika uygulaması duyurulacak.
Güven vermek önemli.
.................
Ayrıca...
Kovid-19 nedeniyle özel uygulamalar da var.
Misal...
Masaya gelen çatal, bıçak, tabak, bardak 60 derece alkollü kolonyayla müşterinin önünde dezenfekte edilecek.
Tek kullanımlık tuzluk, biberlik de söz konusu.
2000 dolaylarında işletme özel şöyle bir aplikasyon platformu uygulayacak:
“Menü” telefon ekranında görünecek.
Garson, siparişi ekrandan görecek/alacak ve sadece servis yapacak.
Hesabın ödenmesi kredi kartıyla olacak, e- fatura uygulanacak.
Servis ücreti (bahşiş) -ki yüzde 15 dolaylarında düşünülüyor hesabın içinde olacak.
Kovid-19’a karşı önlem ötesinde bunların bir yararı da her şeyin kayıt içi ekonomi kapsamına girmesi...
Peki, “paket servis” hacmi daralacak mı? Tahminler “daralacağı” yolunda...
Çünkü Kovid-19 gıdadan bulaşmıyor.
......................
İtalya’da restoranlar ve kafeler açıldı.
Gerçekten “rövanş katsayısı” yaşanmakta.
......................
Yarın devam edeceğim.
