Küresel enflasyon
Ukrayna’da savaş, NATO zirvesi, G7 toplantısı…
Bunların hepsi “küresel azı dişi” gibi konular!..
Ama…
Toplumların gündeminde birinci madde “fiyatlar…”
Özellikle -iktidarların halka hesap verme zorunluğu olan- demokrasilerde önceliği de bu bağlamda “enflasyon” oluşturuyor.
……………..
Saygın Fransız gazetesi Le Monde’a göre “fiyatların etkilerini sınırlamak” Avrupa devletlerinde bir numaralı önceliği haline geldi.
“Acil sosyal yardım, daha düşük KDV, daha düşük yakıt vergileri” başta olmak üzere hükümetler, enflasyonun halklar üzerindeki ağırlığını azaltmak için -bir bakıma- “olağanüstü hal” ilan etmiş gibiler.
…………….
AB ülkelerinin yıllık fiyat artışı yüzde 8.8…
Fransa’da yüzde 5.8 ama Baltık ülkelerinde yüzde 20’lik rekor yüksekliğe ulaşan enflasyon büyük ve güncel sorun.
“Acil durum önlemleriyle” yüksek fiyatların sosyal sonuçlarını engellemek için fonlar oluşturuldu.
Almanya’da 30 milyar, Fransa’da 25 milyar, İspanya’da 16 miyar euro..
Ve bunlar sadece başlangıç…
FRANSA
Fransız hükümeti temmuz ayı için bir “satın alma gücü paketi” açıkladı.
Bunun yanı sıra bir de “enerji kalkanı” oluşturdu.
Gaz fiyatının dondurulması ve elektrik faturası artışında “yüzde 4’lük üst sınır…”
“Enflasyon çeki” de uygulamaya kondu.
Bireyler bu çeklerle pompadaki akaryakıt fiyatlarında indirimden yararlanıyor.
İTALYA
İtalyanlar enerji faturalarında artışlar nedeniyle daha önceki fona ek olarak 3 milyar euro’luk bir devlet katkısından yararlanacaklar.
Elektrik ve gaz faturalarındaki artışları önlemek için 2021 kışında uygulamaya konan “caro bollette (sevgili faturalar)” sistemi bu yılın sonbaharına kadar uzatıldı.
Amaç…
Aileleri enerji fiyatlarındaki artıştan korumak.
Ve küçük işletmelerin enerji maliyetlerindeki artışı, müşterilerine yansıtmalarını önlemek.
Bu proaktif uygulama akaryakıt dağıtımcıları için litre başına 30 sent vergi indirimiyle birleştirildi.
Sekiz yıllık hazine bonoları “yüzde 1.6 faiz artı enflasyon” oranında gelir garanti ediyor.
İSPANYA
30 Haziran’da bitmesi gereken ilk “enflasyonla mücadele yardımları” üç ay daha uzatıldı.
16 milyar euro’luk yardım planına ek sosyal yardımlar yükseltildi.
Elektrik faturalarındaki vergi oranları düşürüldü.
Pompada litre başına 20 sent indirim yapılmakta.
Cumartesi günü toplanacak Bakanlar Kurulu’nda “daha yüksek ve daha uzun süreli enflasyon senaryosuna” uygulanmış yeni katkılar ve önlemler konuşulacak.
Sadece başkent Madrid’de 187 bin kişinin gıda ihtiyacı karşılanıyor.
Ve önemli bir yeni uygulama.
“İşçilere enflasyon nedeniyle geriye dönük olarak ücret artışı” yapıldı.
2021 için yüzde 3.5, 2022 için yüzde 4.5 oranında geriye dönük işçi ücreti artışı.
ALMANYA
Almanya’da 1974 petrol şokundan bu yana enflasyon ilk kez yüzde 7.9’a yükseldi.
Gıda fonları Ukrayna’dan gelen mülteciler nedeniyle şimdiden tükendiği için yeniden üç paket daha yardım açıklandı. (30 milyar euro)
Elektrik faturalarında yenilenebilir enerji vergisi kaldırıldı.
Tüm vergi mükelleflerine 300 euro “enerji çeki” dağıtıldı.
İşsizler ve sosyal yardım alanlara 100-200 euro arasında ödemeler yapılıyor.
Ayrıca çocuk başına 100 euro daha.
Ülke genelinde geçerli aylık 9 euro toplu taşıma bileti.
1 Haziran’dan bu yana benzin ve motorine vergi indirimi beklenen faydayı sağlamadı.
Yürürlüğe girmesinden sadece birkaç gün sonra etkisi neredeyse tamamen ortadan kalktı.
Hayal kırıklığı yarattı.
Bunun nedeni “petrol gruplarının spekülasyonları olarak” görülmekte.
O nedenle, enerji gruplarının fazladan kazançları üzerinden vergilendirilmeleri söz konusu.
Sendikalar bastırıyor, işçilere enflasyonun birkaç tık üstünde ücret artışı bekleniyor.
POLONYA, ÇEKYA, MACARİSTAN
Gıda ürünlerinde KDV belirsiz bir süre için askıya alındı.
Enflasyon yüzde 14’ü buluyor.
Faiz oranları enflasyonu frenlemek için çarpıcı oranlarda yükseldi.
Polonya’nın yanı sıra Çekya’da asgari sosyal yardımlar yüzde 10 yükseltildi.
Zor durumda olanlar için özel yıllık ödenek sağlandı.
Elektrik, gaz ve yakıtta KDV düşürüldü.
Macaristan’da altı temel gıda ürünü fiyatları 2021 Ekim ayı seviyesinde donduruldu.
Benzin fiyatı ise 2021 Kasım fiyatından satılmakta.
İSKANDİNAVYA
İsveç, Finlandiya ve Danimarka’da enflasyon yüzde 7’yi aştı.
Norveç’te bu oran yüzde 5.7…
Bunlar 30 yılı aşkın süredir görülmeyen seviyeler.
Norveç hanelerin ve özellikle öğrencilerin elektrik tarifelerinde “üst sınır” uygulamasına geçti.
Ayrıca…
Konut ödeneğini de içeren bir yardım sistemi uygulamaya koydu.
Bu önlemler 2023’ün ilk aylarına uzatılıyor.
İsveç’te elektrik faturaları yükselen 2 milyon haneye yardım için bir fon devreye alındı.
Benzine litre başına 14 sent vergi indirimi geldi.
İskandinav ülkelerinde merkez bankaları kilit faiz oranlarını yükseltti. Böylece enflasyonu aşağı çekmek çabasında.
……………..
Amerika’nın, Avustralya’nın, Hindistan’ın ve bizim de bulunduğumuz Ortadoğu coğrafyasıyla, Afrika ve Güney Amerika’nın da başı enflasyon oranlarıyla dertte.
Ülkeler kendi ekonomi politik yanlışlarının ötesinde “dünyadan enflasyon ithal ederek de” katlanan yüksek fiyatlar sorunuyla mücadele etmek zorunluğunda.
Önce pandemi, sonra Ukrayna savaşıyla birlikte gelen gıda krizinin hormonladığı enflasyon, “zehirli sarmaşıklar” gibi yerküremizi sarıyor.
