İhtiyatlı rahatlama
Dünyada nefesler tutulmuştu adeta.
“Rusya kuvvetleri işgali, Donetsk ve Luhansk’tan ileriye sürdürecek mi?”
Cevap belirsizdi.
Öğleden sonra Rusya “Alt Meclisi” Duma’ya Kremlin’den sunulan karar tasarısında “Rusya’nın bağımsızlık ilan eden iki ayrılıkçı cumhuriyetin sınırları mevcut cephe hattıyla tanımlanıyor, daha ilerisi değil.”
Savaş riskinin şimdilik de olsa- “dondurulduğu” söylenebilir.
Rezervli bir “rahatlama...”
.........
Çünkü...
Bu iki ayrılıkçı cumhuriyetin mevcut fiili sınırları, aslında dışarıda kalan ilçeler dikkate alınırsa Donbas bölgesinin sadece üçte biri.
Kaygı duyulan şey, “Rus birliklerinin geri kalan üçte iki toprağı da almak için ilerleme” olasılığıydı.
Bu da o topraklardaki Ukrayna kuvvetlerinin direnmesine neden olabilir, savaş başlayabilirdi.
Bir kez başladıktan sonra da Rusya’nın nerede duracağı artık hiç belli olmaz.
NEDEN... NEDEN...
Rusya uzmanlarına göre, bu üçte bir toprakla yetinmek kararının gerekçesi şöyle:
“Putin ültimatom vererek Batı’dan çok şey istemişti.”
Fakat hiçbir şey alamamıştı.
Anglo Amerikan kültüründe “Face Saving” diye bir deyim vardır.
“Yüzünü kurtarmak” anlamına gelir.
Bizde “zevahiri kurtarmak” söylemi gibi düşünülebilir.
Yani...
Putin “bu iki bağımsız cumhuriyeti tanımak ve oraya silahlı kuvvetlerini göndererek bayrak göstermekle bir şeyler elde etmiş ve öyle durmuş” algısı yaratmış oluyor.
Gene de emin olmayalım.
“Şayet duracaksa!..”
Duma’ya verilen karar tasarısında, toprakların üçte ikisi Donetsk ve Luhansk sınırları dışında bırakılıyor.
YAPTIRIM BASAMAKLARI
O nedenle, Rusya’ya karşı açıklanan “ilk yaptırımlar düşük profilli.”
Şöyle ki...
Almanya’nın ilan ettiği “Kuzey Akım Boru Hattı ruhsatının askıya alınması” kararına bakın...
Bu hat zaten açılmamıştı, faal değildi.
Amerika’nın “iki finans kuruluşuna yaptırım” kararı ve “Rusya’nın Batı’dan borçlanma kanallarının kapatılması” çok da can acıtıcı değil.
Avrupa Birliği’nin açıkladığı ilk yaptırımlar için ise “sade suya tirit” denebilir.
En sert gibi görüneni ise İngiltere...
“Beş Rus bankası ile üç oligark hedef alındı.”
Bunlar “Rusya’yı sendeletmez.”
Zaten ABD ve Batı “Putin’i rencide ve tahrik etmeyecek” paketlerle yetindiler.
Rusya ilerlerse “daha can yakıcı yaptırımların ucunu gösterdiler...”
HAYAL KIRIKLIĞI “NATO”
Ukrayna ve Gürcistan’a ABD nasıl da umutlar vermişti.
“NATO’ya gireceksiniz, güvende olacaksınız!..”
Gürcistan AB’ye 2010’lu ilk yıllarda nasıl da umutlar vermişti.
Öyle ki...
“Ukrayna NATO üyesi olmayı Anayasa maddesi haline getirmişti.”
........
“Hayal kırıklığını” önce Gürcistan yaşattı, Rusya bir pençe attı. Osetya ve Abhazya Gürcistan’dan koparıldı.
NATO’dan “tık” yoktu.
.......
2014’te Ukrayna’da halk “Rusya yanlısı başkanı” devirdi.
Batı yanlısı Zelenskiy’i başa getirdi.
Bunun üzerine Rusya’dan iki pençe daha...
“Önce Kırım’ı ilhak etti, ardından Donbas bölgesinde ayrılıkçı isyanlar patlatıldı.
Donetsk ve Luhansk’ta iki yeni yönetim oluştu.”
Arkalarında Rusya vardı.
..........
NATO’dan gene ne bir ses ne bir nefes!..
.........
Ve son olarak Rusya, doğu sınırlarına 130 bin asker yığdı.
Batı sınırındaki Belarus’ta devasa bir tatbikatı başlattı.
Ukrayna, Karadeniz sahilinde Rus donanması tarafından kuşatıldı.
Bunlar olurken...
NATO “Ukrayna üyemiz değil. Asker göndermeyiz. Rusya’ya ağır yaptırımlar uygularız” söylemleriyle caydırıcı olamadı.
..........
Ukrayna Başkanı Zelenskiy, “Bari yaptırımlarınızı Rusya eyleme geçmeden uygulamaya koyun. Topraklarımız bombalandıktan, tanklar altında kaldıktan sonra açıklayacağınız yaptırımlar çok geç olur” diye boşluğa konuşmaktaydı.
.........
“NATO’ya güven sorunu” bütün üye ülkeler tarafından bir yerlere not edilmiş olmalı.
Bununla beraber...
Özellikle Türkiye için NATO hâlâ çok önemlidir.
Bu örneklere bakarak kimse Türkiye’nin NATO’dan ayrılmasını aklından bile geçirmemeli.
Rusya’nın kartları
Batı “yaptırım kartlarını” açtı, masaya attı.
YA RUSYA’NIN KARTLARI?
Almanya doğal gaz ihtiyacının yüzde 54’ünü Rusya’dan karşılıyor.
Avrupa doğal gaz tüketiminin yüzde 33’ü Rusya’dan.
Rusya “vanayı” kapatır mı?
Şu aşamada böyle bir olasılık çok az.
Ama...
Rusya eski devlet başkanı, başbakanı ve Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Medvedev’in “Avrupa’nın 1 euro ödediği doğal gaza 2 Euro ödeyeceği yeni dünyaya hoş geldiniz” söylemi kulaklarda çınlamakta.
...........
ABD likit gazla Avrupa’yı rahatlatmak istiyor.
Ancak...
Bugünden yarına mümkün değil.
TÜRKİYE PENCERESİ
Türkiye açısından bakalım.
Duma’ya verilen tasarı, savaş ihtimalinin hiç değilse şu aşamada dondurulmuş olması “Türkiye için talihin bir armağanı” gibi algılanmalı.
Buğday ihtiyacımızın yüzde 80’ini Rusya’dan alıyoruz. (Bir kısmını da Ukrayna’dan.)
Turizmde Rus turistler birinci sırada.
Ukrayna da ona yakın.
Bir savaş halinde Rus ve Ukrayna turistlerini unutun.
Enerjide üçte bir Rusya’ya bağlıyız.
Boru hatlarıyla doğal gazın ise yüzde 50’si Rusya’dan.
Rusya-Ukrayna savaşı çıksaydı Montrö Anlaşması “altın” sigortamızdı.
Ama gene de ABD ve NATO Karadeniz’e çıkmak için bu anlaşma koşullarını çok zorlayacaktı.
NATO üyesi Türkiye, Rusya’yla -bizim için çok önemli olan- Suriye alanında ilişkilerini sürdürmek zorunda.
Öte yandan...
Türk savaş sanayiinin motor temini gibi çok önemli kaynakları Ukrayna’da.
Ve...
Putin’in “Dağlık Karabağ sorununun çözümünde Rusya’nın gösterdiği özene” gönderme yapması ilginçtir.
Adres Türkiye miydi?
........
Ukrayna hâlâ alacakaranlıkta...
