Herson’a veda...
Rusya, askerlerini Herson’dan geri çekiyor. Herson, Rusya’nın ilhak ettiği dört bölgeden birinin başkenti.
Putin için “utandırıcı” bir yenilgi mi?
Dünkü Washington Post’ta Max Boot “Nazi Almanya’sının lideri Adolf Hitler ile Putin arasında bir karşılaştırma yapmış.”
Şöyle yazmış:
1942 sonlarında
Stalingrad’da Kızıl Ordu, Almanları kuşattığı sırada bile Hitler “Volga’dan geri dönmeyeceğini” haykırıyordu.
Putin ise geri çekilme emri vererek -hâlâ- rasyonelliğini (akılcı) ve sığınağında ölmek isteyen başka bir Hitler olmadığını kanıtlıyor.
Bu, Putin’in Ukrayna’da istediğini alamazsa Üçüncü Dünya Savaşı’nı başlatacağı endişelerini de azaltıyor.
Putin, Ukrayna’yı işgale kalkışırken olduğu gibi kesinlikle yanlış hesaplar yapabiliyor.
Yenilgiyi kabul etmekte de isteksiz.
Ama “dengesiz, aptal veya intihar eğilimli” değil.
Böylece Herson’dan geri çekilme kararı, sadece Ukrayna’daki savaşın durumu hakkında değil, “Putin’in akli durumu” hakkında da olumlu algılar üretiyor.
ABARTILI KIYAS
Max Boot’un satırlarına genelde katılmakla beraber, kişisel yorumum onun Putin’i Hitler’le karşılaştırmasının “yanlış” ya da -en azından- “abartılı olduğu” yolundadır.
Şöyle ki…
Hitler’i intihara sevk eden, İkinci Dünya Savaşı’nı kaybetmesidir.
Milyonlarca sivilin hayatına, 6 milyon Yahudi’nin fırınlarda yakılmasına, insanları laboratuvarlarda deney hayvanı gibi kullanmasına tanık olan talihsiz bir neslin vicdanında ve tarihin önünde mahkûm edilmişti.
Rus ordusu da gerçi Ukrayna’ya hukuk dışı saldırdı.
Çok sayıda sivilin ölümüne neden oldu.
Ama…
Putin, Herson’dan çekilerek sadece bir şehri bırakmış oluyor.
Savaşı kaybetmiş değil.
Hiç değilse “henüz…”
Yani “intiharı düşündürecek” bir durum fazlasıyla abartı.
Herson’dan önce bir de Kiev örneği var.
Rusya, Ukrayna’nın başkenti Kiev’i almak hedefinden vazgeçmiş, kuvvetlerini dört bölgeye yöneltmişti.
HERSON’UN ÖNEMİ
Ruslar Dinyeper Nehri’nin batı kıyısında önemli bir limanı kaybediyor.
Böylece, Dinyeper Nehri’nden Kırım’a “Kuzey Kırım kanalına” erişimi de kaybetmiş oluyorlar.
Bu durum “Kırım’ın elde tutulmasını” zorlaştıracak.
Ayrıca Herson jeostratejik öneme sahip.
Rusya’nın burayı baz alarak bir sonraki adım planı “Odessa Limanı’nı ele geçirmekti.”
Böylece Karadeniz’i Ukrayna’ya kapatmaktı.
Şimdi hem Ukrayna’ya hem Herson’a veda etmiş oluyor.
Ve…
Kırım için de soru işaretleri çoğalıyor.
Putin’in eski bir yardımcısı olan Sergey Markov “kentin kaybının, Sovyetler Birliği’nin çöküşünden bu yana Rusya için en büyük jeopolitik yenilgi olduğu” yorumunu yaptı.
“Dört bölgenin Rusya’ya ilhakı kutlamalarının nasıl da erken sevinç gösterileri olduğuna” işaret etti.
“Sahadaki gerçeklerden kopukluk” iddiasında bulundu.
“Askeri başarısızlıkları vurgulayan” eleştiriler Moskova yanlılarından da önce gelmişti.
Örneğin…
Herson bölgesindeki Moskova’ya bağlı Başkan Yardımcısı Kirill Stremusov yakın zamanda Rusya Savunma Bakanı Şoygu’yu sert bir dille eleştirmişti.
Ve “savaş alanındaki başarısızlıkları nedeniyle kendini vurmaya” davet etmişti.
Ne ilginçtir ki bu davetten sonra onun çarşamba günü esrarengiz bir araba kazasında öldüğü açıklandı.
OYUN MU, GERÇEK Mİ?
Ukrayna’daki askeri yetkililer “ihtiyatlı bir iyimserlik” içindeler:
Rusların çekilmekte olduklarının işaretleri var.
Hatta yollara mayın döşüyorlar.
Köprüleri havaya uçuruyorlar.
Herson’daki idari binalardan Rus bayraklarının indirildiğine dair haberler de var.
Buna rağmen “Rusların tasarlanmış bir pusu, bir aldatmaca oyunu kurduklarından” da kuşkulular.
“Kentteki Rus askerlerinin üniformalarını çıkarıp, sivil giysilerle sokak savaşlarına hazırlandığı”
yolunda istihbarat raporları geliyor.
Hâlâ 40 bin kişilik bir Rus kuvveti nehrin batı kıyısında…
Ama onların “Herson’dan çekilişin güvenini sağlamakla görevli oldukları” ihtimali daha büyük…
TRAJİK SAYFA MI?
Gözlemcilere göre, Rus kuvvetlerinin nisanda Kiev çevresinden çekilmeleri, eylülde Harkiv’de çökmelerinin ardından bu üçüncü geri adım için karamsar yorumlar var.
Böyle çok sayıda yorumdan sadece biri…
Örneğin…
Rus askeri blog yazarı Semyon Pegov “Kara ve trajik bir sayfa” diye yazdı.
Buna karşılık Kremlin yanlılarının da yorumlarını da yansıtayım…
Wagner paralı asker grubunun lideri oligark -Putin’in sadık yoldaşı- Yevgeniy Prigozhin geri çekilmeyi “Rus askerlerinin hayatlarını korumak için gerekli bir adım” olarak savundu.
Devlete ait RIA (elbette bu bir muzaffer adım değil) diyerek sağduyulu yaklaşıyor.
PUTİN’İN DIŞINDA
Geri çekilme ilginç bir şekilde açıklandı.
Savunma Bakanı Şoygu TV’de üst düzey askeri liderle yaptığı kamuya açık görüşmede Ukrayna’daki komutan General Sergey V. Surovikin’in “Ukrayna kuvvetlerinin ağır bombardımanını” bildirmesinin ardından “Dönün” çağrısı yaptı.
“Birliklerinizi geri çekin. Silahların ve teçhizatın Dinyeper Nehri’nin diğer kıyısına güvenli bir şekilde aktarılmasını sağlamak için tüm önlemleri alın…”
Dünkü New York Times’ta yer alan Kremlin analistlerine göre “Putin’in toplantıda bulunmaması, onu bu geri çekilme kararının dışında gösterdi.”
Yani Putin “kararın ve uygulamanın sorumluluğunu askere bırakmış” oluyor.
Putin’in kafasında daima “B, C, D” planlarının olabileceğini düşünüyorum.
Dileriz sağduyu galip gelir.
