Fiyatları dondurduk genelgesi
Bunca yıllık gazeteciyim…
İktidarların ne seçim yatırımlarına tanık olmadım ki!..
Ama…
Böylesine ayan beyan açıkça “Bu bir seçim yatırımıdır” diye ilan edilenini ilk kez görüyorum.
Herhalde seçimlere giden diğer ülkelerde de iktidarlara model oluşturur.
………………
Evet…
Macar halkı 3 Nisan’da oy vermek için seçim sandıklarına gidecek.
Sağcı Başbakan Viktor Orban iktidarını sürdürmek için bakın neler yapmakta:
MAVİ AFİŞLER
Ocak sonlarında hükümet şöyle bir genelge yayınladı.
1 Şubat Salı gününden itibaren, tüm süper marketlerin ve hatta en küçük marketlerin kapılarına mavi zemin üzerine şu yazıların olduğu afişler asılacaktır.
Değerli müşterilerimiz! Hükümet temel gıda maddelerinin fiyatlarını dondurma kararı aldı.
Buna dayalı olarak 1 Şubat 2022’den 1Mayıs 2022’ye kadar şu altı temel gıda maddesinin fiyatları 15 Ekim 2021 fiyatlarına sabitlenmiştir.
- Kristal şeker
- Un
- Rafine ayçiçek yağı
- Domuz eti
- Tavuk eti
- İnek sütü.
……………
Altı temel gıda ürününde fiyatlar 3 Nisan seçimlerinden sonra da 1 Mayıs’a kadar sabit kalacak.
YIKIM OLUR MU?
Fiyatların dondurulmuş olmasının yükü marketlerin üzerine bırakılmakta.
Devletin hiçbir sübvansiyonu yok.
Perakendeciler için yıkım olur mu?
Sadece altı ürünle sınırlı olduğu için “Büyük yük değil” yorumları yapılıyor.
“Macar tüketiciye ayda 200 forint (56 euro) tasarruf sağlar” diye hesaplanmakta.
Ama…
Fiyatlar günden güne yükselmekte olduğu için gene de Orban’ın partisine Oy katkısı olacak” tahminleri yoğun.
“Geçici memnuniyet” psikolojisi tam da bu kış ayları için önemli.
Peki, esnafın ve market zincirlerinin görüşleri nedir?
Kısacası büyük tepki yok...
“Tabii ki bu ürünler yüzünden şu anda para kaybediyoruz. Fakat küçük miktarlarda olduğu için hala katlanılabilir bir durum…”
Katlanmayıp da ne yapacaklar?
Hükümet kararnamesine göre bu uygulamayı etiketlerine yansıtmayanlar “Altı aylık kapatma ve 8.400 euro’ya kadar para cezası” tehdidiyle karşı karşıyalar.
“Küçük miktarlarda satış” söylemini de açayım.
Macar halkının stokları bitirmemesi için “sabitlenmiş fiyatlarla” satış miktarlarında sınırlama var;
“Müşteri başına maksimum 10 kilo şeker ve 10 litre yağ.”
NOEL BABA TORBASI
Başbakan Viktor Orban’ın Noel Baba torbasından seçmene hediyeleri bu temel gıda maddeleriyle sınırlı değil.
Şubat ayında (bu ay) emeklilere “13. Ay” maaşı veriliyor.
2022 yılı boyunca 25 yaş altı gençlerin tümünün gelirleri vergiden muaf.
……………
Enerji politikasında da Viktor Orban tüketiciyi gözetmekte.
Enerji fiyat kontrolleri Macaristan’ın en büyük elektrik şirketi MVM’ye yılda 1 milyar euro’ya mal oluyor.
PUTİN’E DÜMEN KIRMAK
Macaristan’ın otokrat lideri Viktor Orban “Moskova’ya meydan okuyarak ve bir zamanlar ülkesinde olan 80 bin Sovyet askerinin gönderilmesini isteyerek” adını duyurmuştu.
Seçim arifesinde Macar halkına enerji sorunu yaşatmamak için Moskova’ya gitti.
New York Times’a göre, Orban Moskova’da Putin’e -enerji fiyatlarını düşük tutmak ve daha fazla doğal gaz teslimatı için- “yalvarmış…”
Ukrayna konusunda “Rusya’ya sempati duyduğunu” söylemiş.
Gazete, Orban’ı “siyasi bir bukalemun” olarak tanımlıyor.
Bu “Orban’ın, Putin’in önünde şekil değiştirme yeteneklerini bir üst düzeye taşıyor” görüşünde.
UCUZ ENERJİ
Gerçekten, 27 üyeli Avrupa Birliği’nde Macaristan “tüketicisine en düşük fiyatlarla elektrik ve üçüncü en düşük fiyatla doğal gaz” sunuyor.
Geçen yıl Avrupa’nın diğer ülkelerinde enerji fiyatları 2-3 katına çıkarken Macaristan’da fiyatlar sabit kaldı.
Orban, Moskova’ya giderek bunu sürdürmeye çalıştı.
AB ve NATO üyesi olarak diğer üyelerden farklı Moskova rotasını “Buz kıran gemisi gibi davranıyorum” diye tanımladı.
“Rus gazımız varsa, Macar hanelerine ucuza tedarik edebiliriz. Rus gazımız yoksa bunu yapamayız” dedi.
Budapeşte’deki siyasi sermaye direktör Perter Kreko ise Orban’ın partisi Fidesz’in enerji politikasını şöyle övdü:
“Avrupa’nın geri kalanındaki insanlar enerji fiyatları yüzünden donarken veya yoksullaşırken, Macaristan’ın hiçbir sorunu yok.”
‘ABD ASKERİ İSTEMEYİZ’
Viktor Orban bir Macar milliyetçisi.
Sovyetler Birliği’ne karşı tavrıyla isim yapmıştı.
“Ancak Sovyetler Birliği dönemi sona erdi, şimdi bu yeni Rusya ile farklı bir ilişki kuruyoruz” yorumunu yapıyor.
Macaristan Genel Kurmay Başkanı Gülyas da “Orban hükümeti iktidarda olduğu sürece enerji fiyatlarının düşürüleceğini herkes bilmeli” diyerek açıkça siyaset sahnesinde.
ABD Başkanı Biden “bölgeye daha fazla Amerikan askeri göndereceğini” açıkladığında, Orban “Macaristan’ın onlara ihtiyacı yok” cevabını verdi.
Buna karşılık Putin de Orban’ı boş çevirmedi.
“Rusya ile karşılıklı çıkarlar açısından çok şey yaptınız, iş birliğimizin devam etmesini temenni ediyorum.”
New York Times “Daha da önemlisi, Putin Orban’a enerji konusunda yardım elini uzattı, Macaristan enerji sorunu yaşamayacak güvencesini verdi” diye yazıyor.
……………….
Macaristan kullandığı gazın yüzde 80’inini Rus GAZPROM’dan ithal etmekte.
Avrupa Birliği ortalamasının iki katından fazla.
Macaristan’daki en büyük elektrik üreticisi Paks Nükleer Santrali de bir Rus tasarımı.
Macaristan elektriğinin yarısını üretmekte.
Santralin genişlemesi için Rusya 10 milyar dolarlık bir kredi paketini açmış bulunuyor.
Burada Viktor Orban tarafından kontrol edilen Macaristan medyasının “sürekli Putin’i övmekte olduğuna” da işaret edeyim.
…………….
Sonuç…
Viktor Orban’ın ziyaretinde Macaristan ile Rusya arasındaki 15 yıllık anlaşma yenilendi.
……………
Son söz…
Orban’ın Dışişleri Bakanı Szijj Arto’dan:
“Macaristan sadece kendi ekonomik çıkarlarını güvenceye alıyor. Siyasi açıklamalarla evleri ısıtamazsınız…”
