Deprem robotları
Doğal afetler için son yılların kesinleşmiş yargısıyla başlayayım. “Kurtarma robotları yaşam ile ölüm arasındaki farktır.”
BUILTIN’e göre, doğal afetler katlanarak artıyor.
1970’ten bu yana dünya çapındaki felaket olaylarının sayısı 4 katına çıktı.
Felaket öncesi önlemlerde teknoloji kullanımının yanı sıra “arama ve kurtarma” faaliyetlerinde de “ileri teknoloji” -geometrik diziyle- artırdı.
Bu bağlamda “kurtarma robotları” özellikle gelişmiş ülkelerde çok yaygın ve öncelikli.
Türkiye’mizde son büyük depremde bazı ülkelerin kurtarma ekipleri de bu robotlardan yararlandılar.
Sonuç olarak, şu söylemi kaydedeyim.
“Kurtarma robotları yaşam ve ölüm arasındaki farktır ama aynı zamanda bir önemli sorunu da ortaya koymuştur; farkındalık eksikliği…”
Kurtarma ekipleri, kurtarma robotları teknolojisindeki gelişmelere göre sürekli eğitilmeli, güncellenmelidir.
Uçan, yüzen, molozların arasında sürünen, deprem yangınlarını söndüren, ilk müdahale ekiplerinin vazgeçilmez yardımcıları haline gelmiş bulunan kurtarma robotları son yıllarda muazzam ilerleme kaydetti.
Kurtarma robotlarının karada, denizde ve havada örneklerini yansıtıyorum.
ATLAS
Dünyanın en ünlü robotlarından biri olan Boston Dynamics’in Atlas’ı bir efsane.
Acil durum yönetim ekiplerinin doğal ve insan kaynaklı felaketlerle mücadele etmesinde harikalar yaratıyor.
O biraz da insansı…
Hatta çevik.
Ters takla atabiliyor ve parkur yapabiliyor.
Hayat kurtarıcı görev için tasarlandı.
Hafif hidrolikler ve “3D” baskılı eklentiler gibi bileşenleri sayesinde “enkaz ya da felaket yerindeki anahtarları çevirebiliyor, vanaları kapatabiliyor, kapıları açıyor, enerji ve diğer güç ekipmanlarını çalıştırabiliyor…”
SKYRANGER DRONE
Bunlar termal görüntüleme ve hareket izlemeyle donatılmış, görüntü almakta uzmanlaşmıştır. SkyRanger Drone arama ve kurtarma için idealdir.
İlk müdahale ekipleriyle olay yerine vardıktan sadece birkaç dakika sonra fırlatılıyor. Engebeli zeminde, gizli yerlerde insanları tespit etmek için hem kızılötesi, hem de gün ışığı kameralarıyla donatılmıştır.
Fotoğraflar ve videolarla doğrudan kendi komuta merkezlerine aktarıyorlar.
Bu dronlarda “termal görüntüleme” kameraları da var.
DERİN ROBOTİK
Çin’de geliştirildi.
DEEP Robotic Jueying X20, dört ayaklı köpeğe benzeyen bir robottur.
Otonom navigasyona sahiptir.
35 derecelik bir eğime tırmanabiliyor ve 187 kilo yük taşıyabiliyor. Oksijen tüpü gibi ekipmanları da enkaz altındakilere taşıyabiliyor. Çeşitli boyda olanları var.
………………..
Burada “sürü algoritması” aracılığıyla birlikte çalışan “otonom Zebro” gibi gezici robotların da hizmete
girdiğine işaret edeyim.
HOWE&HOWE
Thermite RS1 ve RS3…
Her ikisi de 24 beygir gücündeki motorlarla çalışıyor. Uzaktan kontrol ediliyor.
Endüstriyel sınıf tank paletleriyle hareket ediyor. 70 dereceye kadar yokuşları tırmanabiliyor.
Dakikada 2500 galon su ve köpük püskürtme kapasitesine sahipler.
Deprem halinde çıkan yangınları söndürmek için ideal.
Marmara gibi büyük endüstriyel tesislerin ve rafinerilerin olduğu bölgelerde kullanılmak üzere bu yangın söndürme robotlarından çok miktarda şimdiden stok yapılması gerekir.
KÖPEK BALIĞI ROBOTLARI
2019’da Fransa’nın Notre-Dame Katedrali’ni harap eden yangında büyük kayıp yaşandı ama “köpek balığı robotları (Shark Robotics’in Colossus’u)” olmasaydı hasar çok daha kötü olabilirdi.
Basamakları tırmanarak 660 galon su püskürtme gücüyle donanmış olan 1100 kiloluk bu yanmaz robot Paris itfaiyesi tarafından kullanıldı.
Joystick kontrollü Colossus yangını söndürmenin yanı sıra yangınla mücadele ekipmanlarını da taşıyabiliyor, yaralıları nakledebiliyor, müdahaleyi sağlamak için 360 derecelik yüksek çözünürlüklü termal kamerayla donatılmış bulunuyor.
SNAKEBOT
En büyük özellikleri “nükleer santrallerin denetlenmesine” yardımcı olması. (Akkuyu Nükleer Santrali için elzem)
Uzaktan kumandalı olan bu robot bir düzineden fazla eklemini spor yapar gibi kullanıyor.
Müdahale ekiplerinin köpek yardımcılarının giremediği enkazların arasından sürünüyor, tırmanıyor,
engellere göre otonom davranış değişiklikleri yapabiliyor.
Kafaya monte edilmiş bir kamera, LED ışıklar ve mesafe ölçen lazer teknolojisiyle donatılmış, video çekimleri de yapabilen bir “yılan robot.”
LOCKHEED MARTIN
Ulaşılması zor yerlere erzak, insani yardım ve yakıt sağlamak üzere tasarlanan K-MAX’lar 6000 pound (3 ton) kargo kapasitesine sahip. Orman yangını tehditlerinde de çok yararlı.
ROBOBEES
Bunlar küçük insansız hava araçları.
Bu arı robotlar uçabiliyor, dalabiliyor, yüzüyor, sudan çıkıp tekrar uçabiliyor.
Kanatlarını havada 200 ila 300 hertz ve suda 9 ila 13 hertz hızında çırparak havada ve suda serbestçe hareket edebiliyor.
KARINDEŞEN
Yüksek teknolojiyle donatılmış bu dronlar sudaki hayvanları, insanları veya nesneleri izlemek için deniz üzerine işaretleyici boya izleri bırakmanın yanı sıra kontrol merkezlerine canlı veri ve video akışı sağlıyor.
AMFIBI VELOX
Tarih öncesi omurgalılara benzeyen Velox’lar, silikon kanatlarını çırparak arazide geziyor, suda yüzebiliyor, buzda kayabiliyor, karda ilerleyebiliyor.
Suya düşen insanlara halat veya can simidi taşıyabiliyor.
HIDRONALIX
Hibrit bir şamandıra.
Ve aynı zamanda can kurtaran botu, 1.2 metre boyunda, 26 kilo ağırlığında, uzaktan kumandalı bir robot. Özellikle
kaçak mültecileri denizde kurtarmak için kullanılıyor. Hızı saatte 23 bin mil.
VIDEO RAY
Arama ve kurtarma sistemi uzaktan çalıştırılır. Joystick güdümlüdür.
Yüksek güçlü ışıklar, ışınlarla solar görüntüleme, GPS ve metal göstergeler kullanan çok yönlü bir dalgıçtır.
IRAP
Robot kurtarıcılar arasında yapılan yarışmalarda 8 kez birincilik ödülü kazandı. Kapılardan, afetlerdeki çukurlardan, basamaklı alanlardan yardım malzemesi ve erzak teslim eder.
…………………
Türkiye depreme dayanıklı şehirlere dönüşmenin yanı sıra bu yüksek teknolojilerle de yardım kuruluşlarını donatmalı, ekiplerini eğitmelidir.
Yazının başında söylediğim gibi, “Kurtarma robotları ölüm ile hayat arasındaki farktır…”
