Bıçaklanma ve sonrası
2022 sonuna kadar Brezilya’nın Başkanı olan Jair Bolsonaro’nun şansı (!!) -belki de- bir suikast girişimiydi.
Anlatayım…
6 Eylül 2018…
Rio de Janeiro’nun 200 km kuzeyindeki Juis de Fora’da Cumhurbaşkanı seçim kampanyası için eski Yüzbaşı Jair Bolsonaro ateşli bir konuşma yaptı.
Aşırı sağcı bu eski yüzbaşı henüz çok ünlü değildi.
Ona fazla şans tanınmıyordu.
Destekçileri eski yüzbaşıyı omuzlarına aldılar.
Brezilyalılara has sıcak sevgi gösterileri sürerken Bolsonaro karnında keskin bir acı hissetti.
Eliyle acı hissettiği yeri tuttu, kan içindeydi.
Bıçaklanmıştı.
Hastaneye kaldırıldı.
Ve…
Bu bıçaklanmayla birlikte popülaritesi ivmeler kazanarak yükselişe geçti.
Hastanede iki ay kaldı.
Sağcı mesajlarını göndermeyi sürdürüyordu.
“Kadınları, LGBT topluluğunu ve beyaz olmayanları aşağılıyordu.”
Emekli yüzbaşının “yolsuzlukla mücadele” vaatleri de etkili olmaktaydı.
Bolsonaro’nın yıldızı parlamış, Brezilya’nın yeni başkanı seçilmişti.
Ya bıçaklayan Adelio Bispo?
Yargılama sonucu “akıl hastası olduğuna” karar verildi.
Federal hapishane sistemi içindeki bir akıl hastanesine kondu.
Bolsonaro ise “saldırının siyasi amaçlı olduğuna, arkasında bir komplo bulunduğuna” inanıyordu.
BBC’ye “Beni öldürmeye çalıştılar. Kim olduklarından eminim” açıklamasını yaptı.
Brezilya’nın eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, hastane yatağında çekilmiş fotoğrafıyla...
………………….
Ve Ekim 2022…
Jair Bolsonaro seçimi kıl payı kaybettikten sonra 2023’ün ilk günü ABD’ye uçtu.
Yeni başkan Lula ile devir teslim törenine katılmadı.
Dostu ABD’nin eski başkanı Trump’ın da etkisiyle Florida’ya yerleşti.
Yanında eski kurmayları ve ailesi vardı.
Harika bir malikânede oturuyor.
Gazetecilere kesinlikle kapalı.
Gelelim “bıçaklanmasının” Bolsonaro’ya ikinci kez şans getirmesine…
Seçim sonuçlarını tanımayan taraftarları, geçtiğimiz pazar günü Brezilya’da Başkanlık Sarayı’nı, kongre binasını, yüksek mahkemeyi işgal ve tahrip ederken Bolsonaro Amerika’daki bir hastanede yatıyordu.
Eşinin yaptığı açıklamaya göre, “4 yıl önce bıçaklandığı yerin zaman zaman olduğu gibi gene sancılı, travmatik durumlar üretmesi nedeniyle Bolsonaro hastaneye kaldırılmıştı.”
Yani…
Brezilya başkentinde taraftarı güruh darbe kalkışımındayken, o hasta yatağında acılar içindeydi(!)
Olaylardan kimse Bolsonaro’yu suçlayamayacaktı… (!!)
Eylül 2018’deki saldırının ardından gözaltına alınan Adélio Bispo de Oliveira, Bolsonaro’yu bıçakladığını itiraf etti.
CERAHAT BİRİKİMİ
Solcu Cumhurbaşkanı Lula’nın ekim ayında kıl payı seçimi kazanmasından itibaren aşırı sağcı Bolsonaro’nun destekçileri ülkenin birçok şehrinde askeri kışlaların önünde çadırlar kurmuşlardı.
Organizeydiler.
Yemekleri geliyordu.
Hepsine milli hislerini tetiklemek için Brezilya Milli Takımı formaları dağıtılmaktaydı.
Sözcüleri komutanlara “darbe çağrıları” yapıyordu.
Ve…
Bu hafta sonuna gelindi, otobüslerle başkent Brasilia’ya taşınan, örgütlenmiş 10 binlerce kişi ordunun ana kışlalarından birinin yanında toplandı.
Başkan Lula yerel güvenlik güçlerine “harekete geçmeleri için” talimat verdi.
Ancak polis güç kullanmamayı tercih etti.
Pazar öğleden sonra protestocular devlet binalarının yer aldığı şehir merkezine yürüyüşe geçtiler.
Polis 7 km’lik yol boyunca bu yürüyüşe eşlik etti.
Bolsonaro’nun aşırı sağcılarından oluşan on binler yeşil ve sarı Brezilya bayrağını taşıyorlardı.
Ve…
Sloganlar atıyorlardı.
Sambacı Brezilyalılara özgü neşeli görüntüler de veriyorlardı.
Nehir gibi akarken karnaval benzeri bir algı üretmekteydiler.
Bir gözlemci “Neredeyse orgazm oluyorlardı… Sanki ülke için olumlu bir devrimi sahneliyorlarmış gibi esriklik içindeydiler” yorumunu yaptı.
Başkanlık sarayının ofisleri basıldı.
Yüksek mahkeme ve parlamento da işgal edildi.
İlginçtir ki bu güruh, silahlarını “Cumhurbaşkanlığı güvenliğinden sorumlu kurumsal güvenlik bürosundan” ele geçirdiler.
Sonunda Lula, Federal Kuvvetler’e “müdahale” emri verdi.
Ve…
Bu barbarca başkaldırı bastırıldı.
Eski Savunma ve Dışişleri bakanlarından Amorim, “Bolsonaro, Trump’ın ucuz bir taklidi olduğu gibi işgal kalkışımı da ABD Kongre binası işgalinin ucuz bir taklidiydi” dedi.
Başta ABD hatta İtalya’nın aşırı sağcı Başbakanı Giorgia Meloni dâhil bütün Batı liderleri olayı kınadılar.
Biden, “Lula ile çalışmayı dört gözle bekliyorum” dedi.
Amerika’daki kapitol isyanının Brezilya’daki kötü bir taklidi.
Parlamentoyu işgal eden isyancılar. Sonunda federal askeri güç tarafından bastırıldı.
DARBE KALKIŞIMININ NEDENİ
Bolsonaro 1964 ve 1985 yılları arasında Brezilya’nın son askeri diktatörlüğünün coşkulu destekçisi olan bir subaydı.
Başkan seçildikten sonra sadece Brezilya’nın değil dünyanın akciğeri olan Amazon ormanlarını (yağmur ormanları) yasa dışı altın madenciliğine açmıştı.
Ağaçların kesilerek, yakılarak arazi gasbına, tomrukçulara, kâğıt sanayicilerine kapıları açmıştı.
Amazon yerlilerini parya gibi görüyordu.
Dünya iklim değişikliği için çok önemli olan Amazon ormanlarının varlığını koruması onun umurunda değildi.
Kirli iş ilişkilerinin, yağmacıların semirdiği bir dört yıla imza attı.
Yeni seçilen Lula ise tam aksine “verimli toprakların, temiz suyun ve temiz havanın çalınmasına, kirletilmesine” kesin karşı tavır koydu.
Amazon gibi “gezegenimizin yaşam destek sistemine küresel bilim öncülüğündeki hareketle uyum programı” açıkladı.
Üstüne üstlük, Amazon yerlilerini kucaklayan Yerli İşleri Bakanlığı kurmasıyla isyancılar tarafından aforoz edildi.
Protestoları resmeden bir karikatür.
……………….
Sonuç…
Şimdiye kadar anayasal kurumlar Lula’yı destekledi.
Ama gene de bu hâlâ kesin değil.
……………….
Bu yazıda NYT, CNN, BBC, NPR News, The Guardian’dan yararlandım.
