TEKNOLOJİ OKUR-YAZARLIĞI VE ÖĞRETMEN YETİŞTİRME SORUNU -2
Prof. Dr. Hıfzı DOĞAN / (İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi)
Teknoloji eğitiminde öğrenciler sınıf ve laboratuvar ortamında, yaş ve gelişim durumlarına uygun proje ve problemlere çözüm üretirken teknolojiye özgü süreç ve stratejileri kullanırlar. Örneğin okul öncesi ve ilkokul seviyesinde sistem kavramı, bisiklet ve parçalarının işlevleri incelenerek kavramlaştırılırken, lise düzeyinde bu kavram, ulaştırma sistemi, alt sistemler ve bunların toplum ile çevreye etkilerini içerecek şekilde daha kapsamlı olarak ele alınır.
Öğrencilerin sınıf ve laboratuvar ortamında yaptıkları etkinlikler, inşaat alanında bir sitenin planlanmasını; fabrikasyon üretim sisteminde bir ürünün tasarlanmasını, denenmesini, üretilmesini, paketlenmesini ve pazarlanmasını içerebilir. Proje çalışmaları çeşitli alanlardaki birçok etkinliği kapsayacak şekilde sürdürülür. Örneğin, ulaştırma alanında araba, roket, uçak gibi araç modellerinin yapılmasını; tekstil ve giyim sektöründe üretilen ürünlerin bilinçli olarak seçilmesini; tarımda zirai ilaçların topluma ve çevreye olumsuz etkilerini azaltma araştırmalarını kapsayabilir. Bütün bu farklı sektörlerdeki etkinliklerin amacı, öğrencilerde teknolojik ilke ve süreçleri yaşamları boyunca karşılaşabilecekleri sorunların çözümünde kullanabilme yetkinliğini kazandırmaktır. Temel hedef, çaresizliğe sığınan değil, sorun çözmeye odaklı bireyler yetiştirmektir.
Teknoloji eğitiminin dinamizm getirme potansiyeli
Açıklanan teknolojik süreçlerin her bir aşaması, yaratıcılık, düşünme, karar verme, inovasyon, uygun olanını seçme gibi zihinsel etkinlikleri gerektirir. Öğrencilerde bu zihinsel becerilerin geliştirilmesi için öğretimde uygulanan metotlar, teknoloji geliştirme alanında çalışan bilim insanı, mühendis, mimar ve teknisyenlerin problemlerin çözümünde kullandıkları teknikleri içerir. Bu teknikler, araştırma- geliştirme, buluş, inovasyon, arıza teşhisi gibi süreçleri kapsar. Öğrenciler yaptıkları proje çalışmaları yolu ile bu yaklaşımlardan haberdar olur. Hangi koşullarda hangi tekniğin kullanılacağını öğrenirler. Bu tür etkinlikler öğrencilerin yeni teknolojiler geliştirebilme olasılığını da artırır.
Teknoloji eğitimi, sadece var olan derslere ilave bir ders olarak düşünülmemelidir. Bu eğitim, halen mevcut derslerde kazandırılan kavramların yaşama aktarılmasında bir köprü görevi görür. Sınıf ve laboratuvar faaliyetlerindeki çeşitlilik; farklı düşüncelerin denenmesine, öğrencilerin ilgi ve yeteneklerini anlamalarına, kariyerlerini daha bilinçli olarak seçmelerine, başarı hissini tatmalarına, çalışma hayatını keşfetmelerine, deneyim kazanmalarına, çalışanlara ve kendilerine yönelik gerçekçi tavırlar geliştirmelerine, genç ve yetişkinlerin iyi bir tüketici olmalarına imkân sağlar.
Teknoloji eğitimi ile kazanılan yeterlikler öğrencilere, düşüncelerini pratiğe aktarma deneyimi kazandırır. Bu eğitim, öğrenci yüksek öğretime gitmese de iş hayatına uyumunu kolaylaştırır. Bunun yanında, öğrencilerin kendi özgüvenlerini geliştirmelerine, sağlıklı iletişim kurmalarına ve birlikte çalışma alışkanlıklarını kazanmalarına yardımcı olur.
Sonuç
Teknoloji kültürü ve bunun somut ürünü olan teknoloji okur-yazarlığı konusunun, okul öncesinden genel lise sonuna kadar, bir disiplin anlayışı içinde, teknolojik, sosyal, kültürel, ekonomik ve doğa boyutlarını da kapsayacak şekilde ele alınmasında yarar vardır. Bu hedefe ulaşmada atılacak en önemli adımlardan biri, çağdaş teknoloji kültürünü kazanmış ve bunu başkalarına da kazandırabilecek yeterliklere sahip öğretmenleri yetiştirmektir. Halen, Türkiye’de gençlere ve yetişkinlere çağdaş teknoloji kültürünü kazandıracak bir öğretmen yetiştirme programı bulunmamaktadır.
--------------
Kaynakça
-Doğan, Hıfzı. Endüstriyel Sanatlar
Eğitimi ve Öğretmen Yetiştirme Araştırması. MEB Araştırma, Planlama, Koordinasyon Dairesi. Ankara: 1975.
-Teknoloji Eğitimi. AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. 1983.
-Preparing Students for a Technological World. Association of International
Technology Education. USA.
-Standards for the Preparation of Teachers of Industrial and Technoloy Education.
Michigan State Board of Education. USA.
