Cem Kılıç

2015 yılında çok sayıda ‘torba yasa’ Meclis’ten geçti. Bu torba yasalarda kamudaki taşeron işçilerin koşullarının iyileştirilmesinden iş sağlığı ve güvenliğine kadar çalışma yaşamını ilgilendiren çok sayıda düzenleme yer aldı.

Henüz 2016 yılının başında olmakla beraber, bu yıl geçtiğimiz yıla göre çalışma yaşamında çok daha hareketli bir yıl olacak. Geçen yıl yasalaşamayan kanun tasarılarının bu yılın ilk aylarında Meclis gündemine taşınacağı sinyalini bizzat Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Süleyman Soylu verdi.

Buna göre bu yılın ilk aylarında ki, ocak sonu veya şubat başları olabilir, ilk olarak Özel İstihdam Büroları Kanun Tasarısı ile Güvenceli Esneklik Kanun Tasarıları Meclis yolunu tutacak. Her iki tasarı da çalışma ilişkileri bakımından son derece önemli etki yaratacak ve işçi sendikalarınca epey tartışılacak tasarılar.

Bu iki tasarının hemen ardından ise yılın belki de en önemli konusu olabilecek ‘kıdem tazminatı fonu’ konusu gelecek. Kıdem tazminatının bir fona dayalı olması görüşü son 4 yıldır hükümetin temel çalışma konularından.

Ne var ki, geçtiğimiz yıllarda kamuoyuna çok iyi anlatılamaması, sendikaların direnç göstermeleri sebebiyle askıda kalmıştı.

Asgari ücret 2016 yılı için belirlendi. Bu yıl için ikinci bir artış olmayacak, normalde yılın ikinci yarısı için de bir artış belirlenirdi. Bu durum işverenler için rahatlık sağlayacak. İşverenlere asgari ücret üzerinden teşvik getirilirken geçen sene sonunda uygulanan rakama normal şartlarda bu yıl gelecek artış oranı dikkate alındı. Buna göre bekâr bir asgari ücretlinin eline geçen yıl 1.000 TL geçerken, bu rakam eğer seçim vaadi hiç verilmemiş olsaydı bu yıl asgari ücret 2016 yılı için ortalama yüzde 11 oranında artacağı için 1.116 TL olarak gerçekleşecekti. Bu rakamın işverene maliyeti de 1.660 TL olacaktı.

Hükümet bu varsayımdan hareketle işverene vereceği teşviki hesap etti. Net asgari ücret 1.300 TL olunca bu rakamın işverene maliyeti 1.935 TL oldu. 1.660 TL ve 1.953 TL arasındaki fark 275 TL oldu. İşte hükümet aradaki bu farkın yüzde 40’ını Hazine’den karşılayarak her bir asgari ücretli çalışan için işverene 110 TL verecek.

Örneğin; asgari ücret düzeyinde 10 çalışanı olan bir işyerinde işverene çıkacak 2.749,5 TL ilave maliyetin 1.100 TL’si Hazine tarafından karşılanacak.

Teşvik koşulları

İşverenlere sağlanan bu destekten işyerinde 2015 yılı itibariyle 1.300 TL ücret

Pazartesi günkü Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararıyla 4447 Sayılı Kanun’un geçici 10. maddesi ile işverenlere sağlanan teşviğin uygulanma süresi 5 yıl daha uzatıldı. Asgari ücretteki artışın maliyeti işverenleri tedirgin ederken, teşviğin süresinin uzaması bir nebze rahatma yaratacaktır.

4447 Sayılı Kanun’un geçici 10. maddesi uyarınca uygulanan teşviğin, belirli şartlar dahilindeki sigortalılar için süresi değişmekle birlikte, sigorta primi işveren hissesinin tamamının İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanması öngörülüyor. Teşviğin süresi, işe alınan sigortalının cinsiyeti, yaşı ve mesleki yeterliliğine göre değişiyor. Diğer yandan teşvik, prime esas kazanç doğrultusunda uygulandığından, işe alınan kişinin ücreti yüksekse, sağlanan teşvik de yüksek oluyor.

6 aydır işsiz olmak

Teşvikten yararlanılabilmesi için, işe alınan sigortalının son 6 aydır işsiz olması gerekiyor. Bu noktadaki amaç, halihazırda işi olan kişiler yerine işsizlerin istihdamının sağlanması. Ek olarak, teşvikten yararlanılabilmesi için işe alınan sigortalının, o işyerindeki ortalama sigortalı sayısına ilave olması da şart. Bu da, mevcut çalışanların işten çıkartılarak teşvikten yararlanmak

İŞKUR teknolojiyi en iyi ve kapsamlı şekilde kullanan kamu kurumları arasında. İşsizlerle irtibat kurulması, kendilerine uygun işlerin bir an önce haber verilmesi gibi noktalarda İŞKUR teknolojinin bütün nimetlerinden faydalanıyor. Diğer yandan, internet üzerinden İŞKUR’un verdiği neredeyse bütün hizmetlere ulaşmak da mümkün. İşsizler İŞKUR’a kayıtlı işverenlerin aradıkları kişilerin nitelikleri, beceri geliştirme ve mesleki eğitimlerle ilgili bilgileri, işbaşı eğitim programlarını kuruma gitmeden öğrenebiliyor.

İşsiz kalan kişiler, işten ayrılma nedenleri işsizlik sigortasından yararlanmaya imkan veriyor ve prim ödeme gün sayısı şartlarını da sağlıyorlarsa işsizlik sigortasından maaş alabiliyorlar. İşsiz kalan kişinin işsiz kalmadan önceki son 3 yıl içerisinde son 120 günü kesintisiz olmak üzere en az 600 gün prim ödemiş olması gerekiyor. Bu koşullar bir arada sağlanmış ise işsize 6 ay işsizlik maaşı bağlanabiliyor. Son üç yılın 900 gününde prim ödenmişse 8 ay, tamamında prim ödenmişse 10 ay maaş bağlanması mümkün. Bu maaşın verilme amacı, işsiz kalınan dönemde gelir kaybının telafi edilmesi. Diğer yandan, İŞKUR işsize maaş bağlamakla yetinmiyor. Onu bir an önce tekrar işgücü

Yazı dizimizin üçüncü ve son gününde ocak ayından itibaren zamlanacak asgari ücretin hangi noktalarda farklılık yaratacağını ve memur maaşlarının ocakta ne kadar olacağını ele alacağız.

Buna ek olarak emeklilere yapılacak zamlara emeklilerin en önemli temsilcisi konumundaki Türkiye Emekliler Derneği Genel Başkanı Kazım Ergün’ün değerlendirmelerini de sizlere aktaracağız.

Ocak ayı yalnızca emekliler için değil, memurlar için de zam ayı olacak. Toplu sözleşmeden kaynaklanan yüzde 6’lık zamma ek olarak, aralık ayı enflasyon oranı açıklandığında yıl içindeki kümülatif artıştan yüksek bir oran oluşursa enflasyon farkı memur maaşlarına yansıyacak. Dolayısıyla, memurlar yüzdelik zammın yanında bir de enflasyon farkı alacaklar. Bu çerçevede, bazı unvanların ocak ayında alacakları maaş yaklaşık şu şekilde olacak:

Tablodaki rakamlar eşi çalışmayan ve bir çocuğu 6 yaşından küçük, diğer çocuğu 6 yaşından büyük olan bir memur için hesaplanmış rakamlardır.

Kim memnun?

Ocak ayında emeklilere yapılacak zam konusunda Türkiye Emekliler Derneği Genel Başkanı Kazım Ergün’ün görüşleri de şu şekilde:

“Sosyal güvenlik sisteminin uygulanmasında farklı kanunlara göre emekli aylığı hesaplanması ve artışı

Asgari ücret seçim öncesi bütün partilerin vaatleri arasında yer alıyordu. Ak Parti’nin iktidar olması sonrasında asgari ücretin 1.300 TL olması için Asgari Ücret Tespit Komisyonuna teklif sunuldu. Komisyon her sene asgari ücretin miktarı konusunda çetin pazarlıklara sahne olurdu. Bu sene rakam belli olunca Komisyonda bunun maliyetinin nasıl finanse edileceği ve işveren devlet işbirliğinin nasıl olacağına odaklanıldı. İşveren tarafı devletten destek bekliyor, masada pek çok formül var. Detaylar önümüzdeki hafta içerisinde netleşecektir.

1.300 TL’ye AGİ dahil mi?

Asgari ücret konusunda 1.300 TL rakamı zikredilince, ilk önce akıllara bu rakamın ele geçen net rakam mı olacağı sorusu akıllara geldi. Asgari ücret çalışanın medeni durumuna, çocuk sayısına ve eşinin çalışıp çalışmadığına göre farklılaşmaktadır. Bekar bir asgari ücretli ile evli eşi çalışmayan dört çocuklu bir asgari ücretlinin eline geçen rakam farklıdır. Asgari geçim indirimi, belirtilen hususlar doğrultusunda asgari ücretin belirli bir miktarının vergi dışı bırakılmasıdır.

Bu yıl 1.300 TL rakamı baştan söylenince, bu gibi hesaplarda kafalar karıştı. Asgari geçim indiriminin 1.300 TL’ye dahil olmaması halinde bekar bir

2016 başında emekliler için adeta zam yağmuru yaşanacak. Öncelikle enflasyon farkı artışı olacak, bu yükselişi 100 liralık seyyanen zam izleyecek. Sosyal güvenlik destek priminin kaldırılacak olması da maaşı yukarı çekecek

Ocak ayı ile birlikte asgari ücretteki artış ile birlikte çalışma hayatında pek çok noktada değişiklikler olacak. Asgari ücretteki artışın yanı sıra emeklilere verilecek zamlar konusunda da önemli adımlar atıldı.

Ocak ayı her sene emeklilerin maaşlarında artış yaşanan bir aydır. Ancak bu yıl zam yağmuru yaşanacağını söylemek mümkün. Yalnızca enflasyon farkı değil, 100 TL’lik seyyanen zam ve sosyal güvenlik destek priminin kaldırılması gibi düzenlemelerle emeklilerin maaşlarında ciddi artışlar olacak. Peki hangi emekliler ne kadar zam alacaklar.

100 TL seyyanen zam

Ocak ayı ile birlikte bütün SSK ve Bağ Kur emeklilerine 100 TL seyyanen zam yapılacak. Yani bütün emeklilerin maaşına 100 TL eklenecek.

Geçtiğimiz dönemde 1.000 TL’nin altındaki emekli maaşı alan kişilere 100 TL seyyanen zam uygulanmış ve 1.001 ila 1.099 TL arasındaki maaşlar da 1.100 TL’ye tamamlanmıştı. Şimdi emekli maaşının miktarı ne olursa olsun, bütün SSK ve Bağ Kur emeklilerine

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından 1990’dan bu yana her yıl yayınlanan İnsani Gelişme Raporu’nun, 2015 yılı için temel mesajını “çalışma” ve “çalışmanın daha nitelikli bir yaşama katkısı” üzerinden verdiği görülüyor.

Çalışmanın etkisi...

1990 yılında yayınlanan ilk küresel İnsani Gelişme Raporu’nun odağında, basit bir kavram vardı: “gelişme”. 25 yıl sonraki yeni raporun ise çalışmayı doğrudan insan yaşamının zenginliğine bağlayarak temel bir soruya yanıt aradığı görülüyor: “Çalışma, insani gelişmeyi nasıl ilerletebilir?”. Rapor, meslek kavramının ötesine geçerek, ücretsiz bakım hizmetleri, gönüllü çalışma ve yaratıcı çalışma gibi faaliyetleri de dikkate alıyor ve çalışma kavramını oldukça geniş bir bakış açısı içinde değerlendiriyor.

Raporda da ortaya koyulduğu üzere, bugün insanlar daha uzun süre yaşıyor, daha çok sayıda insan temiz su ve temel sıhhi koşullara ulaşıyor ve çok daha fazla çocuk okula gidiyor. Bununla birlikte, kişi başına düşen gelir yükseldi ve yoksulluk da azaldı.

UNDP’ye göre çalışma, insanların bilgi ve becerilerini artırarak insanlığın ilerlemesine katkıda bulunuyor. İnsani Gelişme Raporu’ndan yola çıkarak, insanlığın “çalışma karnesine”