Pazartesi günkü Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararıyla 4447 Sayılı Kanun’un geçici 10. maddesi ile işverenlere sağlanan teşviğin uygulanma süresi 5 yıl daha uzatıldı. Asgari ücretteki artışın maliyeti işverenleri tedirgin ederken, teşviğin süresinin uzaması bir nebze rahatma yaratacaktır.
4447 Sayılı Kanun’un geçici 10. maddesi uyarınca uygulanan teşviğin, belirli şartlar dahilindeki sigortalılar için süresi değişmekle birlikte, sigorta primi işveren hissesinin tamamının İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanması öngörülüyor. Teşviğin süresi, işe alınan sigortalının cinsiyeti, yaşı ve mesleki yeterliliğine göre değişiyor. Diğer yandan teşvik, prime esas kazanç doğrultusunda uygulandığından, işe alınan kişinin ücreti yüksekse, sağlanan teşvik de yüksek oluyor.
6 aydır işsiz olmak
Teşvikten yararlanılabilmesi için, işe alınan sigortalının son 6 aydır işsiz olması gerekiyor. Bu noktadaki amaç, halihazırda işi olan kişiler yerine işsizlerin istihdamının sağlanması. Ek olarak, teşvikten yararlanılabilmesi için işe alınan sigortalının, o işyerindeki ortalama sigortalı sayısına ilave olması da şart. Bu da, mevcut çalışanların işten çıkartılarak teşvikten yararlanmak adına yeni kişilerin istihdamını engellemeyi amaçlıyor.
En uzun süreli teşvik, 18 yaşından büyük 29 yaşından küçük erkekler veya her yaştaki kadınlara, mesleki yeterlilik belgesine sahip olan, İŞKUR’a kayıtlı işsizler için uygulanıyor. Bu nitelikteki bir kişiyi işe alan işveren, 54 ay prim teşviğinden yararlanabiliyor. Aynı şekilde 18 yaşından büyük 29 yaşından küçük erkek veya her yaştaki kadınlar arasında mesleki yeterliliği bulunmayan, eğitimleri olmayıp İŞKUR’un işgücü yetiştirme kurslarını da bitirmemiş olanlar ise, 6 ay süreyle teşvik kapsamına giriyor.
Süresi doluyordu...
4447 Sayılı Kanun çerçevesinde uygulanan teşviğin süresi, 31 Aralık 2015’te dolmaktaydı. 30 Aralık 2015’te teşvik şartlarına uyan bir sigortalının işe başlatılması halinde, 54 ay boyunca prim teşviğinden yararlanılması mümkündü. Ancak 1 Ocak 2016’da işe alınacak kişi, tüm şartları sağlasa bile teşvikten yararlandırılamıyordu.
Teşvik süresi Bakanlar Kurulu kararıyla 31.12.2020 tarihine kadar uzatıldı. Dolayısıyla bu tarihe kadar işe alınan ve şartları sağlayanlara teşvik uygulanmaya devam edilecek. Ocak ayında asgari ücret artınca teşvikten sağlanan fayda da artacağından, işverenlerin bu konuda daha fazla bilgilendirilmeleri de gerekiyor. Bu teşvik kapsamında sağlanacak fayda ile yeni istihdamın önü de açılabilir.
Teşvik şartlarının zorluğu, sigortalı sayısı ortalamasının izlenmesindeki güçlük nedeniyle işverenler, son dönemde daha çok, işbaşı eğitim programı sonrası uygulanan teşviğe yöneldi. İşbaşı eğitim programı, İŞKUR tarafından etkin şekilde uygulanıyor. Katılımcıların yüzde 72’sinin, program sonunda işe alınması, programın başarısının önemli kanıtı. İşsizlerin mesleki becerilerinin geliştirilmesi ve sonunda iş sahibi yapılması prensibiyle yürüyen program, son dönemde tüm işverenlerin ilgi odağı haline geldi.
İşbaşı eğitim programı sonunda işe alınan kişilere uygulanacak prim teşviği, 4 Nisan 2015’ten beri yürürlükte. Bu program çerçevesinde eğitim süresi, en uzun 6 ay olabiliyor. Nisan ayının ortasında gerekli başvuruları yapan ve 6 aylık programa başlayan işverenin, işyerinde uygulanan program biteli 2 aydan fazla oldu. Yani, program sonrasında işe alımları yapan işveren, 2 aydır sigorta teşviklerinden faydalanıyor. Daha kısa süreli programın uygulandığı mesleklerde bu süre daha da uzadı.
Endişeyi giderecek
140 binden fazla işsizin yararlandığı bu program sonunda uygulanacak teşviğin detaylarını belirleyecek, işverenlerin izlemesi gereken prosedürü açıklayacak yönetmeliğin, aradan geçen 7 aya rağmen halen yayımlanmamış olması büyük eksiklik. Kanunla çerçevesi çizilmiş, uygulanmaya devam eden teşvik programına ilişkin bu yönetmeliğin çıkmaması, işverenleri rahatsız ediyor. Prim teşviğinden yararlanamama durumunun uzaması da tedirginliği artırıyor.
Seçim sonrası Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu’nda görev değişiklikleri oldu. Bunlar olmadan gerekli hazırlıklar son aşamaya getirilmişti. Bir an önce yönetmeliğin hazırlanması ve işverenlerin endişesinin ortadan kaldırılması gerekiyor. İşverenler geriye dönük olarak yararlanacakları teşvik miktarını bu sayede öğrenip, işbaşı eğitim programına daha fazla rağbet gösterecektir. Dolayısıyla, teşvikten yararlanmanın önüne geçebilecek veya prosedürü zorlaştıracak herhangi bir düzenlemeden kaçınılarak hazırlanacak yönetmelik, asgari ücret artışı sonrası istihdamın azalmasından endişe edilen bu dönemde işverenleri bir nebze rahatlatacaktır.
