Ajanların yolu İstanbul’dan geçer

Müjde Işıl - Yeniden çevrimlere doymayan sinema sektöründe bu sefer 44 yıl öncesine geri dönüyoruz. Söz konusu yapım “Amatör”. Robert Littell’in 1981 tarihli aynı adlı romanından uyarlanan ve aynı yıl çekilmiş, Kanada yapımı gerilim filmi. Charles Jarrott’ın yönettiği filmin başrollerini John Savage ve Christopher Plummer paylaşmış. 2025 model “Amatör”ün yönetmeni James Hawes, senaristleri Ken Nolan ve Gary Spinelli. CIA’de çalışan Charlie Heller adlı deşifre uzmanının, eşini terör saldırısında kaybedince, kendi başına intikam çabasını anlatıyor.

Yeni filmde, Soğuk Savaş döneminde geçen orijinal hikâye, bugünün dünyasına ve teknolojisine adapte edilmiş. Her yeri gözleyen kameralar, cep telefonları vs. Ama tarz olarak casus ve intikam filmlerinin klasik yorumuna sadık kalınmış. Yakın tarihli, örneğin Liam Neeson’ın filmleri ve hatta John Wick serisi gibi intikam hikâyelerinin kan banyosu ve dövüş şovu tarzının aksine gayet sakin bir üsluba sahip. Bunun iki nedeni var. İlki, başkahramanın içe kapanık ve şiddetten uzak biri olması. Charlie Heller, benzer hikâyeler içinde kolayca korkak olarak yaftalanabilecek bir karakter aslında. Film, onun cesaretle harekete geçmesini bilek kuvvetine değil, 170 IQ’luk zekâsına bağlıyor. Heller’ın silah kullanmayı beceremeyeceğini ve öldürme kapasitesi olmadığını anladıktan sonra izlediği akılcı çözümler, intikamın şiddet dolu doğasıyla vicdani hesaplaşmasının da simgesi oluyor. Filmin klasik dilinin bir diğer öne çıkan nedeni ise Heller’ın yas duygusunu yansıtma çabası. Pastel tonlarıyla Heller’ın içindeki kasvet öne çıkarılıyor.

Trump’a benzeyen müdür

Peki, bu yöntem eksiksiz çalışıyor mu? Klasik sinema tarzı, öyküyü kusursuz kurarsanız muhteşem şekilde işler. Ancak “Amatör”ün senaryosunda ciddi mantık hataları var. Çete lideri kadının evinde hiç kamera olmaması, cep telefonuna hatırlatma kaydedilen çağda masa takviminde etkinlik işaretlemek, İspanya’dan İstanbul’a hiç yakalanmadan ışınlanabilmek gibi türlü türlü mantık hataları mevcut. Filmin bir başka handikabı ise akılda kalıcı ve iyi çekilmiş bir takip/çatışma sahnesinin olmaması. Başkahramanının şiddete uzaklığı öne çıkarılmak istense de sonuç neredeyse tekdüzeliğe varmış. ABD’nin derin devletiyle hesaplaşması (Holt McCallany’nin canlandırdığı müdürün Trump’a benzerliği gözlerden kaçmıyor) ise bu tekdüzelikten dolayı etkileyici bir çatışmaya dönüşemiyor.

Bu sefer mahzun eş

Filmin çekim mekânlarından biri de İstanbul. Çoğunlukla Eminönü bölgesinde yapılan çekimlerde oryantalist bakıştan kaçınılmış. Dar sokakları, köprü trafiği ve gece çekimleri ile İstanbul, karakterin sıkışmışlığına eşlik etmiş. Ama iki saatlik sürenin en fazla beş-altı dakikasında yer alıyor kadim şehir.

Daha önce son Bond filmi “No Time to Die/Ölmek İçin Zaman Yok”ta 007’nin düşmanını canlandıran Rami Malek bu sefer mahzun, içine kapanık eş rolünde gayet inandırıcı. Laurence Fishburne yardımcı rolde göründüğü sahnelerde ağırlığını hissettiriyor. Filmin kadınlardan oluşan yardımcı kadrosu hayli başarılı. Rachel Brosnahan (eş Sarah), Julianne Nicholson (CIA direktörü) ve Caitriona Balfe (İstanbul’daki Rus ajanı) erkek egemen intikam öyküsünden en çok akılda kalanlar. Üç kadının da başkahramanın bir nevi kurtarıcısı olması, senaryonun en olumlu yönlerinden.