Türkiye, insani diplomaside küresel aktör oldu
23.07.2022 - 06:53 | Son Güncellenme:
Türkiye, 2022 yılı içinde dış politikada attığı önemli adımlarla diplomaside küresel bir aktör haline geldi. Türk dış politikası; Antalya Diplomasi Forumu’nda dünya diplomasisini buluşturması, sorunlu ülkelerle başlatılan normalleşme adımlarının yanı sıra Rusya-Ukrayna Savaşı sonrası ortaya çıkan başta tahıl olmak üzere küresel sorunların aşılmasında önemli rol oynadı.
AYDIN HASAN Ankara -Mart ayındaki Antalya Diplomasi Forumu, dünya diplomasisinin nefes aldığı yerlerden biri oldu. Forum kapsamında Türkiye-Rusya-Ukrayna üçlü dışişleri bakanları toplantısı düzenlenmişti. Türkiye, uluslararası diplomasinin merkez noktalarından biri olmasının yanı sıra bahar aylarında açılım politikalarını hayata geçirdi. İsrail ve Ermenistan ile ilişkilerin normalleşmesi, ABD, Suudi Arabistan, BAE ve Mısır ile ilişkilerin iyileştirilmesi yönünde önemli adımlar atıldı. İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un Mart ayındaki Ankara ziyaretiyle iki ülke arasında ilişkilerin normalleşmesi yönünde önemli bir başlangıç sağlandı. Bahar açılımında havanın tersine döndüğü tek ülke Yunanistan oldu.
GÜVENLİ KORİDOR
Bahar aylarındaki hızlı diplomasi, haziranda da devam etti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un 8 Haziran’daki Türkiye ziyareti, buğday krizinden etkilenen ülkeler ve dünya çapındaki gıda güvenliği açısından da önem taşıdı. Tahıl diplomasinin ilk önemli adımı bu ziyaretle atıldı. Erdoğan ve Putin’in Tahran’daki görüşmelerinin ardından tahıl diplomasisinde bugünkü noktaya gelindi. Aynı gün Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin üçlü zirvede bir araya geldi. Bu yılın ikinci yarısının taslak programında da, Putin ile Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un olası Türkiye ziyaretleri yer alıyor.
ANLAŞMA NASIL UYGULANACAK?
Anlaşmayla ihraç edilecek tahıl ve benzeri gıda ürünlerin nakliyatı Ukrayna’ya ait Odessa, Çernomorsk ve Yujniy limanları üzerinden denizden yapılacak. İlk olarak BM ve taraflarca belirlenen sayıda temsilci ile İstanbul’da Müşterek Koordinasyon Merkezi kurulacak. Anlaşmayla ihraç edilecek tahıl ve benzeri gıda ürünlerin nakliyatı Ukrayna’ya ait Odessa, Çernomorsk ve Yujniy limanları üzerinden denizden yapılacak. İlk olarak BM ve taraflarca belirlenen sayıda temsilci ile İstanbul’da Müşterek Koordinasyon Merkezi kurulacak. Söz konusu limanlara intikal eden, giren ve çıkan gemilerin kontrolü sağlanacak. Gemilerin koridordan intikali taraflarca da uzaktan takip edilebilecek. Türkiye, Türk boğazlarına giriş-çıkış öncesi tüm ticari gemilerin kontrolünü yapacak. Anlaşma ilk etapta 120 gün boyunca uygulanacak, sonra yenilenecek.
KRİZİN ÇÖZÜMÜNDE DİPLOMASİ ZAFERİ
Rusya ile Ukrayna savaşının başlamasının ardından Ukrayna limanlarında kalan gemiler nedeniyle tahıl ve diğer gıda ihracatındaki duraksama, küresel gıda krizi riskini artırdı. Sorunun çözümü için de limanlarda bekleyen tahılların denizden şekilde sevkine yönelik “koridor” fikri oluştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın diplomatik girişimlerinin ardından başlatılan çalışmalar kapsamında Türkiye, Rusya ve Ukrayna savunma bakanları arasında çok sayıda görüşme gerçekleştirildi. Ardından “kırmızı hat” olarak nitelendirilen Türkiye ile Ukrayna ve Rusya arasında doğrudan temas hattı hayata geçirildi. Ardından yapılan ikili görüşmeler kapsamında ilk adım 21 Haziran’da Moskova’da atıldı. Moskova’da yapılan askeri heyetler toplantısı sonrası “Azov Concord” gemisi, Mariupol’dan ayrıldı. Sonrasında Türkiye, Rusya ve Ukrayna savunma bakanlıklarına bağlı askeri heyetlerle BM heyetleri, ilk dörtlü toplantılarını 13 Temmuz’da İstanbul Kalender Kasrı’nda gerçekleştirdi. Temel prensipler kapsamında anlaşmaya varılan görüşmenin ardından dün de tahıl koridoru anlaşması imzalandı.
