Son dakika: Navtex krizi! Türk savaş gemileri harekete geçti...

Doğu Akdeniz’de Meis ve Rodos adası çevresinde Yunanistan ile Türkiye arasında yaşanan “Navtex” (denizde haberleşme duyurusu)gerginliği sürüyor. Türkiye, Rodos ile Meis adası arasını kapsayan bölgede önceki gün Navtex ilan etti. Navtex ilanıyla söz konusu bölgede, 21 Haziran-2 Ağustos arasında Oruç Reis Araştırma Gemisi, Ataman Tedarik Gemisi ve Cengizhan Taşıma gemisinin faaliyet yürüteceği belirtildi. Yunanistan bunun üzerine donanmasını alarma geçirdi. Aksaz Deniz Üssü’nden Türk Deniz Kuvvetleri’ne ait 20 civarında savaş gemisi, bölgeye hareket ederken, TSK’ya ait F-16’lar da Meis Adası çevresinde uçtu. Yunan savaş uçakları da Meis çevresinde uçuş yaptı.

Türkiye’nin Navtex ilanının ardından Yunanistan da aynı bölgede Navtex yayınladı. Ancak Türkiye bu adıma karşı kararlılığını Türk Deniz Kuvvetleri Seyir Hidrografi ve Oşinografi Daire Başkanlığı’nın önceki gece iki tane daha Navtex ilan ederek gösterdi. Yeni ilanda, “Türk Navtex Servis sahasında yetkisiz istasyon tarafından yayınlanmıştır. Bölgede yayın yapmaya yetkili Antalya İstasyonu’dur” denildi. Türkiye’nin bir önceki Navtex ilanın hâlâ geçerli olduğu, Antalya İstasyonu’ndan yayın yapmaya devam edileceği vurgulandı.

Navtex ilanında, “Larnaka Radyo navtex duyurusunda belirtilen ‘Kıbrıs’ 1960’ta kurulan devlet ile aynı değildir. Bu nedenle, Türkiye, ‘Kıbrıs’ isimlendirmesinin hiçbir ölçüde veya şekilde Güney Kıbrıs Rum Yönetimini tanıma veya Türkiye’nin 1960’daki garanti anlaşması ile kuruluş anlaşmasından kaynaklanan hak ve yükümlülüklerine zarar vermesi anlamına gelmeyeceğini beyan eder. GKRY’nin, Larnaka Radyo MA46-266/20 nolu navtex duyurusu ile kanunsuz iddialarını meşrulaştırma çabaları geçersizdir ve Türkiye tarafından kabul edilmemiştir, edilmeyecektir” mesajı verildi.

‘Adalar kıta sahanlığına sahip olamaz’

Navtex ilanını uzmanlar Milliyet’e değerlendirdi.

Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz: Türkiye, açık deniz alanlarında kendi kıta sahanlığı üzerinde bir faaliyet yapacağı zaman bunu Navtex ile duyuruyor. Bunu önlemek için Yunanistan, o bölgede Navtex ilan yetkisi olmadığı halde, çıkıyor Türkiye’ye Navtex ilan ediyor.

Türkiye’nin bu Navtex ilanı, Doğu Akdeniz’de kendi geleceğini belirleyecek bir hamle. Geri adım atılmamalı. Türkiye, 29 Kasım 2019’da BM’ye kıta sahanlığı koordinatlarını verdi. Bu noktada Türkiye, Yunanistan’dan bir adım önde. İkincisi, Türkiye açık deniz alanında Navtex üzerinden 2012’de verdiği ruhsatı kullanma hakkını kullanıyor. Üçüncüsü 2018 Ekim’de Türkiye sismik araştırma yaptı. Dilerim Yunanistan bir hata yapıp, Türkiye’nin bu girişimine ateş gücüyle karşılık vermez. O zaman Türkiye’nin kendini savunma hakkı doğar.

Akdeniz Güvenliği Merkezi (CEMES) Başkanı Prof. Dr. Nurşin Ateşoğlu Güney: Navtex denizcilik terminolojisiyle beli bir alanda, ‘ben bulunuyorum, dikkatinize’ diyerek faaliyet duyurusunun yapıldığı haberleşme sistemi. Türkiye’nin uzun bir süredir sondaj faaliyetlerine Yunanistan karşı çıkıyor. Türkiye hep uluslararası hukuk çerçevesinde hareket ediyor. Türkiye uluslararası hukuka aykırı bir şey yapmıyor. Ama Yunanistan ve GKRY, bunu farklı algılayıp, arkasına da Avrupa Birliği’ni almak suretiyle, Türkiye’yi belli bir alana hapsetmeye çalışıyor. Türkiye kararlı duruşuyla, 2011’de KKTC’den Türk Petrol Anonim Şirketi’ne verilen ruhsat olsun, Libya anlaşmalıyla olsun adım adım, Yunanistan tarafından dayatılan Seville Haritasını tersine çevirdi. Yunanistan’ın iddiası, adalarında kıta sahanlığı olduğu, o yüzden Meis Adası’nın çevresinde Türkiye’nin faaliyet göstermesini istemiyor. Ama Türkiye bunu kabul etmiyor. Akdeniz’deki en uzun kıyı sahiline sahip bir ülke Türkiye. Uluslararası teyammüllere bakıldığında da Yunanistan’ın iddialarını çürüten yani adaların kıta sahanlığına sahip olmayacağı ortaya koyuluyor.

TSK’dan mesajlı Navtex ilanları

Türk Deniz Kuvvetleri, 29-30 Mayıs tarihleri arasında da Girit güneyinde dört ayrı sahada, “Ne Mutlu Türk’üm Diyene” şeklinde Navtex ilan ederek, bölgede tatbikat yapmıştı. 25 Haziran’da da TSK’nın parolası olan “Etkin, Caydırıcı, Saygın” şeklinde yine Girit güneyinde üç ayrı sahada Navtex ilanı yapılmıştı.

Navtex ilan edilen bölgede TSK’ya ait çok sayıda savaş gemisi ve uçak bulunurken, sismik araştırma gemisi Oruç Reis’in Antalya’da son hazırlıklarını yaptıktan sonra bölgeye intikal etmesi bekleniyor.

Navtex nedir?

Navtex, denizcilere, meteoroloji tahminleri, seyir bilgileri, aciliyet, emniyet ve denizde çalışma yapılan sahalar hakkında bilgi veren haberleşme cihaz sistemidir. Ülkelerin Deniz Kuvvetleri, denizlerde yapacağı eğitim ve tatbikatların bilgisini önceden bu yolla duyurularak, bu sahalara girilmemesi konusunda uyarılarda bulunuyor.