Son Güncellenme:
Özel mülkiyete sahip bir gayrimenkulün, devletin ya da belediye gibi kamu tüzel kişisinin mülkiyetine geçmesine olanak sağlayan istimlak, kanuni bir yoldur. Kamulaştırma Kanunu ile istimlakın hangi durumlarda ve nasıl yapılacağı hükme bağlanmıştır.İstimlak, özel mülkiyete sahip gayrimenkulün tamamının ya da belirli bir kısmının devlet mülkiyetine geçmesi şeklinde olabileceği gibi, gayrimenkul üzerinden geçit hakkı kurulması gibi idari irtifak hakları şeklinde de olabilir. Özel kanunlar ile ön görülmüş, halk sağlığı tehdit eden olağanüstü durumlarda kamulaştırma kararının alınmasında Bakanlar Kurulu yetkilidir.
İstimlak edilecek gayrimenkulün kanunda öngörülen esaslara göre değeri tespit edilerek, istimlak bedeli nakit ve peşin olarak, herhangi bir koşula tabi olmaksızın ödenir. Kamu tüzel kişisi statüsündeki belediyelerin yürüttüğü istimlak işlemlerinde mülkiyet durum tespitini takiben belediye encümeninden istimlak kararı alınır ve tapu kütüğüne istimlak şerhi konulur. İstimlak edilecek gayrimenkullerin değer takdirleri Kıymet Takdir Komisyonunca belirlenir. Komisyonun uzmanlık alanı dışında kalan değer takdirleri için bilirkişiye müracaat edilebilir. Mülk sahibine ya da sahiplerine tebligat yapılarak pazarlıkla satın alma için uzlaşmaya davet edilir. Uzlaşmaya sağlanıp sağlanamadığı bir tutanak ile kayıt altında tutulur. İstimlak bedelinde uzlaşma sağlandığı takdirde Encümen kararı çıkar ve ödeme işlemi yapılır.
İstimlak bedeli üzerinde anlaşmazlık oluşması halinde mülk sahibi ya da sahipleri bedele itiraz ederek mahkeme yoluna başvurabilir. Mahkemenin atayacağı bilirkişi detaylı değerleme raporu ile gayrimenkulün değerini tespit eder. Mahkeme kararını verdikten sonra ilgili kurum mülk sahibi hesabına ödemeyi yapar ve mahkeme tescil kararı açıklanır.