Sigara zammı enflasyonu yükseltecek

Merkez Bankası Aralık Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda, Aralık ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0,38 oranında arttığı ve yıllık enflasyonun yüzde 6,16’ya gerilediği hatırlatıldı.

İşlenmemiş gıda fiyatlarının Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti’nde ifade edildiği gibi yıllık tüketici enflasyonundaki azalışa katkı yapmaya devam ettiği ve bu dönemde maliyet ve talep yönlü gelişmelerin etkisiyle temel enflasyon göstergelerinin ılımlı seyrini sürdürdüğü kaydedilen rapora göre, vergi ayarlamaları sonucunda artan sigara fiyatlarının Ocak ayı enflasyonuna etkisinin yaklaşık 0,8 puan olması bekleniyor.

Son 44 yılın en düşük yıl sonu tüketici enflasyonuna ulaşıldığına işaret edilen rapora göre, bu dönemde enerji, işlenmemiş gıda, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altını dışlayan ÖKTG-H endeksi ile bu endeksten işlenmiş gıda ürünleri çıkarılarak elde edilen ÖKTG-I göstergesinin yıllık artış oranları sınırlı bir yükselişle sırasıyla yüzde 6,50 ve yüzde 5,81 oldu.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya kıyasla gıda ve enerji gruplarının katkısı azalırken diğer alt grupların katkısında belirgin bir değişim gözlendi.

Yıl sonu itibarıyla değerlendirildiğinde, tüketici enflasyonuna en yüksek katkı 2,01 puan ile enerji fiyatlarından gelirken, bunu 1,90 puan ile hizmet grubu izledi.

Gıda grubunun katkısı 1,02 puan ile tarihsel ortalamaların belirgin olarak altında kalırken, temel mal grubunun katkısı 1,19 puan oldu. Alkollü içecekler ve tütün ile altın grubunun katkısı ise 0,03 puan ile sınırlı kaldı.

-”Hizmet fiyatlarında ılımlı seyir korundu”- Hizmet fiyatlarının Aralık ayında yüzde 0,37 oranında arttığı, grup yıllık enflasyonunun ise belirgin bir değişim göstermeyerek yüzde 7,09 olduğu belirtilen raporda, şunlar kaydedildi: ”Aylık bazda haberleşme hizmetlerinde cep telefonu görüşme ücretleri kaynaklı olarak artış sürmüştür. Aralık ayında yıllık enflasyon, haberleşme hizmetleri ve kirada yükselirken, lokanta ve oteller ile ulaştırma hizmetlerinde gerilemiştir. Mevsimsellikten arındırılmış hizmet fiyatlarının artış eğilimi ile yayılım endeksi bu dönemde sınırlı bir oranda gerileyerek hizmet fiyatlarında ılımlı seyrin korunduğuna işaret etmiştir.” -”Enerji fiyatları yıllık bazda 0,69 puan gerileyerek yüzde 13,79 oldu”- Rapora göre, temel mal grubu enflasyonu Aralık ayında yatay bir seyir izledi ve yılı yüzde 4,5 seviyesinde tamamladı. Giyim grubunda sezon indirimleri geçen yıla kıyasla daha düşük oranlı olurken dayanıklı tüketim malları fiyatları Kasım ayındaki seviyesini korudu.

Giyim ve dayanıklı tüketim dışında kalan temel malların aylık artış oranındaki yavaşlama bu dönemde de sürdü. Yıl genelinde temel mal grubu enflasyonunda kaydedilen yavaşlamanın temel sürükleyicisi olan dayanıklı tüketim mallarında 2012 yılı artış oranı yüzde 0,17 olurken bu dönemde giyim grubu fiyatları yüzde 8,2 oranında arttı.

Aralık ayında enerji fiyatları aylık bazda belirgin bir değişim göstermezken yıllık bazda 0,69 puan gerileyerek yüzde 13,79 oldu. Bu dönemde, petrol fiyatlarındaki gerilemenin birikimli etkilerine bağlı olarak yurt içi akaryakıt fiyatları azaldı.

Öte yandan, katı yakıt fiyatları Aralık ayında yükseliş eğilimini sürdürse de son üç aylık artış oranı mevsimsel ortalamalarının altında seyretti.

-”Yıllık işlenmiş gıda enflasyonu yüzde 9,37’ye yükseldi”- Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon yüzde 3,90’a geriledi. Bu gelişmede yıllık işlenmemiş gıda enflasyonundaki düşüş belirleyici oldu. Son iki aydır gerilemekte olan mevsimsellikten arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları Aralık ayında yükselse de, grup yıllık enflasyonu yüzde -2,78 ile geçmiş dönemlere kıyasla oldukça düşük gerçekleşti. Bu görünümün temel belirleyicisi sebze fiyatlarının geçen yıla kıyasla yüzde 14,95 oranında gerilemesi oldu.

İşlenmiş gıda fiyatlarında yüksek oranlı aylık artış eğilimi korundu ve grup fiyatları Aralık ayında yüzde 0,96 oranında arttı. Yurt içi buğday fiyatlarındaki seyre paralel olarak ekmek ve tahıllar grubundaki fiyat artışları sürerken ekmek fiyatlarındaki yıllık artış oranı yüzde 15,43’e yükseldi.

Bunun yanında, Aralık ayında et ürünleri ve konserve sebze ürünlerinde fiyatlar yüksek oranda artarken diğer alt kalemlerde fiyat artışları yavaşladı.

Sonuç olarak, yıllık işlenmiş gıda enflasyonu yüzde 9,37’ye yükseldi.

-”Üretici fiyatları yüzde 0,12 oranında geriledi”- Aralık ayında üretici fiyatları tarım ve sanayi fiyatlarındaki azalışa bağlı olarak yüzde 0,12 oranında geriledi ve yıllık enflasyon 1,15 puan düşerek yüzde 2,45 oldu.

Bu dönemde mevsimsellikten arındırılmış tarım fiyatları gerilemeye devam etti. Bitkisel ürünlerden ayçiçeği fiyatları aylık bazda azalmaya devam etti, pamuk fiyatları ise son iki aydaki yatay görünümünü bu dönemde de sürdürdü.

Bu dönemde canlı hayvan fiyatları da gerilemeye devam etti. Öte yandan, Mayıs ayından bu yana yüzde 15,6 oranında artan buğday fiyatlarında aylık artış eğilimi Aralık ayında yavaşlasa da yüksek seviyesini korudu.

-”Sanayi fiyatları madencilik ve enerji fiyat gelişmelerine bağlı olarak bir miktar geriledi”- Aralık ayında sanayi fiyatları madencilik ve enerji fiyat gelişmelerine bağlı olarak bir miktar geriledi. Bu dönemde istikrarlı seyreden döviz kurları ve belirgin bir değişim göstermeyen emtia fiyatlarının etkisiyle imalat sanayi fiyatları sabit seyretti.

Öte yandan, Aralık ayında hem petrol ürünleri hem de ana metal fiyatları azalış eğilimini korudu. Petrol ve ana metal dışı imalat sanayi fiyatları ise yatay seyretti.

MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde, sermaye ve dayanıklı tüketim malları fiyatlarının arttığı gözlendi. Bu dönemde, sermaye malları fiyatları özel ve genel amaçlı makineler ile metal yapı malzemeleri fiyatlarındaki artışa bağlı olarak yükseldi. Dayanıklı mal fiyatlarındaki artışta ise motosiklet, bisiklet ve mobilya imalatı fiyatlarındaki yükselişler etkili oldu.

Aralık ayında ara mal fiyatları demir-çelik fiyatlarındaki gerilemeye, dayanıksız mal fiyatları ise et ve et ürünleri fiyatlarındaki azalışa bağlı olarak düştü.

Sonuç olarak, 2012 yılında yüzde 1,27 ile tarihi düşük bir oranda artan imalat sanayi fiyatları tüketici fiyatları üzerinde imalat sanayi kaynaklı baskıların ılımlı seyrettiğine işaret etti.