Konut projeleri küçülüyor

Duygu Erdoğan - İnşaat maliyet endeksi yıllık bazda yüzde 90.27 artış gösterirken, bu oran yeni bir rekor seviye getirdi. Malzeme endeksindeki artış ise yüzde 113.27 olarak kayıtlara geçti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan İnşaat Maliyet Endeksi şubat verilerine göre, 2020’de hızlı bir yükselişe giren endeksin 2022 Şubat’ta bir önceki aya kıyasla yüzde 5.73, yıllık bazda yüzde 90.27 yükseldiği görüldü. Bina inşaatı maliyet endeksi, şubatta bir önceki aya göre yüzde 5.82, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 87.91 yükseldi. Bina dışı yapılar için inşaat maliyet endeksi, şubatta bir önceki aya göre yüzde 5.4, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 98.42 arttı. 

700 bin konut

Türkiye’nin yıllık 600-700 bin yeni konut ihtiyacı olduğunu hatırlatan İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, “Arz talep dengesinin bir yerde buluşması gerekiyor. Ancak pandemi ve ardından gelişen süreçler başta olmak üzere proje yönetimi çok zorlaştı. Yeni projelerin raflardan inmesiyle arzın çoğalması lazım ama müteahhitler bu yüksek girdilerle cesaretlenmiyor” dedi. Başta arsa girdilerinin ardından ise demir, çimento olmak üzere ana malzemelerin fiyatlarında bir gerileme sağlanması gerektiğini anlatan Durbakayım, “Örneğin, demir üretenler bu süreçte yurt içindekilerin alımlarına muhtaç değiller, ihracat talebi de yüksek. Bu nedenle fiyatı aşağı çekmeleri gerekmiyor. Ayrıca bizim gibi müteahhitlerin tekrar kentsel dönüşüme girmesini özendirecek önlemler alınması lazım. Böyle devam ederse müteahhitler sadece küçük projeler geliştireceklerdir. Satılık konut fiyatları maliyetin altında artıyor. Konut azalınca kiraya çıkacak konut sayısı düşüyor, kiralık fiyatları akıl almaz şekilde yükseliyor. Devletin arzı artıracak şekilde bu konuda yeni bir sistem, bir atılım yapmasını bekliyoruz” diye konuştu.

‘Kontrollü üretim’

Artaş İnşaat Başkanı Süleyman Çetinsaya, bazı maliyet kalemlerinde artışların üç katını aştığını belirtirken, yeni bir inşaat yapımının çok zorlu hale geldiğini ifade etti. Çetinsaya, “Başladığımız işlere devam ediyoruz ama yeni inşaatlarda artık daha kontrollü gitmek zorundayız. Bütün dünyada bir fiyat baskısı olduğu aşikar. Bundan sonra sektörün yönünün daha küçük projelerden yana olacağı görülüyor” değerlendirmesini yaptı.

‘Demirin tonu 15 bin lirayı geçti’

Nazmi Durbakayım, bazı malzeme kalemlerinde 2020 yılından bu yana yaşanan artışları da açıkladı. Buna göre, Ağustos 2020’de tonu 3 bin 850 lira olan inşaat demirinin fiyatının, 2021 Eylül ayında 6 bin 750 liraya, 2021 Aralık’ta 11 bin 500 liraya, 2022 Mart’ta ise 15 bin 500 liraya çıktığı görülüyor. Ağustos 2020’de 180 lira olan hazır beton metrekare fiyatı ise; 2021 Eylül’de 355 lira, 2021 Aralık’ta 510 lira, 2022 Mart’ta ise 860 lirayı aştı. Ağustos 2020’de torbası 12 lira olan çimentonun fiyatı; 2021 Eylül’de 27 lira, 2021 Aralık’ta 33 lira, 2022 Mart’ta ise 62 lira seviyesine ulaştı.