Klonlu cep patlaması

Cep telefonlarında klonlama denilen Uluslararası Mobil Cihaz Kimliği (IMEI) değiştirilmiş cihaz sayısında patlama yaşanıyor. Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İşadamları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, Türkiye’de pandemi ve sonrasında artan döviz kurları nedeniyle fiyatların yükseldiğini ve bunun da klonlanmış cihaz sayısını artırdığını söyledi.

Ayda 200 bin adet

Son dönemde bir ayda satılan 1 milyon cep telefonundan 200 bininin klon telefon olduğunu belirten Turnacı, “Daha önce bu sayı 50-100 binlerdeydi. Telefon fiyatlarındaki artışla klonlanmış cihaz sayısı yüzde 100’e varan oranda yükseldi. Yurtdışıyla Türkiye arasındaki cihaz fiyatları arasındaki makas açılınca kaçak getirilen telefon sayısı arttı. Bu hem devlete vergi kaybı oluyor hem de illegal satışı artırıyor. Sektörde de haksız rekabete neden oluyor” dedi.
Türkiye’de milyonlarca telefonun IMEI’sinin kopyalandığını da dile getiren Turnacı, bu uygulamanın çok normalleştiğini ve bu yolla ciddi kazanç elde eden kayıt dışı bir kanal oluştuğunu vurguladı. Turnacı, klon cep telefonu satışlarının sektörün yüzde 20’sini oluşturur hale geldiğini de kaydederek, cep telefonuna taksit uygulamasının kısıtlanmasının da IMEI klonlamayı artırdığına dikkat çekti.

Önemli bir konunun da vatandaşın çekmecesinde duran kullanmadığı eski telefonların kimliklerinin güvenliğini sağlamak olduğuna işaret eden Mustafa Kemal Turnacı, şunları söyledi: “7 yıl sinyal almayan cihazlar, sim kart takılmayan ürünler, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) IMEI havuzundan çıkıyor. Biz bu sürenin iki yıla düşürülmesini talep ettik. Böylece havuz daralacağı için yasa dışı yollardan kullanım alanı bulunamayacak.”

Temmuzda arttı

Turnacı, cep telefonu satış rakamlarına da değinerek, “Pandemi döneminde mart, nisan aylarında ciddi düşüş oldu. Ama sektör temmuzda 1 milyon adetlik satışı yakaladı. Ağustos ve eylül biraz daha düşük oldu. Sektörde her yıl 12 milyon satış olur. Bu yıl ise 10 milyonu yakalayacağımızı öngörüyoruz” bilgisini verdi.

‘Yeni telefon sahibi suçlu olur’

İstanbul Barosu Bilişim Hukuku Komisyonu Genel Sekreteri Avukat Oğuz Aksoy, şunları söyledi: “IMEI kopyalanması suçtur. 5809 Sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun 55/1-2 maddelerinde suç teşkil ettiği açıkça belirtilmiştir. Telefon fiyatlarının artmasıyla düşük model telefonlara ait IMEI numaralarının kopyalanarak yurtdışından gelen telefonların Türkiye’de kullanıldığı tespit edilmiştir. Düşük model telefonun aracı kılınarak bir suça karışması, IMEI kopyalanması durumunda, ilgili suçun yeni telefon sahibi tarafından işlenmiş olabileceği mahkeme tarafından değerlendirilebilecektir. Kopyalama işini yapan kişilere bin günden on beş bin güne kadar adli para cezası verilir.”

IMEI nasıl kopyalanıyor?

IMEI, cep telefonunun kimlik numarası olarak adlandırılıyor. 15 haneden oluşuyor. Tek bir cihaza özel olarak üretim aşamasında ekleniyor. IMEI numaraları telefonun arkasında bataryanın alt kısmında bulunuyor. Telefon kutularının üzerine IMEI numaralarını yazan üreticiler de var. IMEI’nizi bataryanızdan ya da *#06# kodlayarak öğrenebilirsiniz. Kaçakçılar farklı şekillerde ele geçirdikleri bu numaraları kolayca kopyalayabiliyor. Aynı IMEI numarasına sahip birden fazla cihaz eş zamanlı kullanılırsa, BTK bunu tespit edip size kısa mesaj atıyor. Kısa sürede de cihazı iletişime kapatıyor. BTK ve e-Devlet üzerinden mobil cihazınızın yasal yollarla ithal edilip edilmediğini, kayıp çalıntı olup olmadığını sorgulatarak öğrenebiliyorsunuz.