24.02.2023 - 13:25 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Tarih 22 Şubat 2022 Perşembe, saat sabaha karşı 04.54. Bütün dünyanın kilitlendiği Rusya'dan batı komşusu Ukrayna'ya ilk füze ateşlendi. Yanı sıra Vladimir Putin'in saldırı emri verdiği Rus birlikleri sınırı geçerek işgale başladı.
Dünyayı kökünden değiştiren tarihin üstünden tam bir yıl geçti. Rus lider Putin'in Kiev'i birkaç günde ele geçirip kukla bir yönetimi işbaşına getirme planı, henüz savaşın ilk günlerinde tepetaklak oldu. Ukrayna'nın başkentine paraşüt birliklerini indiren Rus ordusunun kapana kısıldığının anlaşılması uzun sürmedi. Putin henüz ikinci ayda Kiev etrafından askerlerini çekerek ilk utanç verici yenilgisini aldı. Ukrayna'nın en büyük ikinci şehri Harkov Eylül ayında Ruslardan geri alınırken, güneydeki Herson'da 30 bin Rus askeri kuşatıldı. Putin elindeki tek bölgesel başkent olan Herson'u da Kasım ayında terk etmek zorunda kaldı, üstelik daha birkaç hafta önce ilhak ettiğini duyurmasına rağmen.
Rus ordusunun geride kalan bir yıldaki elle tutulur tek başarısı, Donetsk ve Kırım arasındaki kara bağlantısı oldu. Söz konusu bağlantı üzerinde yer alan Mariopul gibi şehirler aylarca bombalandı ve haritadan silindi.
Rusya lideri 'özel askeri operasyon' adını taktığı işgalin uzun süreceğini itiraf ederken, Batılı istihbarat örgütleri Rusların cephede 200 bin asker kaybettiğini tahmin ediyor. Vladimir Putin, Eylül 2022'de 'kısmi' seferberlik ilan ederek 300 bin yedek askeri daha cepheye sürdü. Seferberlik ilanı, Rusya topraklarında II. Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk kez hayata geçirildi. Oysa ki, Putin söz konusu kararı almamak için aylarca direnmişti.
Kış mevsiminin kendini hissettirmesiyle cephe hattındaki çatışmalar, özellikle Donbas'taki stratejik şehir Bakhmut'ta kilitlendi. Rus ordusu ve Wagner Grubu'nun paralı askerleri aylardır Bakhmut'a saldırıyor ve şehir etrafında binlerce kayıp verdiler.
Hafta içinde Rusya'nın sıkı müttefiki Çin'den Moskova'ya hassas bir ziyaret gerçekleşti. Putin Çin'in en kıdemli diplomatı Wang Yi'yi Kremlin'de kollarını açarak karşıladı, Moskova ve Pekin arasındaki ilişkilerin yeni bir 'dönüm noktası'na ulaştığını söyledi. Ziyaret, tam da ABD'nin Pekin yönetiminin strateji değişikliğine gideceğini duyurmasından saatler sonra gerçekleşti. Washington, Çin'in Ukrayna ile savaşan Rusya'ya silah ve cephane sağlamayı planladığını belirtiyor.
Çin ise, bugün Rusya ve Ukrayna'ya müzakere çağrısı yaptı, nükleer silah kullanmaya karşı uyarıda bulundu. İşgalin yıldönümünde Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan resmi açıklamada, taraflardan bir an önce barış görüşmelerine başlamaları istendi.
Dışişleri Bakanlığı'nın internet sitesinde yer alan 12 maddelik belgede ayrıca, Putin'in birçok kez dile getirdiği nükleer silah kullanma hamlesine açık şekilde karşı çıkıldığı belirtildi.
Çin'in açıklamasına ABD'den jet yanıt geldi. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jack Sullivan, "Savaş Rusya Ukrayna'ya saldırısını durdurup askerlerini çekerse yarın sona erebilir" deyip ekledi:
"İlk tepkim, bütün ulusların egemenliğine saygı duyulan bir noktada durabilir. Ukrayna Rusya'ya saldırmadı. NATO ve ABD de Rusya'ya saldırmadı."
CNN televizyonuna konuşan Jack Sullivan'ın sözlerindeki en çarpıcı cümle ise, "Rusya savaşı çoktan kaybetti" oldu. Rusların hedefinin Ukrayna'yı haritadan silmek ve topraklarını Rusya'ya katmak olduğunu vurgulayan Sullivan, "Bunu başaramadılar ve yapabilecek seviyede de değiller" dedi.
Alman Der Spiegel dergisi ise, işgalin yıldönümünde dengeleri alt üst edebilecek bir haber yayımladı. Dergiye göre, Rusya ve Çin kamikaze insansız hava aracı sevkiyatı için anlaştı.
Çin'in ilk 100 kamikaze drone'u Nisan ayında Rusya'ya teslim edeceğini yazan Der Spiegel, Xian Binguo adlı şirketin ürettiği ZT-180 model insansız hava araçlarının Ukrayna'da kullanılacağını kaydetti. Spiegel, ZT-180 model drone'larının İran'ın Rusya'ya sattığı Şehid-136 model kamikaze insansız hava araçlarına benzediğini, 35-50 kilogram savaş başlığı taşıyabildiğini de aktardı.
Vladimir Putin, en prestijli projesi Rus ana karası ile Kırım'ı birbirine bağlayan Kerç Köprüsü'nün Ekim ayı başında havaya uçurulmasıyla Ukrayna'da taktik değişkliğe gitti. Rus ordusu, Ukrayna şehirleri ve kritik altyapı tesislerini füze yağmuruna tuttu. Füze saldırılarında İran'dan alınan kamikaze drone'lar da kullanıldı.
Moskova, cephe hattındaki hezimeti Ukrayna'yı elektriksiz, doğalgazsız ve susuz bırakarak kapatmayı denedi ancak söz konusu taktiğe Batılı ülkeler hızlı bir yanıt verdi. Birçok ülke Ukrayna'ya hava savunma sistemleri gönderirken, ABD ünlü Patriot'ları Ukrayna'ya konuşlandırdı.
Ukrayna toprağı Kırım'a Rus lider Putin tarafından 2014 yılında el konuldu. Kiev yönetimi, Rus işgalcilerin tüm Ukrayna topraklarından temizleneceğini söylüyor.