İran'daki kazanın ardından komplo teorileri hemen başladı
21.05.2024 - 07:02 | Son Güncellenme:
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, helikopter kazasında hayatlarını kaybederken olayın ardından komplo teorileri de gündeme geldi.
Kazanın ardından sosyal medyada hemen komplo teorileri yayılmaya başlarken, bazı basın kaynaklarının bunlara kanıp haberleştirmesi dikkat çekti.
Nitekim Fransız ‘I24’, pilotun ‘Eli Kopter’ isimli bir Mossad ajanı olduğu iddiasını gerçek sanıp haberleştirdi. Öte yandan kaza alanı yakınlarında bir kişinin görüldüğü iddiaları da sosyal medyada sıkça paylaşıldı.
İran ile yakın zamanda çatışma yaşayan İsrail’den ise “Kazayla hiçbir ilgimiz yok” açıklaması geldi.
İsrail’in eski savunma bakanı Avigdor Liberman ise “Bizim için fark etmez. İsrail’in İran’a karşı tutumu değişmeyecek. İran’ın politikaları Hamaney tarafından belirlenir” ifadelerini kullandı.
İRAN'IN UÇAKLARI GÜVENSİZ Mİ?
Daha önce Kasım Süleymani suikastının ardından yanlışlıkla bir yolcu uçağını hedef alan ve 176 sivilin ölümüne neden olan İran’ın kendi kullandığı askeri uçak ve helikopterlerin de oldukça kötü durumda olduğu ifade ediliyor. Reisi’nin enkazını bulmak için Türkiye’den yardım istemek durumunda kalan İran’ın, uygulanan ambargolar nedeniyle hava araçlarına yeterli bakımları yapamadığı ve parça bulamadığı ifade ediliyor. Yaptırımlar nedeniyle Tahran uçak ve uçak parçası ithalatı yapamıyor.
REİSİ KİMDİR?
Bir din adamının oğlu olan İbrahim Reisi, 1960 yılında İran’ın Meşhed kentinde doğdu. Kariyerine savcı olarak başlayan Reisi, İslam devriminin lideri Ayetullah Humeyni’nin 1989’daki ölümü üzerine dini lider olan Ayetullah Ali Hamaney ile yakın ilişkileri sayesinde hızlı şekilde yükseldi. 2004-2014 yılları arasında başsavcı yardımcısı olan Reisi 1988’de binlerce siyasi muhalifi ölüme mahkum eden mahkeme yönetiminde yer aldığı için “Tahran Kasabı” lakabıyla anıldı. 2019’daysa dönemin ABD Başkanı Donald Trump, Reisi’ye insan hakları sicili nedeniyle yaptırımlar uyguladı. Reisi, aynı yıl yüksek mahkeme yargıcı olarak atandı. 2021’de cumhurbaşkanı seçilen Reisi, ülkesindeki uranyumun neredeyse silah düzeyine kadar zenginleştirilmesini destekledi ve uluslararası enerji denetçilerini engelledi. Reisi, 2022’de başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle gözaltındayken ölen Mahsa Amini’nin ardından yapılan ülke çapındaki protestolar da dahil olmak üzere, tüm muhalefeti bastıran güvenlik servislerini de destekledi. Reisi’nin İsrail’e yönelik saldırıyı da desteklediği biliniyor.
MUHBİR KİMDİR?
Hamaney’in yerine geçici olarak geçen ve halihazırda birinci Başkan Yardımcısı olan Muhammed Muhbir’in, yıllardır dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in parasının çoğunu yöneterek bu yüksek mevkiye ulaştığı kaydediliyor. Hamaney’in ‘kasası’ olarak bilinen Muhbir, dini lider ve Reisi’nin yıllardır süren küresel yaptırımlara rağmen İran’ı ayakta tutmak için bir “direniş” ekonomisi yürütme konusunda da baş uzman.
CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ 28 HAZİRAN'DA
Yüksek Seçim Kurulu Sözcüsü Hadi Tahan Nazif, İran Cumhurbaşkanı Reisi’nin hayatını kaybetmesinin ardından ülke yönetimine ilişkin yaptığı açıklamada, önümüzdeki 50 gün içinde cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılacağını belirterek, “İran dini lideri Hamaney’in onayıyla ülke yönetimi cumhurbaşkanı birinci yardımcısı Muhammed Muhbir’in sorumluluğunda olacak” dedi.
İran’da cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 28 Haziran’da yapılması kararlaştırıldı. Seçim takvimine göre adaylar 30 Mayıs-3 Haziran tarihleri arasında başvuru yapacaklar ve seçim kampanyası 12 Haziran’dan 27 Haziran günü sabah saat 07.00’a kadar devam edecek. Seçimde kimin aday olacağı ise henüz belirsiz. Hamaney’in gösterdiği aday dışında bir kişinin seçime katılması beklenmezken, halkın da seçime ilgi duyması olası gözükmüyor. Reisi, 2021 yılında seçilmişti ve normal şartlarda seçimin 2025’te yapılması planlanıyordu. 63 yaşındaki Reisi, dini lider Ali Hamaney’in halefi olarak görülüyordu. Bu görev için bir diğer aday ise Hamaney’in oğlu Mücteba Hameney.
