16.08.2021 - 23:03 | Son Güncellenme:
AA
ABD Başkanı Joe Biden, Afganistan'da Taliban'ın kontrolü ele geçirmesi ve ülkedeki son durum hakkında tüm sorumluluğu Afgan yönetimi ile güvenlik güçlerine atarken, Afganistan'dan çekilme kararının sonuna kadar arkasında olduğunu vurguladı. ABD Başkanı Biden, Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısında, Kabil'deki son durum hakkında ilk kez konuştu.
Konuşmasının bütününde Afganistan'dan çekilme kararını şiddetle savunan Biden, kendisinin Afgan savaşını gören 4. başkan olduğunu ve bunu bir sonraki başkana devretmeyeceğini belirtti.
11 Eylül'ün ardından Afganistan'a terörle mücadele amacıyla gittiklerini ve El-Kaide lideri Usame bin-Ladin'in öldürülmesi ve örgüte darbe vurulmasıyla bu amaçlarını gerçekleştirdiklerini savunan Biden, bu ülkede başka amaçlar için daha uzun kalmalarının anlamı olmadığını belirtti.
ABD'yi tehdit eden bir terör tehdidinin Afganistan'da yeniden ortaya çıkması durumunda gerekeni yapacaklarını söyleyen Biden, başka birçok ülkede farklı terör tehditlerinin ortaya çıktığını ve ABD'nin bunlara göre daha stratejik bir planlama yapması gerektiğini ifade etti.
Biden, Afganistan'da hiçbir zaman "ulus inşası" için bulunmadıklarını ve ülkeden ayrılma kararının doğru olduğunu savunurken, "Afganistan'da bulunma amacımız hiçbir zaman ulus inşası ya da birleşik ve merkezi bir demokrasi inşası olmadı." ifadelerini kullandı.
Önceki Başkan Donald Trump döneminde atılan imzalarla ABD'nin, 1 Mayıs'tan itibaren bu ülkeden ayrılmayı kabul ettiğini anlatan Biden, aksi yönde bir karar alması durumunda çok sayıda Amerikan askerinin ölebileceği bir duruma kapı aralayacağını belirtti.
Biden, "20 yılın ardından zor yoldan şunu öğrendim ki ABD askerlerinin çekilmesi için hiçbir zaman iyi bir zaman değildir. Bu yüzden halen oradayız. Tüm riskler için gözümüz açıktı ve tüm ihtimaller için plan yapmıştık. Fakat gerçek şu ki her şey beklediğimizden daha hızlı gerçekleşti." şeklinde konuştu.
Sorumluluğu Afgan yönetimine ve güvenlik güçlerine attı
Taliban'ın ülkeyi kısa sürede kontrolüne alması konusunda topu Afgan yönetimine ve güvenlik güçlerine atan Biden, "Afganistan'ın siyasi liderleri kendi halkları için bir araya gelmeyi ve ülkelerinin geleceği için müzakere etmeyi başaramadı." dedi.
Biden, ülkedeki olayların çok hızlı geliştiğini belirttikten sonra, "Afgan siyasi liderler vazgeçip ülkeyi terk etti. Afgan ordusu çöktü. Geçen hafta yaşanan olaylar, ABD'nin Afganistan'daki askeri varlığını sona erdirme kararının doğru olduğunu gösterdi, çünkü Afgan güçlerinin kendileri için savaşmaya gönüllü olmadıkları bir yerde siz savaşamazsınız ve savaşmamalısınız." değerlendirmesini yaptı.
Halen Kabil Havalimanı'nda devam eden tahliye operasyonuna da değinen Biden, şu anki en önemli amaçlarının ülkedeki Amerikalıları ve ABD'ye yardım eden Afganları güvenli bir şekilde Afganistan'dan çıkarmak olduğunu söyledi.
ABD Başkanı Biden, halen devam eden tahliye operasyonuna müdahale etmesi ya da ABD askerlerine saldırması durumunda sert ve hızlı karşılık vereceklerini Taliban'a ilettiklerini de dile getirdi.
Afganistan'dan askeri olarak ayrılsalar bile Afgan halkına diplomatik, siyasi ve ekonomik anlamda destek vermeye devam edeceklerini kaydeden Biden, Taliban'ın kontrolüne giren ülkede bundan sonra oluşacak siyasi sürece ilişkin ise bir yorum yapmadı.
ABD kamuoyunda, Afganistan'la ilgili Biden'a yapılan eleştiriler artıyor
ABD'li birçok siyasetçi ve medya mensubu, Taliban'ın Afganistan'da kontrolü ele geçirmesi süreciyle ilgili Başkan Joe Biden ve yönetimine ağır eleştiriler yöneltti.
Taliban'ın, ABD güçlerinin Afganistan'dan ayrılmadan başkent Kabil'de kontrolü sağlaması ve Amerikan Büyükelçiliğinin 1975'te Vietnam'da olduğu gibi helikopterlerle acilen boşaltılmak zorunda kalınmasıyla ilgili büyük hayal kırıklığı yaşayan siyasetçiler, politikacı, diplomat ve gazeteciler, gelişmelerle ilgili Biden yönetimini suçladı.
Washington Post'ta yayımlanan makalede, ABD'nin Afganistan ile ilgili içine düştüğü durumun temelinde her ne kadar son 20 yılın tüm hükümetlerinin sorumluluğu bulunsa da en büyük hata payının, Biden ve yönetiminde olduğuna vurgu yapıldı.
Gazetenin ulusal güvenlik konusunda uzman yazarlarından Max Boot'un kaleme aldığı yazıda, şu ifadelere yer verildi:
"Afganistan'ın Taliban tarafından ele geçirilmesi, 11 Eylül 2001 terör saldırılarının 20. yılına bir aydan daha az süre kala gerçekleşti. Ele geçirdikleri çok sayıda ABD silahıyla ve bir süper gücü küçük düşürmenin getirdiği prestijle güçlenen Taliban, şimdi her zamankinden daha tehlikeli olacak. Bu, Biden ve başkanlık dönemi için silinmez bir leke bırakacak."
Makalede, Dışişleri Bakanı Blinken'ın, çöken Afgan ordusuna karşın ABD'nin Afganistan'dan çekilmesini savunması ve "Taliban, Kuzey Vietnam ordusu değil. Yetenek açısından uzaktan bile karşılaştırılabilir değiller. Afganistan'da bir büyükelçiliğin çatısından insanların tahliyesini gerektirecek bir durum olmayacak." şeklindeki öngörüsüz yorumları da eleştiri konusu oldu.
"Hatırlamak istemeyeceği yenilgi görüntüleri"
New York Times'ın ulusal güvenlik konusunda kitapları bulunan yazarı David Sanger da Afganistan'dan çekilme görüntülerinin, Biden için "hatırlamak istemeyeceği yenilgi görüntüleri" olduğunu ifade etti.
Sanger, "Başkan Biden, Afganistan'daki Amerikan deneyiminde küçük düşürücü bir son eylemin yönetimini üstlenen başkan olarak tarihe geçecek." yorumunda bulundu.
Yazıda, aşı çalışmalarında, istihdamın artması ve altyapı yatırımlarında belli bir başarı yakalayan ABD'nin imajını, Afganistan'daki son görüntülerin "paramparça" ettiğine değinildi.
"Başkan Biden'ın eylemleri pervasız"
ABD Başkanı Biden'a, Senatör ve Temsilciler Meclisi üyelerinden de eleştiriler gelirken, Güney Carolina Senatörü Lindsey Graham da "Başkan Biden'ın eylemleri pervasız" ifadesini kullandı.
Cumhuriyetçi Parti Üyesi Graham, ABD Başkanı'na, "Başkan Biden, Taliban'ın kalbinde Amerika'nın çıkarlarına yer olduğuna gerçekten inanıyor mu? Amerikan ulusal güvenliğini Taliban'a devretme konusunda rahat mıyız?" şeklinde sorular yönlendirdi.
Bir diğer Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio da Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan'ın, "Taliban'ın kontrolü ele geçirmesinin hızından, Afgan ulusal güvenlik güçleri sorumlu." yorumuna tepki göstererek, bu konuda Biden'a istihbari bilgilerin verildiğini ancak dikkate alınmadığını belirtti.
Florida Senatörü Rubio, Twitter'dan "Afganistan'ın Taliban tarafından ele geçirilmesi korkunç. Beceriksiz Biden yönetiminin bunu önlemek için bir planı yok ve onların yapacağına hiç güvenimiz yok." şeklinde paylaşımda bulundu.
Ohio Senatörü Jim Jordan da Fox News'a yaptığı açıklamada, "Her şeyden önce tüm bunlar olurken, Biden neden tatilde? Bu, utanç verici bir durum." dedi.
Öte yandan Irak ve Afganistan'da görev yapmış Eski ABD Büyükelçisi Ryan Crocker, Biden'a yönelik olarak, "Ülkemizi başkomutan olarak yönetme yeteneği hakkında kafamda bazı ciddi sorular kaldı." ifadesini kullandı.
Crocker, Biden'ın "süreci yanlış okuması" veya ne olabileceğini anladığı halde "umursamama" ihtimalinin düşündürücü olduğuna dikkati çekti.