‘BRICS Türkiye’nin egemenlik hakkı’

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılacağı 16. BRICS Zirvesi, Rusya Federasyonu’na bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’da başladı. Zirvenin en çok konuşulan konuları arasında, Türkiye’nin BRICS’le ilişkilerini daha ileri taşıyıp taşımayacağı konusu oluşturuyor. Zirveye üye ülkeler Rusya, Çin, Brezilya, Hindistan, Güney Afrika, İran, Etiyopya, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan ve Mısır katılıyor.

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Estonya Başbakanı Kristen Michal ile başkent Tallinn’de düzenlenen basın toplantısında çeşitli konularda değerlendirmelerde bulunurken, Türkiye’nin BRICS’e üyelik başvurusunda bulunmasının “bir endişe kaynağı olup olmadığına” yönelik bir soruyu da yanıtladı. Rutte, “Türkiye’nin BRICS ortaklarından bazılarıyla da birlikte çalıştığını biliyoruz. Bunu yapmak onların egemenlik hakkıdır” ifadesini kullandı.

Türkiye’nin NATO için “çok önemli bir müttefik olduğunu” ifade eden Rutte, “Türkiye, NATO’nun en donanımlı askeri güçlerinden birine sahip. NATO coğrafyasının kendi bölümünde (güneydoğu kanadında) hayati rol oynamaktadır. NATO’ya bir bütün olarak pek çok kabiliyet sağlamaktadır” diye konuştu. Rutte, “Türkiye’nin uzun yıllardır İttifak’ın ayrılmaz bir parçası olmasından büyük mutluluk ve memnuniyet duyuyoruz. Tabii ki İttifak içinde bir demokrasi olarak, 32 ülke arasında şu veya bu konuda her zaman tartışmalar olacaktır” değerlendirmesinde bulundu.

‘Engel değil’

Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da, Türkiye’nin olası üyeliğiyle ilgili konuştu ve NATO üyesi olmasının, BRICS üyeliği önünde engel oluşturmadığını söyledi. Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov yerel medyaya yaptığı açıklamada, “BRICS hiç kimseyi bir şeyden feragat etmeye zorlamıyor” derken, “bu birlikteliğin hiçbir ülkeye karşı olmadığını” savundu.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de, dünkü ilk toplantı öncesi yaptığı açıklamada, bölgesel çatışmaların çözümü ile çeşitli güncel konuları ele alacaklarını söyledi. Türkiye’nin de üye olacağı söylenen topluluğun genişleyeceğini ifade eden Putin, “BRICS nezdinde finansal alandaki iş birliğini derinleştirmeyi ve birliğimizin genişlemesini de konuşacağız” dedi.

Putin zirvenin açılışında yaptığı konuşmada da, “Çok kutuplu bir dünya kuruluyor, bu dinamik ve geri döndürülemez bir süreç” ifadelerini kullandı. Örgüte 30’dan fazla ülkenin daha katılma talebinde bulunduğunu vurgulayan Putin, aynı zamanda grup içinde dengeleri korumak ve etkinliğin azalmasından kaçınmak gerektiğini de söyleyerek yeni üyelerin katılımına mesafe koydu.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping de, BRICS’in, yeni katılan üyelerle genişlemesinin “tarihi bir dönüm noktası” olduğunu vurguladı, “Şuna inanıyorum ki; güçlenen çabalarımızla genişletilmiş BRICS, Küresel Güney iş birliği ve dayanışmasında yeni bir sayfa açacak” dedi.

BRICS Zirvesi’nden notlar

- Zirvenin Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişiminin başladığı Şubat 2022’den bu yana Rusya topraklarında düzenlenen en yüksek düzeyli uluslararası toplantı olduğu vurgulanıyor.

* Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in, aralarında Çin ve İran’ın da bulunduğu BRICS Liderler Zirvesi’ne katılması, Ukrayna ve müttefikleri tarafından eleştirildi.

- BRICS Zirvesi’ni yakından izleyen Kazakistan, henüz katılmayı düşünmediğini açıkladı. Rusya da, güvenlik endişelerini gerekçesiyle, Kazakistan’dan tarımsal ithalatı kısıtlayacak.

- Zirve için Kazan’da kaldırımlardan yollara kadar pek çok yenileme çalışması yapılırken, yaklaşık 20 bin misafirin geldiği kentte güvenlik önlemleri de üst seviyeye çıkarıldı. Etkinlik süresince bazı yollar kapatıldı, sokakta yaşayan evsizler acilen geçici barınma merkezlerine taşındı ve silah mağazaları da “her ihtimale karşı” kapatıldı. Otellerde misafirler için 6 bin 600 oda hazırlandı. Ayrıca şehir içi ulaşımda kullanılan elektrikli tren ve yeni metro istasyonları da zirveye yetiştirildi.