Yaman Törüner

Herkesin tahmin ettiğin-den farklı olarak, Korona salgınının yarattığı panik havası, ülkelerin kendilerini toparlamasına olanak sağlayabilir. ABD, 1930 büyük ekonomik buhranının ardından, New Deal politikası ile başlayan tedbirler sonrası dünyanın en büyük gücü oldu. İngiltere’yi refah ülkesi yapan Beveridge Raporu 1940 yılında kabul edildiğinde, Londra’ya bombalar yağıyordu. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu da Mondros ve Sevr anlaşmaları sonrası olmadı mı?

Doğayı korumayı öğrenmek, aşırı çıkarcı kapitalizm kurallarını sorgulamak, yeni iletişim biçimleri geliştirmek, paradan önemli şeyler olduğunun farkına varmak ve devletlerin güçlerini vatandaşları için seferber etmeleri gereğini anlamak, bu salgın sayesinde oldu. Bu nedenlerle, salgından sonra dünya eskisi gibi olmayacak.
Daha da büyüyecek

ABD’nin son yıllardaki yanlış politikaları, ‘Dolar’ın yerine geçecek yeni para birimleri aranmasına yol açtı. Ancak, henüz ‘Dolar’ hala gücünü sürdürüyor. Dünyadaki rezervlerin yüzde

Dünyadaki tüm hükümetler, yaz yaklaştıkça koronavirüs vakalarının azalacağı beklentisi ile yavaş yavaş bu konuda alınan tedbirleri gevşetme hazırlığına girdiler. New York koronavirüs salgınının tüm dehşeti ile yaşandığı metropollerden birisi olmasına rağmen, normale dönme hazırlıklarına başladı.

New York örneği, bizde alınacak normale dönüş tedbirlerine bir ışık tutabilir düşüncesindeyim. Her şeyden önce, ülkemiz ile ABD’de alınan tedbirler şu farklılıkları gösteriyor:

ABD’de sokağa çıkma yasağı yok. Ancak, halkın evde oturması, mümkünse evden çalışılması, dışarı çıkıldığında insanların birbirine 2 metreden fazla yaklaşmamaları isteniyor. Herkes bu kurallara uyuyor.

Yurt dışından gelenler veya hastalığa yakalananlar için “öğrenci yurtları” gibi özellikle seçilmiş yerlerde 14 gün süre ile kalma zorunluluğu yok. Ama insanlardan kendi kendilerini 14 gün süre ile evlerinde karantinaya almaları isteniyor. İnsanlar da buna uyuyor.

Reel sektörün (finansal kesim dışındaki firmalar) net döviz açık pozisyonundaki azalış sürüyor. Açık, şubatta aylık 5.4 milyar dolar, Şubat 2018’deki zirve noktasına göre ise 53 milyar dolar azalarak 170.4 milyar dolara geriledi. Aylık bazdaki azalışta, döviz varlıklarının aylık 3.1 milyar dolar artması, döviz yükümlülüklerinin de 2.3 milyar dolar azalması etkili oldu.

Reel sektör, kısa vadede net döviz fazlası vermeye devam etti. Şubatta aylık fazla 4.5 milyar dolar artışla 10.7 milyar dolara yükseldi. Bu fazlanın ortaya çıkmasında, kısa vadeli varlıkların 2.9 milyar dolar artması ve kısa vadeli yükümlülüklerin ise 1.5 milyar dolar azalması etkili oldu.

Reel sektörün döviz yükümlülükleri şubatta 299 milyar dolar ile Mart 2016’dan bu yana en düşük seviyesine geriledi. Döviz yükümlülükleri Nisan 2018’de 339 milyar dolar ile en yüksek seviyesini görmüştü.

Krediler

Özel sektörün bankalardan sağladığı döviz kredileri, aylık bazda 0.5 milyar dolar

Koronavirüs salgınının dış ticaret verileri üzerindeki etkisi nisanda belirginleşti. En büyük ihracat pazarımız olan ve salgının en yoğun şekilde görüldüğü Avrupa Birliği’nden gelen talepteki azalış ve Irak, İran sınır ülkelere getirilen sınırlamalar kaynaklı ihracatta sert düşüş görüldü. Ticaret Bakanlığı’nın Genel Ticaret Sistemi öncü verisine göre; ihracat nisanda yıllık yüzde 41.4, ithalat da yüzde 28.3 düşüş gösterdi. Dış ticaret dengesi 4 milyar dolar açık verirken, 12 aylık kümülatif dış açık rakamı da 37.7 milyar dolar seviyesine ulaştı.

Ticaret Bakanlığı’nca açıklanan sektörlerin ve ülkelerin tamamında daralma görüldü. Sektörlerde en yüksek düşüş motorlu kara taşıtlarında kaydedildi. Ülke bazında da ithalat, petrol fiyatlarındaki düşüş ve ekonomik aktivitedeki yavaşlama kaynaklı düşüş gösterdi.

Global ekonomi

Koranavirüsüne ilişkin belirsizlikler, global ekonomi üzerinde aşağı yönlü risk oluşturmaya devam ediyor. En

Çin teknoloji devi Huawei’nin kurucusunun kızı Meng Wanzhou, ABD’nin baskılarıyla Kanada Vancouver’da tutuklandı; sonra serbest bırakıldı. Suç iddianamesi, İran ile işbirliği yaparak uluslararası anlaşmalara karşı çıkmak, kara para aklamak ve ABD’ye ait gizli bilgileri Çin Hükümeti’ne sızdırmak olarak düzenlenmişti.

Huawei ile ilgili olarak, ABD’de bizzat başsavcılık (Attorney General) tarafından 10 ayrı dava açıldı. ABD’nin önemli teknoloji şirketlerinden Qualcoom’un alt şirketi Broadcoom,

Huawei’de kullanılan bilgisayar çiplerini temin ediyor. ABD Hükümeti’nin, Broadcoom’un çip satışını durdurması, bu şirketin 2 milyar doları aşan zararla karşılaşmasına yol açtı. Yine de satış durduruldu.

Huawei, herhangi bir kötü niyetleri olmadığını, Çin hükümetine bilgi sızdırılmadığını, İran telekomünikasyon şirketinde ortaklıklarının bulunmadığını, satarlarsa Qualcoom’dan çip almaya devam edeceklerini açıkladı.

Öte yandan, Huawei, Avrupa Birliği güvenlik standartlarını uyguluyor ve

Kadınların en önemli özelliği, öğretmen olmalarıdır. Öğrendiklerimizin ne kadarını kadınlardan öğrendiğimizi bir düşünün. Toplumumuzda ve dünyadaki başarılı kadınların karşılaştığı zorluklara bakın. Başarılı kadınlar, ‘erkekler dünyası’nda rekabet edebilmeyi ve kendi ayakları üzerinde durabilmeyi başarabilmişlerdir.

Dünyayı sanat yönetir; sanat da büyük ölçüde kadınlar tarafından etkilenir. Buna rağmen, kadınlar hep küçümsenmiştir. The Beatles bile ‘Yalnız Kalpler Kulübü’ albümlerinin kapağına Mae West’i koymaya kalkmış; uzun süre eleştirilmişti.

Filmlerde

1934 yılına kadar, hiçbir zenci kadına filmlerde yer verilmedi. Josephine Baker, Zouzou filminde ilk zenci kadın olarak rol aldı. Protestolar korkusuyla, bu film Amerikalılar tarafından Fransa’da çekilebildi. Baker, ABD’ye dönemedi. Fransa’da yaşadı; İkinci Dünya Savaşı sırasında Fransız Haberalma Teşkilatı’nda çalıştı ve sonrasında madalya aldı.

Hıristiyan dünyasında, uzun süreler rahibelerin ayna kullanmaları

Koronavirüs ile mücadele dört bölümde yapılıyor. Bunlardan birincisi, hastalananları tedavi etme aşaması. Bu aşamada, virüsü tedavi edecek ilacın geliştirilmesine çalışılıyor. Bu konuda, dünya seferber olmuş görünüyor. Şimdilik tedavide, sıtma ilacı ve bazı antibiyotikler kullanılıyor. Ventilatör ve CPAP cihazları, tedaviye yardımcı oluyor.

Mücadelenin ikinci bölümünü, virüsten korunma oluşturuyor. Bu amaçla insanların, birbirine iki metreden fazla yaklaşmamaları, maske kullanmaları, mümkün mertebe sokağa çıkmamaları, ayakkabıları ile eve girmemeleri, yaşlılarla teması azaltmaları, alınan gıda ve diğer ihtiyaçları eve sokmadan önce bir süre dışarıda tutup sonra iyice temizlemeleri, sık sık ellerini yıkamaları, ellerini yüzlerine götürmemeye çalışmaları, mümkünse ofislerine gitmeyip evlerinden çalışmaları isteniyor.

Hastaları belirlemek

Mücadelenin üçüncü bölümü, kimlerin hasta olduğunu belirlemeye dayanıyor. Bu amaçla, tüm nüfusun testten

Koronavirüs salgını nedeniyle, dünyanın dört bir köşesinde insanlar evlerinden dışarı çıkamıyorlar. Hal böyle olunca, insanlar Zoom, WhatsApp, HouseParty, Slack, CiscoWebex, MicrosoftTeams, Jitsi gibi haberleşme yazılımları kullanarak birbirlerine ulaşıyorlar.

Bunlar arasında en popüler hale gelen Zoom, Nisan 2019’da Nasdaq’da halka açıldı. Borsaya açıldıktan sonraki 3 ay içinde, yüzde 20.8 kâr yapan hisseler, ABD’de 500 en büyük hisse arasında, en hızlı yükselen üçüncü hisse oldu. Zoom kullananların sayısı her gün arttı. Aralık 2019’da 10 milyon olan kullanıcı sayısı, şimdi 200 milyona ulaşmış vaziyette. Zoom hisseleri 2020 Mart sonuna doğru, yüzde 72 kâr sağlamış durumda idi.

Uzaktan öğretim sistemlerinin bir çoğu Zoom kullanır hale gelmişti. Doğum günleri, cenaze servisleri, psikolog seansları, tanışma servisleri, Zoom kullanmaya başlamıştı.

Facebook, Twitter, AT&T gibi sosyal erişim sistemleri büyümekte zorlanırken, Zoom her gün yeni bir rekorla, sosyal hayatımıza yerleşti. 100 kişinin bir arada 40