Herkesin tahmin ettiğin-den farklı olarak, Korona salgınının yarattığı panik havası, ülkelerin kendilerini toparlamasına olanak sağlayabilir. ABD, 1930 büyük ekonomik buhranının ardından, New Deal politikası ile başlayan tedbirler sonrası dünyanın en büyük gücü oldu. İngiltere’yi refah ülkesi yapan Beveridge Raporu 1940 yılında kabul edildiğinde, Londra’ya bombalar yağıyordu. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu da Mondros ve Sevr anlaşmaları sonrası olmadı mı?
Doğayı korumayı öğrenmek, aşırı çıkarcı kapitalizm kurallarını sorgulamak, yeni iletişim biçimleri geliştirmek, paradan önemli şeyler olduğunun farkına varmak ve devletlerin güçlerini vatandaşları için seferber etmeleri gereğini anlamak, bu salgın sayesinde oldu. Bu nedenlerle, salgından sonra dünya eskisi gibi olmayacak.
Daha da büyüyecek
ABD’nin son yıllardaki yanlış politikaları, ‘Dolar’ın yerine geçecek yeni para birimleri aranmasına yol açtı. Ancak, henüz ‘Dolar’ hala gücünü sürdürüyor. Dünyadaki rezervlerin yüzde 61’i hala ‘Dolar’ olarak tutuluyor.
Önümüzdeki yıllarda, ABD dahil tüm hükümetler büyük ölçüde para basacaklar ama sadece güçlü paralar, satın alma güçlerini koruyacaklar. Günde 12.3 milyon varil petrol üreten ABD, enerji sıkıntısı çekmeyecek.
Yine, Çin ve Hindistan’ın ardından en çok tarım ürünü üreten ülke de ABD. ABD’nin coğrafi konumu da, onu göçlerden, bölgesel savaşlardan ve istilalardan uzak tutuyor. Kısacası, salgın sonrasında da dünyanın ekonomik yıldızı ABD olmaya devam edecek.
Fakirler...
Hava kirliliği, toz, duman, fabrika bölgelerine ve otoyollara yakın ikamet etme, insanları yalnız Korona değil her türlü hastalığa karşı korumasız hale getiriyor.
Buna temiz suya ve yeterli ve kaliteli gıdaya ulaşamama riskini de eklemek gerekli. Kendi kendilerine yetemeyen ülkeler, bu nedenlerle, salgın sonrasında ciddi risklerle karşılaşacaklar.
‘Friedman’ bitti
2005 yılına kadar IMF’nin titizlikle uyguladığı; sonrasında ise, yanlış bir metot olduğunu kabul ettiği, neredeyse her şeyi matematiğe dayandıran Friedman Modeli, artık tamamen terkediliyor.
ABD Demokrat Başkan adayı Joe Biden bile, son röportajında “Friedman şov bitti!” ifadelerini kullandı. Zaten, Trump, geçerli ekonomik kalıpları, iyiyen iyiye zorlamış bulunuyor.
Konsolidasyon...
Büyük şirketlerin, Korona karantinasından güçlenerek çıkacakları; büyük şirketlerin küçükleri yutmaya başlayacakları anlaşılıyor. Yeni iş geliştirme çabaları da, oldukça darbe yiyecek gibi görünüyor.
Bizde ise, önceki dönemde sermaye birikimi sağlayabilmiş olan firmaların, yeniden Türkiye’ye dönerek zor durumdaki şirketleri satın almalarının, hem kendileri hem de ülkemiz için hayati önemi olacağı anlaşılıyor.
