Dünyadaki tüm hükümetler, yaz yaklaştıkça koronavirüs vakalarının azalacağı beklentisi ile yavaş yavaş bu konuda alınan tedbirleri gevşetme hazırlığına girdiler. New York koronavirüs salgınının tüm dehşeti ile yaşandığı metropollerden birisi olmasına rağmen, normale dönme hazırlıklarına başladı.
New York örneği, bizde alınacak normale dönüş tedbirlerine bir ışık tutabilir düşüncesindeyim. Her şeyden önce, ülkemiz ile ABD’de alınan tedbirler şu farklılıkları gösteriyor:
ABD’de sokağa çıkma yasağı yok. Ancak, halkın evde oturması, mümkünse evden çalışılması, dışarı çıkıldığında insanların birbirine 2 metreden fazla yaklaşmamaları isteniyor. Herkes bu kurallara uyuyor.
Yurt dışından gelenler veya hastalığa yakalananlar için “öğrenci yurtları” gibi özellikle seçilmiş yerlerde 14 gün süre ile kalma zorunluluğu yok. Ama insanlardan kendi kendilerini 14 gün süre ile evlerinde karantinaya almaları isteniyor. İnsanlar da buna uyuyor.
Normale dönme konusunda her eyalet ihtiyacına ve salgının büyüklüğüne göre, kendi uygulamasına karar verecek.
7 kriter var
Normale dönüş konusunda ABD’de büyük tartışma var. İktidardaki Cumhuriyetçiler, mümkün olduğu kadar kısa sürede normale dönülüp, bir an önce ekonominin işlemeye başlamasını isterken; Demokratlar, salgının yeniden büyüyeceği korkusuyla, normale dönüş için birkaç ay daha beklenmesi gerektiğini savunuyorlar.
New York Valisi Andrew Cuomo, daha detaylı bir plan üzerinde çalıştıklarını belirtmekle birlikte, normale dönüş planının aşağıdaki esaslarda şekillendiğini bildirdi:
Şehir, 15 ila 20 Mayıs’tan itibaren bölge bölge normale dönecek. Muhtemelen en çok vakanın görüldüğü Manhattan, en son normale dönecek bölgelerden birisi olacak. Her bölgede kurulan değerlendirme komiteleri, normale dönüş konusunda görüş bildirecekler.
Normale dönüşte 7 kriter esas alınacak:
1. Son 14 günde hastaneye kaldırılan hasta sayısının azalması,
2. Son 14 günde ölüm vakalarının azalması,
3. Hastane-lere korona nedeniyle başvuru sayısının yüzbinde ikiye düşmesi,
4. Hastene-lerdeki yatak sayısının, yüzde 30 ek hasta alma kapasitesi bulunması,
5. Yoğun bakım servislerinde de yüzde 30 ek kapasite bulunması,
6. Her ay bölge sakinlerinin binde 30’unun Koronavirüs testine tabi tutulabilme olanağının bulunması,
7. Bölgedeki her yüzbin kişide 30’unun, koronaya yakalanan kişilerin ilişkide bulunduğu kişileri tespit etme görevi yüklenebilmeleri.
Birinci faz...
Öncelikle, inşaat, imalat, toptan alım - satım, tarım - orman - balık işletmeleri ile süpermarketler yeterli tedbir almak kaydı ile normal hayata dönecekler. Perakende mağazaları, müşterilerini içeri almadan kapı önlerinde müşterilerinin isteklerine cevap verecekler. Her türlü işletmede çalışanlar birbirlerine 2 metreden fazla yaklaşamayacak ve maske takacaklar. 2 metre kuralının bozulmaması kaydıyla, arabalı sinemalar ile bahçe düzenleme firmalarının normal çalışmalarına izin verilecek. Tenis ve golf gibi az riskli sporların yapılması mümkün olacak.
Sonraki fazlar
Valiliğin ne zaman başlayacağını belirleyeceği ikinci fazda, banka, sigorta ve emlak komisyoncuları ve idari servisler çalışmaya başlayacak. Üçüncü fazda, lokantalar açılacak. Dördüncü fazda, eğitim kurumları, eğlence ve sanat mekânları açılmaya başlayacak. Mayıs sonuna kadar eğitim yapılamayacak; yaz eğitimi için valilik, bu ay sonunda karar verecek.
Spor salonlarının açılması ve spor müsabakalarının başlaması esasları daha sonra belirlenecek. Hatalı açıldığı belirlenen mekân ve servisler derhal kapatılacak. Düğünler, konferanslar, cenazeler, dini mekânlar gibi geniş katılım olacak olan toplantılar ikinci bir açıklamaya kadar yapılamayacak. Çalışanları için yeterli koruma tedbiri almadığı belirlenen işyerleri derhal kapatılacak. Açılan işyerlerinin çıkardığı işçilerin en az yüzde 85’ini geri almaları özendirilecek.
Yoğurdu üfleyerek yemeği öğreneceğiz. Herkes birbirine bakarak, ilave tedbir almak zorunda kalacak.
