Yaman Törüner

Yerkürede karaların sıcaklığı 12.000 yıldan bu yana en yüksek seviyeye erişti. Üstelik bu sıcaklık artışı son 30 yıl içinde çok hızlandı. Sadece Kuzey Kutbu’nda, Türkiye’nin yüzölçümü kadar buzul erimesi ile karşılaşıldı. Kuraklık nedeniyle, şimdiden Kenya ve Somali’de 4 milyondan fazla insan açlık tehlikesi ile karşı karşıya. İngiltere’de son yüzyılın en kurak yazı yaşandı. Fransa’da sadece ağustos ayında sıcaklıktan 110 kişi öldü. Çin’de kuraklık nedeniyle 20 milyon kişi içme susuz kaldı; 2.7 milyon hektar alanda tarım faaliyetleri durdu. Önümüzdeki yıllarda, şu gelişmeler bekleniyor:

Salgın hastalıklar daha da artacak.

Tıbbın haberdar bile olmadığı yeni hastalıklar ortaya çıkacak.

İçme suyu kaynakları azalacak.

Dünyada olup biteni değerlendirirken, aşağıdaki soruları cevaplamanız gerekiyor:

a) Dünya nüfusu şimdiki gibi mi kalmalı yoksa, gençlere yük olan yaşlılardan ve az gelişmiş ülke nüfuslarından fedakârlık mı edilmeli?

b) İlaçlar, aşılar ve tıbbi malzeme öncelikle gelişmiş ülke vatandaşlarına mı sağlanmalı?

c) Uzay çağında, neden koronavirüs gibi bir hastalığın ilacı bulunamıyor? Yoksa, AIDS’de olduğu gibi, hiç mi bulunamayacak?

Önümüzdeki dönemde, belirsizliği iyi yönetenler başarılı olacak. Kurumsal kültürün yüksek olduğu, yeniliğe ve yaratıcılığa önem veren, verimliliği ön planda tutan şirket ve kurumlar öne çıkacak.

Yalnız koronavirüs salgını değil, borsalardaki sert dalgalanmalar, para değerlerinin ani değişimi ve talep edilen malların ani ve ciddi oranda farklılaşması büyük bir yönetim becerisi gerektiriyor.

Zaten, son iki yılda büyük şirketleri yönetenler iyimser bakışlarını kötümser beklentilerle değiştirdiler. Pricewaterhouse Coopers’ın paylaştığı aşağıdaki grafik bu eğilimi gösteriyor. (Siyah=Kötümser)

Siyasi ve kültürel değişim

Belirsizlik, giderek daha uçta siyasi yönetimlere neden olacak. Demokrasi yönetimleri gittikçe azalırken, sosyalist ve faşist yönetim biçimleri dünya çapında artacak. Muhtemelen, bizde de uygulanmaya çalışılan “devlet destekli kapitalizm modeli” öne çıkacak. Bu eğilimler ABD’de bile görülüyor. Demografik değişim göç

20 Mart 2020 tarihinde yapılacak olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası A.Ş. Olağan Genel Kurulu’nda, Banka’nın Esas Mukavele’sinde önemli değişiklikler yapılıyor. Öncelikle, Hükümet’e ve Başbakanlık’a ait yetkilerin tamamı, Cumhurbaşkanı’na veriliyor. Bu yetki devri gayet normal. Ancak, Banka’nın bağımsızlığını tamamen ortadan kaldıran bazı temel değişiklikler var.
Bunları şöyle sıralayabiliriz.

a) Bankanın, Hükümetle ilişkisi daha önce Başbakan aracılığıyla sağlanırken; artık bu ilişki Cumhurbaşkanı veya görevlendireceği bir Bakan aracılığıyla sağlanıyor. Bu madde geçmişte çok tartışılmıştı ve Hükümetle ilişkinin Bakan yerine Başbakanla kurulması sağlanmıştı.

Şimdi bu yetki görevlendirilecek herhangi bir Bakan’a devrediliyor ki, bu durumda Merkez Bankası görevlendirilmiş bir Bakan’ın emrine girmiş oluyor. Merkez Bankası’nın Hükümetle ilişkisi sadece Cumhurbaşkanı aracılığıyla olmalıydı. Banka Meclisi üyelerinin aylıkları ve tazminatları bile doğrudan “Cumhurbaşkanınca tespit edilir” hükmü konulmuşken,

Enflasyonda yükseliş şubatta da beklentilerin altında kaldı. Ekimde, baz etkisiyle % 8.55 ile dip yapıp biraz yükselişe geçen enflasyon, şubatta % 12.37 oldu. Aylık bazda enflasyon % 0.35 ile beklentilerin % 0.65 altında gerçekleşirken, ‘gıda’ enflasyona yukarı yönlü katkı yapan en önemli kalem oldu. Mevsimselliğin etkisiyle gerileyen giyim ile alkollü içecek, tütün, ulaştırma, ev eşyası ve haberleşme enflasyonu aşağı çekti. Çekirdek enflasyon şubatta % 9.88’den % 9.97’ye yükseldi ancak aylıkta % 0.18 gerileme var. Yıllıkta ise temel mallar enflasyonu % 7.05’e gerilerken, hizmet enflasyonu % 12.49’a yükseldi.

Enflasyonda çift hanenin altı

ÜFE %8.84’ten %9.26’ya yükseldi. Şubatta aylık bazda %0.48 artışla, son aylara göreli olarak düşük artış kaydetti. Sermaye mallarında %9.5, ara mallarda ise %6.5 enflasyon gerçekleşti.

Gelecek dönem enflasyon gelişmelerine baktığımızda ise 2020 yılı için enflasyonun şubatta tepe yapmış olabileceğini değerlendiriyoruz. Enflasyonun martta da %12 üzerinde kaldıktan

Finansal kesim dışındaki firmalardan oluşan reel sektörün net döviz açık pozisyonu, Aralık 2019’da 175.1 milyar dolara geriledi. Şubat 2018’deki zirve seviyesine göre ise, 48.0 milyar dolar azaldı. Reel sektörün dövizle ilgili verilerinin detayına bakıldığında;

Bankalardan sağlanan döviz kredileri, Şubat 2018’e göre 13.3 milyar dolar azaldı. 141.9 milyar dolar seviyesinde.

Döviz yükümlülükleri, Şubat 2018’e göre ise 36.9 milyar dolar azalarak 298.,4 milyar dolara geriledi.

Dövize endeksli krediler, 2018 Ocak ayında 20.4 milyar dolar iken, 2019 Aralık itibariyle 3.5 milyar dolar seviyesine geriledi.

Yurt dışından sağlanan krediler, 99.5 milyar dolara geriledi.

Döviz varlıkları, yılsonu itibariyle, 123.2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.

Reel sektörün kısa vadede net döviz fazlası ise aralıkta aylık 0.2 milyar dolar artışla 9.8 milyar dolara yükseldi. Bunda, kısa vadeli yükümlülüklerin 0.2 milyar dolar azalması etkili oldu.

Kısacası, reel sektörün dış borcu, sorun olmaktan çıktı.

Ken Blanchard & Mark Miller, iş hayatında başarının sırlarını anlatan “The Secret” isimli ilginç bir kitap yazdılar. Bu kitabın Rhonda Byrne’nin aynı isimli kitabıyla veya Özer Çiller’in “Sırrın Sırrı” isimli kitabıyla bir ilgisi yok.

Kitap, iş hayatında başarılı olma prensiplerini ve üst düzey yöneticilerde(liderlerde) bulunması gereken özellikleri anlatıyor.

Lider, yönetim başında olan, diğer kişilerin ona rapor ettikleri ve organizasyonun başarısını sağlayan kişidir. Dolayısıyla, hem başarı hem de başarısızlık lidere ait olacaktır. Profesyonellerin yönettiği şirketlerde, lider bunu kabul etmiş olan kişiler arasından en iyi özelliklere sahip olan kişi olduğu düşünülerek seçilmiştir. Kurumdaki her gösterge, liderin kişiliğine göre belirginleşir, yükselme ve düşme eğiliminde olur.

Buz dağının altı

Liderin kişiliği bir buz dağı gibidir. Buz dağının altındaki bölüm, liderin karakterini, üstündeki bölüm ise becerilerini simgeler. Lider, hem kurumuna hem de çalışma arkadaşlarına hizmet veren kişidir. Zaten lider,

İsrail’de, Yahudi ve kökten dinci sayılabilecek bir yönetim iş başında. ABD’de ise, Yahudileri “Üstün İnsan” sayan Evangelistlerin desteği ile iş başına gelmiş bir Başkan bulunuyor. Bu nedenle, ABD - İsrail işbirliği tamamen, İncil’deki bilgilerin yorumlanmasıyla ortaya çıkması beklenilen tarih süreci ile şekilleniyor.  Bu sürece göre; İdlib’te başlayacak olan savaş, bütün Orta Doğu’ya yayılacak ve İsrail’in işgal edilmesi ile son bulacak.

Efsaneye göre, bu savaşın muzaffer lideri sayılacak olan “Anti-İsa” (biz ona Mehdi diyoruz), Roma İmparatorluğu’na benzer büyüklükte bir dünya bölümünü uzun süre kontrol altında tutacak. Daha sonra, İsrail ile yedi yıl süreceği iddia edilen bir anlaşma yapılacak. Fakat, “Anti-İsa” üç buçukuncu yılda bu anlaşmayı iptal edecek. İşte o zaman, Yahudiler tümüyle yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalacak.

Hz. İsa diriliyor

Bu durumda, Yahudileri kurtarmak üzere, Hz. İsa yeniden dünyaya gelecek. İsa’nın, Anti-İsa ile