GAZİANTEP’TEN YAYILAN YEŞİL DALGA
"Yeni bir dünya var artık. Kendimizi buna uyarlamak zorundayız. Oturup kalkıp bu yeni dünyayı konuşmalıyız", diyor Gaziantep Belediye Başkanı Fatma Şahin.
Gaziantep’te yaptığımız sohbette, sağlığın ve temiz havanın insanların en çok önemsediği mesele haline geldiğini defalarca vurguluyor. Ama asıl önemli olan, Fatma Hanım bunu söylemekle kalmıyor, Antep’te bu yeni dünyayı bizzat yaratıyor. Hatta sanki pandemiden çok daha önce bu günlerin kokusunu almış gibi. Belediye Başkanı olmasıyla birlikte tohumlarını attığı çevre projelerinin meyvelerini şimdi Antep halkı onun sayesinde yiyor.
Temiz enerji
Gaziantep’te üst üste iki kez yüzde 55’lik oranla Belediye Başkanı seçilen Fatma Hanım’ın davetiyle gittiğim Antep’te, Türkiye’nin ilklerine şahit oluyorum. Her şeyden önce, ülkenin en büyük katı atık merkezi mart ayında burada açılıyor. Tüm atıkların yüzde 25’ine tekabül eden katı atıklar artık bu merkezde elektrik enerjisine dönüştürülecek.
Ziyaret ettiğim devasa atık depolama alanı, tüm Güneydoğu’nun çöplerinden enerji üretecek. Yani bölgenin çöpleri bundan böyle birer enerji kaynağı! Zaten halihazırdaki katı atık merkezlerinde de günde 2 bin ton çöp işleniyor ve ayda 16 bin hanenin elektrik ihtiyacı karşılanıyor. Böylece her yıl 100 bin ton karbondioksit salımının da önüne geçiliyor.
Bir diğer geri dönüşüm merkezleri de Biyogaz Enerji Santrali. Burada da hayvansal ve tarımsal atıklar çürütülerek önce gaz, sonra elektrik enerjisine dönüşüyor. Altta kalan çürümüş kısım da organik gübre olarak kullanılıyor. Ki uzmanlar, en yüksek kaliteli gübre olduğu için buna “altın gübre” diyor. Dolayısıyla, toprak verimliliğini müthiş artırıyor.
Bu sistem Türkiye’de tarıma daha çok entegre edilse ve her bölgenin büyükşehir belediyesi hayata geçirse, hem toprağa büyük bir hediye olur. Hem de ekonomiye büyük bir katkı. Dahası, atıkların ürettiği karbondioksit salımını da ortadan kaldırır. Türkiye’nin ciğerleri resmen nefes alır. Muazzam da enerji tasarrufu olur.
***
Güneş enerji santralleri de Gaziantep’in Türkiye’ye başka bir katkısı. Malum, dünya üzerindeki enerji kaynakları hızla tükendiği için insanlığın acilen yenilenebilir enerji kaynaklarına geçmesi gerekiyor. İşte burada kurulan güneş santralleri sayesinde 2021 itibarıyla Gaziantep Belediyesi enerji tüketimini tamamen yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlayan Türkiye’deki ilk ve tek kurum olacak.
Çevre bilinci
Burada gerçekleşen bir diğer ilk de, ekolojik mimari uygulaması. Türkiye’nin ilk “ekolojik binası” burada kurulmuş. Bahçesindeki iki adet kuyu, evin içine kurulan su pompası düzeneği ve duvarların-çatının sağlam izolasyonu sayesinde, bu bina enerji üretimini tamamen kendisi karşılayabiliyor. Yani hiçbir yakıt yakmadan kendi yağında kavruluyor.
Ayrıca, çok yakında Gaziantep Geneyik köyünde “ekolojik köy” projesi de hayata geçiyor. Ekolojik mimari, alternatif enerji, yeşil ulaşım, sıfır atık, su tasarrufu uygulamaları bu köyün bizzat yaşam şekli olacak.
Keşke “ekolojik mimari ve inşaat” mevzuata alınsa ve tüm Türkiye’de zorunlu olarak uygulansa, diye geçiriyor içinden insan.
***
Karbondioksit salımını azaltmaya yönelik iklim planı hazırlayan ilk belediye de yine Gaziantep. Bundan 10 yıl önce 2011’de hazırlanan “Gaziantep İklim Değişikliği Eylem Planı” ile 197 ülkenin imzaladığı Paris İklim Anlaşması’nın öngördüğü hedeflere resmi olarak uyma sözü vermiş. Yani küresel ortalama sıcaklık artışını 2030’a kadar 1.5 dereceye kadar düşürme sözü. Ama burada önemli olan şu: Belediye bu sözü vermekle kalmamış, yukarıda anlattığım uygulamalarla bizzat uygulamaya geçmiş. Düşünün ki 2030’a kadar Antep’te sera gazı emisyonlarının yüzde 40 azalacağı öngörülüyor.
***
Gaziantep’te beni çok etkileyen uygulama ise, çocuklara küçük yaştan itibaren okullarda aşılanan yüksek çevre bilinci oldu. Belediye çalışanları okul okul gezip, buralarda kurdukları tiyatro sahnelerinde yaptıkları gösterilerde “çevre eğitimi” veriyorlar. Dahası, cep telefonlarına AppStore’dan yüklenmesi için bir e-uygulama (aplikasyon) bile icat edilmiş. Çocuklar bu uygulamada, atıkları nasıl ayrıştıracaklarını oyunla öğreniyorlar. Emine Erdoğan’ın himayesinde yürütülen Sıfır Atık projesinin ülke çapında benimsenmesi ve uygulanması için, Antep’te uygulanan bu erken eğitimin tüm ülkeye yayılması şart.
***
Ankara, merkezi yönetim olarak son günlerde çıkardığı Çevre Kanunu ve kurduğu Çevre Ajansı ile devrimsel adımlar atıyor. Bizzat Emine Erdoğan’ın “Sıfır Atık” başlığıyla çevre hareketini sahiplenmesi de çok güçlü bir destek. Ancak bu “yeşil dalga”nın tüm ülkeye nüfuz etmesi için, aynen Gaziantep gibi yerel yönetimlerin sokak sokak, bina bina bu anlayışı hayata geçirmesi gerekiyor. Türkiye’nin toprağı, havası, suyu için merkezle yerelin el ele vermesi şart.
Türkiye’ye tüm katkılarınız için teşekkürler Fatma Şahin.
