ABD başkanlık seçimini Trump’ın kazanmasından sonra gözler bir kere daha Fed’e çevrildi. Fed üç aydır piyasaları bir faiz artırımına hazırlıyor. Nitekim aralıkta bir faiz artırım beklentisi düne kadar yüzde 80’leri geçmişti. Peki, Trump’ın başkan seçilmesi Fed’in hesaplarını şaşırtır mı?
Daha önceki yazılarımda çok ihtimal vermemekle birlikte Trump’ın başkan seçilmesi durumunda Fed’in aralıkta faiz artırmasının zor olduğunu ifade etmiştim. Halen böyle düşünüyorum. Bunun sebebi ise Trump’ın Fed’e faiz artırmaması için baskı yapması ya da Fed’in bağımsız olmaması filan değil.
Hatırlayacak olursak, eylül toplantısı sonrası başkan Yellen “Önümüzdeki aylarda istihdam verilerinin güçlü gelmesi ve ‘önemli bir risk çıkmaması’ durumunda sene sonuna kadar faiz artırımı gelir” demişti. Trump’ın başkanlığı Yellen’in bahsettiği “önemli bir risk” olabilir mi? Bence olabilir.
İki sebepten dolayı:
1 Kısa vadede Trump’ın sürpriz bir şekilde başkan olmasının piyasalarda yarattığı sarsıntının ne kadar çabuk kontrol edilebileceği, bunun daha büyük bir çembere yayılıp yayılmayacağı izlenecek. Bereket versin, aralık toplantısından önce bunu gözlemlemek için Fed’in yeterince zamanı var. Önümüzdeki bir aylık dönemde finansal piyasaların izlediği seyir bize önemli bilgiler verecek.
2 Fed’in daha uzun vadede Trump’ın ekonomi politikalarının yaratacağı etkilerin hesaba katılması gerekiyor. Para politikası 6-12 ay gibi bir gecikmeyle ekonomiye tesir ediyor. Yani Fed’in aralık ayında atacağı sıkılaştırma adımı, ekonominin önümüzdeki 6-12 aylık dönemde ısınması beklentisine karşı bir önlem. Eğer Trump’ın izleyeceği politikaların ya da bu politikaların ne olacağına dair belirsizliklerin ekonomide yavaşlatıcı bir etki yaratması beklenirse o zaman faiz artırımıyla ekonomiyi daha fazla yavaşlatmaya gerek kalmayacağı için Fed’in durması gerekir.
Peki, Trump’ın ekonomi politikaları neler? Ekonomide bir durgunluk yaratması beklenir mi? Öncelikle Trump’ın politikalarıyla ilgili ciddi tutarsızlıklar ve bunların yarattığı belirsizlikler var. Bir taraftan vergileri indireceğini, bir taraftan harcamaları artıracağını söylüyor. Bunu bütçe açığını daha da artırmak pahasına yapacak diyebilirsiniz ama bir taraftan da bütün borcu sekiz senede ödeyeceğini iddia ediyor. Başka bir örnek: Meksika sınırına duvar öreceğini ve bedelini de Meksika’dan alacağını söylüyor. Ama Meksika böyle bir bedel ödemeyeceğini dile getiriyor.
Bu tür örnekleri çoğaltmak mümkün ama mesaj aynı. Trump’ın kendi içinde çelişen söylemleri az düşünülmüş, iyi hesaplanmamış, oy kazanmak için söylenivermiş vaatlerle dolu bir ekonomi politikası izlenimi veriyor. Bu izlenim belirsizlikleri artıracağı için, ortamın tüketim ve yatırım harcamalarını yavaşlatması mümkün. Bu şartlarda Fed de faiz artırımını haklı olarak geciktirebilir.
