Jackson Hole’da enflasyon dersleri

Geçtiği-miz hafta sonu Kansas Fed tarafından düzenlenen senelik Jackson Hole toplantılarında ana tema “Enflasyon Dinamikleri ve Para Politikası” idi. Toplantıda para politikasının büyük isimleri konu üzerinde yaptıkları araştırmaları sundular. Harvard Üniversitesi’nden Gopinath’ın makalesi enflasyon üzerindeki kur geçişkenliği üzerine kurgulanmış ve Türkiye’yi doğrudan ilgilendiren bir çalışma. Makalede kur geçişkenliğinin temel belirleyicilerinden biri olarak ithalatın ne kadarının yabancı para birimi üzerinden yapıldığı gösterilmiş.

Kur geçişkenliği

Makaleden alınan yukarıdaki şekilde siyah çizgi Türkiye, yeşil çizgi Japonya ve kırmızı çizgi de ABD için ithalat fiyatlarındaki geçişkenliği gösteriyor. (Fazla tekniğe girmek istemezseniz göz ardı edebileceğiniz ince noktalı çizgiler standart sapmaları gösteriyor.) Buradan TL’deki yüzde 10 değer kaybının bir çeyrek sonra ithalat fiyatlarını yüzde 9.3, iki sene sonra ise yüzde 10 artırdığını gözlemliyoruz. İthalatının büyük bir bölümünü bizim gibi dolar üzerinden yapan Japonya’da geçişkenlik bize benzer bir tablo izlerken, ithalatını kendi para birimi olan dolar üzerinden yapan ABD’de söz konusu geçişkenliğin oldukça düşük olduğu gözleniyor. Makalede yapılan hesaplamalar TL’deki yüzde 10’luk değer kaybının enflasyonu yüzde 1.65-2.03 kadar artıracağını öngörüyor. Bu hesaplama yüzde 1.5 civarında bir artış öngören TCMB çalışanlarının yapmış oldukları hesaplamaların hafif üzerinde olmakla birlikte içerideki genel kanıya oldukça yakın.

Enflasyon nereye?

Şimdi buradan yola çıkarak kurda son dönemde izlenen artışın enflasyon üzerindeki etkisini hesaplamaya çalışalım. Dün açıklanan rakamlara göre ağustos ayı itibarıyla senelik enflasyon yüzde 7.14 seviyesine ulaştı. Eğer senenin bundan sonraki aylarında enflasyonun geçen seneki rakamlara eşit olacağını varsayarsak, seneyi yüzde 7 gibi bir enflasyonla kapamamız gerekir. Bu rakama eklememiz gereken bir kur etkisi var. Sırf ağustos ayında kurda yüzde 6’ya varan değer kaybı yukarıdaki hesaba göre enflasyon üzerinde fazladan yüzde 1 ile 1.20 arasında bir artış yaratır. Eğer hesaplamayı temmuz ayından başlatırsak, bu artış 1.5-2 aralığına çıkıyor. Yani bu hesaplamalara göre sene sonu enflasyonu kabaca yüzde 8-9 aralığına dayanıyor.

Merkez ne yapar?

Makalede Fed’in faiz artırımının Türkiye için “önemli enflasyon endişeleri” yaratacağından bahsedilmiş. Kurdaki mevcut artış Fed’in faiz artırımı fiyatlamasından ziyade içerideki politik belirsizlikten kaynaklanıyor. Dolayısıyla, kasım seçimlerinden sonra zaman kaybetmeden kurulacak bir hükümet kuru bir parça geri çekebilir. Ancak eğer sene sonunda önce Fed’den bir faiz artırımı gelirse o zaman Merkez’in faiz artırımı kaçınılmaz olur.