ABD Merkez Bankası Fed’in gazdan ayağını çekmemesinde temel nedenler olarak konut piyasasındaki yavaşlama ve ekonomik toparlanmanın tatmin edici bir seviyeye gelmemiş olması gösterildi.
Piyasalar Fed’in yeterince güvercin bir duruş sergilemediğini düşünüp kararı biraz olumsuz karşıladı. Fed’in ekimde 16 gün kapalı kalan hükümete ve bunun ekonomi üzerindeki maliyetine gönderme yapmaması çıkışın daha erken gelebileceği şeklinde yorumlandı.
Ben bu aşamada Fed’in politika metininde herhangi bir değişikliğe gitme konusunda çok dikkatli olacağına inanıyorum. Çünkü politika metnindeki çok küçük değişiklikler bile piyasaları şaşırtabilir ve değişik yorumlara sebep olabilir. Metinde hükümetin kapalı kaldığı dönemden bahsedilmemesi bence şaşırtıcı değil. Bu demek değil ki Fed maliye politikasında yaşanan sıkıntıların ekonomi üzerindeki etkilerini gözardı ediyor. Bilakis Fed’in son toplantıda çıkış adımını atmamasında “kepenk kapatma” döneminin ekonomi üzerindeki daraltıcı etkisi de şüphesiz değerlendirilmiştir.
İşsizlik rakamı
Beni asıl şaşırtan işsizlik oranı konusuna bir açıklık getirilmemesi oldu. Haziranda Fed başkanı Bernanke tahvil alımlarının bittiği noktada işsizlik oranının yüzde 7 civarında olmasını beklediklerini söylemişti. Bu söz, eylül toplantısı öncesi yüzde 7.3’e gerileyen işsizlik rakamı ışığında piyasaların çıkışa hazırlanmasında önemli bir rol oynadı. Buna rağmen Fed eylül ayını pas geçti. Toplantı sonrası Bernanke işsizlik rakamına çok itibar edilmemesi gerektiğini, kriz döneminde uzun süre işsiz kaldığı için iş aramaktan vazgeçen ve bu nedenle işsiz sayılmayan “küskün” işsizler nedeniyle işsizliğin gerçek değerinin altında kaldığını belirtti. Ancak politika metninde halen işsizlik rakamına ilişkin bir referans değer var. Buna göre işsizlik oranı yüzde 6.5’in üzerinde olduğu sürece politika faizinde bir artırıma gidilmeyeceği belirtiliyor. Peki o zaman yüzde 7.2’ye gerileyen işsizlik oranı nasıl okunmalı? Rakamlara güvenilmiyorsa o zaman yüzde 6.5’lik referans değerin bir anlamı var mı? Fed belki ekonomik toparlanmayla birlikte küskün işsiz probleminin geçerliliğini yitireceğini ve bu nedenle işsizlik rakamlarının tekrar anlam kazanacağını düşünüyor olabilir. Bunun açıklık kazanması gerekiyor. Aksi takdirde işsizlik rakamı 6.5’e yaklaştıkça piyasalar daha tahvil alımları bitmeden faiz artırımını fiyatlayacaklardır.
Çıkış ne zaman?
Her Fed toplantısı sonrası gündeme gelen bu sorunun cevabı bence yine belirsiz. Fed ısrarla verilecek kararın gelecek ekonomik verilerle şekilleneceğini vurguluyor. Bu da bundan sonraki her toplantıda Fed’in çıkışa başlayabileceği anlamına geliyor. Verilerin nasıl geleceğini görmeden kehanette bulunmak bence yanlış olur.
