Özay Şendir

Özay Şendir

ozay.sendir@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları

Çoğumuz farkında değiliz ama Bosna Hersek’te savaş tamtamları yeniden çalmaya başladı. 

Risk o kadar yükseldi ki önceki gün İtalya ve Çekya’dan ek Barış Gücü birlikleri getirildi. 

Krizin görünür sebebi ayrılıkçı tavrıyla bilinen Sırp Cumhuriyeti Başkanı Dodik hakkında verilen tutuklama kararı. 

Bu durduk yere gelen bir kriz değil. 

Gerilim Dodik’in, Yüksek Temsilcilik Ofisi’nin kararlarına saygı göstermediği için 1 yıl hapis ve 6 yıl Sırp Cumhuriyeti Başkanlığı görevinden menedilmesiyle başladı. Bu karara karşı Dodik ve Sırp Cumhuriyeti yetkilileri de devlet düzeyindeki mahkeme ve polis kurumlarının kendi sınırları içerisinde faaliyet göstermesine yasak getiren bir yasa çıkardılar. Bosna Hersek Anayasa Mahkemesi bu yasayı askıya aldı ama gerilim giderek artıyor. 

Haberin Devamı

Nazi artığı yüzünden savaşa yaklaşmak...

Dodik’in tutuklanması için harekete geçilmesi durumunda askerlerle, Sırp Cumhuriyeti polisi arasında çatışma çıkmasından endişe ediliyor. 

Tüm bunlar sonuç, aslında geldiğimiz noktada bir Nazi artığı olan, Alman Yüksek Temsilci Christian Schmidt’in büyük payı var. 

***

Hitler’den nefret eden çok Alman vatandaşı gördüm, her Alman vatandaşına Hitler artığı demem, denmesini de doğru bulmam. 

Ancak Yüksek Temsilci Christian Schmidt bu sıfatı fazlasıyla hak ediyor. 

Alman kamu televizyonu ZDF, iki yıl önce Schmidt’in 2. Dünya Savaşı yani Nazi askerleri onuruna düzenlenen bir toplantıya katıldığına dair çekilen görüntüleri yayınladı. 

Nazi artığı tanımlamamın sebebi sadece bu haber görseli değil, Schmidt’in hayranı olduğunu saklamadığı bir isim var. 

Bu isim Kasım 1941’de ölünceye kadar 100 civarında düşman uçağını düşürdüğü için Nazilerin kahramanı olan, adı savaş gemileri ve askeri üslere verilen Werner Mölders. 

Bu Nazi pilotu İspanya İç Savaşı’ndan da görev yapmış, bin 700 sivilin katledildiği Guernica bombardımanına katılmıştı. 

Denilebilir ki, siyasi fikirlerini işine karıştırmadığı sürece, kimin ne hayranı olduğu bizi alakadar etmez. 

Keşke öyle olsaydı... 

***

3 Ağustos 2022’de bu Yüksek Temsilci’nin seçimler öncesinde hazırladığı yasa taslağını yazmıştım. 

Haberin Devamı

Yüksek Temsilci, ırkçı Hırvat Partisi HDZ’nin talebi üzerine harekete geçmiş ve hazırladığı taslakla ülke yönetimini nüfusun yüzde 22’sine sahip Hırvatlara bırakacak yolu açmıştı. 

O Yüksek Temsilci, seçim günü, seçim yasası değiştirerek dünyada bir ilke imza attı. 

Sadece bu değil, bu Nazi artığının yakın ilişkide olduğu bilinen Hırvat Demokrat Birliği lideri Dragan Çoviç savaş sırasında müdürü olduğu şirkette Boşnak esir kamplarındaki tutukluları zorunlu çalıştırma amacıyla kullandığını itiraf etmiş bir isim. 

Bir Nazi artığı elbette bu itirafı da umursamadı. Sonuçta Hitler de esir kamplarındaki insanları köle gibi çalıştırmıştı. 

Maalesef, Dayton Anlaşması Yüksek Temsilciye istediği kişiyi görevden alma, istediği yasayı çıkarma hakkı veriyor. 

Barışı korumak adına verilen bu yetki artık barışı tehdit eder hale gelmiş durumda. 

Rusya son iki senedir, Christian Schmidt’in, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin kararı alınmadan atandığını ve kendisini tanımadıklarını söylüyor ama Ukrayna savaşı sürerken kimse bu itiraza dönüp bakmadı haliyle. 

Haberin Devamı

Sonuçta, Christian Schmidt, iyi kötü giden düzeni bozmayı başardı, bir ülkede yaşayan insanların oylarının eşit olması imkanını ortadan kaldırdı. 

Üstelik bu adımları ırkçı olduğunu herkesin ve en başta kendisinin bildiği partinin isteğiyle yaptı. 

***

Bu Nazi artığının hatalarını yazarken Sırp Cumhuriyeti Başkanı Dodik’ten de söz etmemek olmaz. 

Dodik uzun zamandır ayrılıkçı fikirleriyle sahnede olan bir isim. 

Daha önce de Sırpların ülkenin yargı ve emniyet teşkilatına personel vermeyeceğini, mevcut personeli de geri çekeceği yolunda açıklamaları ve çabaları olmuştu. 

Aralık 2021’de Sırpların devletten çekilme kararını durduran süreç, Türkiye’den yapılan Bosna ziyareti ve o ziyarette iletilen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın mesajı olmuştu. 

Türkiye’nin işlemesini sağladığı bir sistem, Christian Schmidt’in etnik oynamaları sayesinde şimdi çatışma noktasına geldi. 

Endişe satmıyorum, Dodik’in, Romanya’dan gelen Barış Gücü Komutanı için kurduğu kariyer odaklı hareket ediyor cümleleri de artık güven ipinin koptuğunu gösteriyor. 

Yukarıda söz ettiğim ZDF’deki programda Schmidt’in eşinin insanlara, “Hristiyan kocasının Tanrı tarafından Bosna-Hersek’i kurtarmak için nasıl gönderildiğini anlatmaktan hoşlandığını” iddia edilmişti. 

Bayan Schmidt görev süre sona erdiğinde “Hristiyan eşinin” nasıl anılacağını hiç düşünüyor mu acaba? 

Nazi artığı yüzünden savaşa yaklaşmak...