Türkülerle ilgili titiz bir çalışma

Anadolu coğrafyası bugüne kadar son derece çeşitli kültürlere ev sahipliği yaptı. Bu sürekli söylenegelen bir klişe. Müslüman Türklerin gelişinden önce de bu coğrafyada farklı kültürler olduğu gibi sonrasında da farklı kültürler yaşamaya devam etti. Maalesef Cumhuriyet dönemiyle birlikte “azınlık” olarak tabir edilen farklı kültürlerde diğer kültürel alanlarda olduğundan çok daha hızlı bir erime söz konusu oldu.

Osmanlı dönemine baktığımız zaman kültürler arası alışverişin ne kadar geçişken olduğunu gözlemlemek mümkün. Ayrıca her topluluk kendi anane ve gelenekleri içinde, toplumun geneliyle müthiş bir ahenk oluşturacak şekilde yaşamını sürdürüyordu.

Yakın zamanda bu toplumsal çeşitliliğin boyutunu gösteren bir kitap yayımlandı. Literatür Yayınları etiketiyle çıkan kitabı yayıma hazırlayan Evangelia Balta ve Ari Çokona. Stavros Stavridis’in 1896 yılında yayımladığı eserin günümüz Türkçesi ve tıpkıbasımının bir arada olduğu kitabın adı “Anatol Türküleri”. Kitap “Osmanlı İmparatorluğu’nda İlk Türkü Mecmuası” alt başlığını taşıyor.

Kitabı elinize aldığınızda son derece özenli ve dikkatli bir basım olduğunu anlıyorsunuz. Kağıt seçiminden mizanpajına, kapak tasarımından font seçimine kadar son derece başarılı bir çalışma. Kitabın yazarı Stavros Stavridis’in kimliği hakkında maalesef malumatlı bilgiye sahip değiliz. Kitapta kendisi hakkında verdiği kısa bilgiye göre Kayseri’nin Zincidere köyünden ama önsözde ayrıca Langalı olduğundan da bahsediliyor.

Karamanlıca yazılmış

Kitap Türkçe konuşan Anadolulu Ortodoksların genellikle tercih ettiği Karamanlıca ile yazılmış. Karamanlıca için kısaca Grek alfabesiyle yazılmış Türkçe diyebiliriz. Kitaptaki türküler ilk olarak Karamanlıca yayımlanan Anatoli gazetesinde çıkıyor. Stavros Stavridis daha sonra bunları kitaplaştırıyor.

Kitabı yayıma hazırlayan Evangelia Balta ve Ari Çokona sadece tıpkıbasımı ve transkripsiyonu değil, aynı zamanda kitabın sonuna ilk dizeler dizini, kişi, yer ve kavim adları dizini ve küçük bir sözlükçe de hazırlayarak son derece titiz bir eseri ortaya çıkartmışlar.

Toplam 126 türküden oluşan bu kitap hem akademik çalışma yapacak olanlara hem de sıradan okura hitap ediyor. Bu tarz çalışmaların “alıcısının” fazla olmadığının farkında olmama rağmen benzer çalışmaların artmasını temenni etmekten vazgeçemiyorum. Sadece bu alanda yayımlar yapan İstos Yayınları’nı da bu alandaki ısrarından ötürü tebrik etmek isterim.