Okurlarımızdan gelen iletilerde; bazı gelirleri için beyanname vermeleri ve vergi ödemeleri gerektiğini bilmemeleri nedeniyle beyanname vermedikleri belirtiliyor. Yapılandırmayı da kaçıran bu durumdaki okurlarımız, ceza ödemekten kurtulma yolu olup olmadığı soruluyor.
Ayhan İlter’in güzel bir şarkı sözü var, bilirsiniz:
“Pişman olur da bir gün dönersen bana geri,
Gönül kapım açıktır, çalmadan gir içeri.
Sana sevgiler sonsuz, henüz geçmedi zaman.
Gönül kapım açıktır, çalmadan gir içeri.”
İrfan Özbakır’ın hüzzam makamında bestelediği bu unutulmaz sözler, pişmanlık duyan sevgiliye karşı engin bir hoşgörüyü ifade ediyor.
Pişman olanlara karşı hoşgörü sadece şarkılarda yok. Hukukumuzda da hukuka karşı fiillerinden dolayı pişman olanlara yönelik olanaklar da söz konusu. Bu bağlamda, vergi kanunlarına aykırı davrananların yararlanabilecekleri, “pişmanlık” adında bir kolaylık var. Yani, Maliye de “Pişman olur da gelirsen, ceza kesmem” diyor.
Pişmanlık nedir?
Pişmanlık, beyana dayanan vergilerde vergi ziyaı cezasını gerektiren kanuna aykırı hareketlerini ilgili makamlara kendiliğinden haber veren yükümlülere belli koşulları yerine getirmeleri kaydıyla ceza kesilmesini engelliyor.
Vergi ziyaına (kaybına) sebep olanlara kayba sebep oldukları vergiyle orantılı olarak ayrıca “vergi ziyaı cezası” kesiliyor. Kesilecek vergi ziyaı cezası; vergi kaybına Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 359. maddesinde belirtilen hallerle sebep olunmuşsa kayba sebep olunan verginin üç katı, diğer hallerde ise bir katı.
Yararlanma şartları
Her “pişman oldum” diyen bu olanaktan yararlanamıyor. Pişmanlıktan yararlanmak için bazı şartların yerine getirilmesi gerekiyor.
Kişi kanuna aykırı hareketini kendiliğinden haber vermelidir. Kendiliğinden haber vermekten kasıt, bu konuda idareye önceden ihbarda bulunulmamış veya vergi incelemesine başlanılmamış ya da takdir komisyonuna sevk edilmemiş olmasıdır.
Pişmanlıktan yararlanma amacıyla idareye verilen dilekçeden sonraki on beş gün içinde vergiye ilişkin beyanname verilmeli ve en geç aynı süre içinde “vergi” ve “pişmanlık zammı” ödenmelidir.
Ceza yok
Pişmanlık koşullarının yerine getirilmesi halinde “vergi ziyaı cezası” kesilmesi söz konusu değildir. Ayrıca, VUK 359. madde kapsamında kaçakçılık fiili işleyen mükellefler de pişmanlıktan yararlanmaları halinde “hapis cezası” riskinden kurtuluyor. Pişmanlıktan yararlanan mükellefler, ödemedikleri veya eksik ödedikleri vergileri aylık yüzde 1.4 oranındaki “pişmanlık zammıyla” birlikte ödeyeceklerdir. Ödeme süresi geçmiş olan vergilerin pişmanlık zammı, ödemenin geciktiği her ay ve kesri ayrı dikkate alınarak aylık gecikme zammı oranıyla çarpılarak hesaplanır. Hesaplamada ay kesirleri tam ay gibi sayılıyor.
Seçmen-mükellef ilişkisi
Literatürde vergi mükellefi olmadığı halde kamu hizmetinden yararlanan seçmenlere “free rider”, yani bedavacı (beleşçi) deniliyor. Hem maliyeciler ve hem de siyaset bilimciler açısından seçmenlerin vergi mükellefi olma oranı demokrasi için önemli bir ölçüt olarak kabul ediliyor.
Bu bağlamda Batı ülkelerinde bu oran ortalama olarak yüzde 70 civarında. Yani, seçmenlerin büyük çoğunluğu vergi mükellefi olarak elini taşın altına koyuyor.
Ülkemizde ise ücretliler, kazancı basit usulde vergilendirilenler ve kira geliri elde edenler de sayıya dahil edildiğinde seçmenlerin sayısının vergi mükellefi olma oranı yüzde 31 civarında hesaplanıyor. Yani toplumun 69’luk kesimi kamu harcamalarının finansmanına doğrudan katılmadıkları halde, karar almada daha belirleyici bir konumda.
Seçme hakkı anayasal bir hak; kimse bu haktan mahrum edilemez. Ancak kamu hizmetlerinden yararlanmasına karşın vergi ödemeyenlerin çoğunlukta olduğu bir mali yapının onaylanması ve sürdürülmesi de mümkün görünmüyor.
SORU-CEVAP
Bir konuda sağlıklı cevaplar alamadığım için sorumu size yöneltmek istedim. Dış ticaretle uğraşmakta olup, mal alımlarında ödemiş olduğum KDV’yi devletten talep etmekteyim. Devletten alacaklı olduğumuz KDV iadelerini bildiğiniz gibi vergi borçlarımıza, SSK borçlarımıza hatta trafik cezalarımıza dahi mahsup ettirebiliyoruz. Ancak vergi dairesinin verdiği bilgiye göre devlete olan Bağ-Kur borcumuza mahsup edilemiyor. Bu durum doğru mudur? Doğru ise kendi içinde mantıksız gözükmektedir. (M. Akif Aygün)
Maalesef size vergi dairesi tarafından verilen bilgi doğru. Bu konudaki kısıtlama vergi dairesiyle ilgili değil. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğine dayalı olarak hazırlanan uygulama tebliğlerinde; 5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalı çalıştıran işverenlerin prim borçlarının KDV iade alacaklarından mahsubu öngörülmüştür.
***
Sayın hocam bir limitet şirketim vardı. 2000 yılında vergi inceleme elemanı O.B. tarafından kısıtlı inceleme diye şirketinin 15 gün içerisinde 1997 muhasebe kayıt defter ve belgelerini istedi. Vatan caddesindeki bürosuna 4 sefer gittim yerinde yoktu, evrakları teslim alan olmadı. Orada bir arkadaş bana yardımcı oldu, “Götür vergi dairesine teslim et” dedi. Ben de bağlı olduğum vergi dairesine teslim ettim. Daha sonra bana vergi dairesi borç tebligatları gönderdi. Hiç teslim edilmemiş gibi o yılın ödenmiş KDV’leri yok sayılmış; 70 bin ceza kesilmiş. Ben 1997 yılının 12 aylık tek tek vergi davasını kazandım; Yargıtay tarafından da onaylandı. Oysa borç aynı şekli ile duruyordu. Sonradan araştırırken öğrendim vergi inceleme elemanının kestiği cezayı aynı şekli ile takdir komisyonu da kesmiş aynı mükerrer ceza diye çok kere dilekçe yazdım vergi dairesine. Bu konuda beni aydınlatırsanız çok mutlu olacağım. (M. Kayabaşı)
Sevgili okurum, davaları kazandığınızı ve Yargıtay tarafından onaylandığını belirtmişsiniz. Eğer onaylama Yargıtay tarafından yapılmışsa bu davalar vergi kaçakçılığıyla ilgili olmalı. Yani size hem vergi ziyaı cezası kesilmiş, hem de hakkınızda vergi suçu raporu düzenlenmiş. Anlaşıldığı kadarıyla, Yargıtay beraat kararınızı onaylamış. Bu kararların vergi mahkemesinde görülen davaya bir etkisi yok. Sanırım vergi mahkemesindeki davaları kaybetmişsiniz. Söz konusu dava ile ilgili evrakları ulaştırabilirseniz daha kesin bilgi verebilirim.
GÜNÜN SÖZÜ
Hayatta herkes hata yapar; sadece ahmaklar hatalarında ısrar eder.
NE KADAR dikkatlisiniz
7 + 4 = 31128
9 + 3 = 61227
6 + 4 = 21024
8 + 3 = ??
