Plaj hukukuna dikkat!
Plajlarda hiç kimse duvar, çit, parmaklık, tel örgü, hendek, kazık ve benzeri engeller oluşturamaz. Cezası 2 bin - 10 bin TL’dir. İki şezlong ve şemsiye günlük kirasının binlerce TL olduğu özel plaj işletmeleri için bu para cezasının hiç de caydırıcı olmayacağı ve olmadığı açıktır.
Deniz, yapay ve suni göl ve akarsularda, su hareketlerinin kara yönünde oluşturduğu kumluk, çakıllık, kayalık, taşlık benzeri alanlara plaj denir. Plajlar coğrafi ve hukuki olarak, kıyı çizgisi ile kıyı kenar çizgisi arasında, kıyı şeridinde kalırlar.
Son yılların en sıcak yaz ayını geçiriyoruz, bir eyyam-ı bahur sıcakları geliyor, bir Afrika sıcakları. Zaman zaman 40 dereceye varan sıcaktan bunalan vatandaşlarımız buldukları her fırsatta sahillere, plajlara akın ediyor. Plajlarda hava daha sıcak hissedilse, insanın yüzüne çarpan ateş gibi rüzgar başka hisler yaşatsa da, hemen ötede yüzmek için pırıl pırıl deniz nedeniyle, yine de klimalı ev veya serin yaylalar yerine, plajlar tercih ediliyor.
Kimi plaj işletmelerinin girişi belirli bir yerden olacak şekilde bütün plaj alanı kapattıkları, plajları çitlerle, bariyerlerle çevirdikleri, plaja giriş için de oldukça yüklü bir ücret istedikleri haberlere yansıyor.
Oysa Anayasa md 43 ve Kıyı Kanun md 5’e göre kimsenin özel mülkiyetinde olmayan, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan kıyılar, kamu yararına olacak şekilde herkesin eşit ve serbest olarak yararlanmasına açıktır. Plaj işletmeleri, herkesin eşit ve serbestçe plajlardan yararlanmasını engelleyerek, sadece parası olanı plajdan yararlandıracak, parası olmayanı boynu bükük bırakacak şekilde yapılaşma ve işletme açamazlar. Plajlarda hiç kimse duvar, çit, parmaklık, tel örgü, hendek, kazık ve benzeri engeller oluşturamaz. Cezası 2 bin - 10 bin TL’dir. İki şezlong ve şemsiye günlük kirasının binlerce TL olduğu özel plaj işlemeleri için bu para cezasının hiç de caydırıcı olmayacağı ve olmadığı açıktır.
Kamu yararı gözetilmeli
En temel kural, kıyı ve sahil şeritlerinden yararlanmada her zaman öncelikle kamu yararının gözetilmesidir. Plajların kullanımında kamu yararı demek kanaatimce, plajların vatandaşların kullanımına hiçbir engel olmadan açık olması ve medeni ve yaşamsal ihtiyaçlarını ücretli veya ücretsiz karşılayabilecekleri plaj işletmelerinin de desteklenmesi demektir.
Plaja giden vatandaşlarımızın, içecek, yiyecek ihtiyaçlarını karşılayacak tesis yapılması elbette gerekli ve faydalıdır. Plaj işletmelerinin, sattıkları içecek ve yiyeceğin ücretini tahsil etmeleri doğal ve yasal haklarıdır. Yanında kendi şezlongunu, şemsiyesini, havlusunu, minderini vs taşımak istemeyen vatandaşlarımıza bu tür hizmetleri verecek plaj işletmelerinin bulunması ve olması gerekli ve faydalıdır. Kıyı Kanunu kapsamında kalan alanlardaki uygulamaların kontrolü, ilgili bakanlıkların teftiş ve kontrol yetkileri saklı olmak üzere, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediye, dışında ise valilikçe yürütülür.
Tartışmayın, şikayet edin
Plaj işletmeleri, kamunun mülkiyetinde olan ve herkesin eşitçe yaralanma hakkı bulunan plajlarda, vatandaşların ihtiyaçlarının karşılanması üzere, plajlardaki belirli bir alanı kiralarlar. Bu kiralama asla plajın tamamını kapsamamalı. Aksi takdirde vatandaşların kullanımına kamu gücüyle engel olunmuş olabilir.
Bir plaj işletmesinin kiraladığı alana kaç adet şezlong ve şemsiye koyabileceği de belirlidir. Bunların sayısı, vatandaşların kendi havlu ve şezlonglarını koyarak plajdan yararlanmalarını engel olacak sayıda olmamalı.
Eğer bir plaj görevlisi, siz plaj işletmesinin hukuka uygun kiralama faaliyetlerine engel olmadığınız sürece, havlunuzu serdikten sonra gelip başınıza dikilir, sizi sözlü ve veya davranışlarıyla taciz edip, oradan gitmeye zorlarsa, aldırış etmeyin ve kendisini kibarca uyarın. Çünkü plaj işletmeleri de kendi kiralama faaliyetlerine engel olmayacak plajdan yararlanmanızı engelleyemez. Aksi takdirde TCK md 143’te düzenlenmiş olan “kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu” işlenmiş olabilir. Yapacağınız şey, durumu fotoğraf ve videolarla delillendirmek ve plajı kiralayan kamu kurumuna ihbar, Cumhuriyet Savcılığına şikayette bulunmak, asla görevli ile tartışmaya girememek.
Havuzda, plajda havlu koyarak yer kapma
Sabah kalkar kahvaltı sonrası erkenden plaja veya havuza gidersiniz.
Bir de ne göresiniz, havuzda bir tek siz varsınız ama, şezlongların üzeri havlular serilmiştir. Havluyu şezlonga koyanın kendisi yoktur. Saatlerce de gelmez. Sanki kendisini değil, havlusunu güneşletmek için sabah erkenden gelip, kendince “yer kapmış”tır.
Sonra fark edersiniz ki, aynı otel müşterileri, her sabah erkenden kalkıp, havlularıyla en güzel ve avantajlı yerdeki şezlongları kendileri için ayırmaktalar.
Sona düşünürsünüz, tatil demek stresten uzak, huzurlu bir zaman geçirerek dinlenmek demek. Sabah erkenden kalkıp şezlong kapma yarışına girmek, tatil aktiviteleri arasında yer almaz. İnanın, o şezlong, sabah erkenden kalkmaya değmez! Etrafınıza da negatif elektrik yaymamış olursunuz.
Özel iskeleler ücretli olabilir
Kıyının kayalık karakter gösterdiği ya da kıyının kumluk veya çakıllık olmasına rağmen niteliği gereği su alanından başka türlü faydalanmanın mümkün olmadığı zorunlu hallerde, denize girme, güneşlenme, amatör su sporları gibi faaliyetlerin gerçekleştirilmesine yönelik genişliği üç metreyi geçmeyen ve platform niteliği taşımayan rekreatif amaçlı iskeleler yapılabilir.
Ayrıca kıyıda imar planı kararı ile kıyının kamu yararına kullanımı ve kıyıyı korumak amacına yönelik iskele gibi yapılar da yapılabilir.
Bu tür iskelelerden faydalanmanın ücrete tabi olacağı açıktır. Yani bu tür iskeleler doğal oluşumlar olmadıkları için plajlar gibi herkesin eşit ve serbest kullanımına açık değillerdir.
