Kiracı ve ev sahibi açısından kira artışı
Kiralarını geçen sene 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2022 arasında yüzde 25 artıran kiracı ve ev sahipleri, bu sene de kirayı yasal olarak yüzde 25 artıracaklar.
Türk Borçlar Kanunu’na (TBK) eklenen ve 11 Haziran 2022 tarihinde yürürlüğe giren Geçici Madde 1 ile konutlarda kira artış oranı yüzde 25 ile sınırlandırılmıştı.
Bu sınırlama 1 Temmuz 2023 tarihinde son kere uygulanacak. Yani kira artış günü 2 Temmuz 2023 ve sonrası olan kira ilişkilerinde artık yine sözleşmede yazan oranda kira artışı yapılabilecek. O da yine hiçbir şekilde TBK md 344’e göre son 12 aylık TÜFE ortalamasını geçemez.
Kiralarını geçen sene 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2022 arasında yüzde 25 artıran kiracı ve ev sahipleri, bu sene de kirayı yasal olarak yüzde 25 artıracaklar, fazla değil. Yani kira artış dönemi 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2022 arasında olanlar o zaman yüzde 25 artırdıkları kirayı 11 Haziran 2023 ile 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında da yine yüzde 25 artıracaklarından, bu durum kiracıları sevindiren, ama ev sahiplerini üzen bir yasal piyango gibi.
Bu ev sahipleri için ne kadar büyük bir şanssızlıksa, iki kira döneminde üst üste iki kere sadece yüzde 25 kira artışı yapan kiracılar için de o kadar sevindirici.
Enflasyona etkisi...
Kira artış oranının yüzde 25 ile sınırlanmasının pratikteki en önemli sonucu, kanaatimce enflasyonun artışının da bir bakıma yasa ile sınırlanması oldu.
Başka bir anlatımla kira artışının yasa ile yüzde 25 ile sınırlandırılması sonucu, enflasyon artış oranı da dolaylı olarak yasa ile kısmen sınırlandırılmış oldu. Nasıl mı?
Çünkü TÜİK’in enflasyon sepetinde yer alan konut harcamaları içerisinde kira bedelleri de yer alıyor. Kira bedelindeki artışlar yasal olarak sınırlanınca, bunun enflasyon oranının artışına yansımadığını söylemek güç.
Kira artış oranına yasal müdahale yerinde mi, değil mi tartışmaları eşliğinde 2 Temmuz 2023’e yaklaşıyoruz.
Şimdi hem kiracıları hem de ev sahiplerini bir endişe aldı gitti; kira artışının yüzde 25 ile sınırlandırılmasına ilişkin süre uzatılacak mı, uzatılmayacak mı? Bazı açıklamalar yüzde 25 sınırlamasının uzatılacağı yönünde.
Tabii ki bu da yine bir yasa ile olabilir. Yüzde 25 kira artış sınırlaması 2 Temmuz 2023 tarihine kadar geçerli olmak üzere geçici olarak uygulansa da, yeni Meclis’in yeni bir kanun ile bunu aynı veya farklı bir oranla sınırlamasına, uzatmasına, kalıcı hale getirmesine hukuki bir engel bulunmuyor.
Yeni Meclis, Yüksek Seçim Kurulu’nun kesin sonuçları ilan etmesinden 3 gün sonra toplanacak.
Seçimler 14 Mayıs’ta. Tahminimce Meclis yeni seçilen milletvekilleri ile ancak 2023 mayıs ayının sonlarına doğru toplanabilir. Yemin töreni, komisyonların oluşturulması vs derken de 1 ay kadar bir süre geçer.
Bu gidişata göre yeni Meclis Genel Kurulu’nun kira artış oranının yeniden yüzde 25 veya daha fazla ya da düşük bir oranda sınırlayan yeni bir yasayı görüşmesi ve kabul etmesi ve bunun Resmi Gazete’de yayımlanması 2 Temmuz 2023’e yetişir mi, şüpheliyim.
Nasıl bir durum olur?
Elbette Meclis’in 2 Temmuz 2023’ten sonrası bir tarihte uygulanacak şekilde kira sınırlamasını kabul etmesi halinde ise, şöyle bir durum ortaya çıkacak: 1 Temmuz 2023’te kiralar yüzde 25 artacak, sonra Meclis yeni bir yasa kabul edinceye kadar kiralar TÜFE oranında artacak, kabul edilen yasa yürürlüğe girince yeniden yasal sınırlamaya göre kira artışı olacak. Böyle karmaşık ve yasal şans - şanssızlık durumunun oluşmaması için yeni Meclis’in 2 Temmuz 2023 tarihinden önce yeterli zaman olacak şekilde ilk ele alacağı konu kira artışı hakkında olmalı, ya da hiç olmamalı.
Benim kiracılara tavsiyem, kendilerini ve bütçelerini 2 Temmuz’da ve sonrasında kira artışını TÜFE oranında yapacakmış gibi hazırlamaları. Ev sahiplerinin ise tam tersine kira gelirlerinin yine yüzde 25 artacağı ihtimaline göre kişisel bütçe yapmaları.
