Orhan Beşikçi

Geçen yıl binaları depreme dayanıksız olduğu için boşaltılan ve yeni yer arayışına giren Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’ne çağrı yapıp “Basmane’yi DEÜ GSF kucaklar” başlığıyla bir yazı yazmıştım. Sinema ve sahne sanatları için, çatısı açılıp kapanabilen, fuayesi, perdesi, gişesi, açık alanları olan ve bir zamanlar gişe rekorları kıran filmlerin seyredildiği, başta şehir tiyatroları olmak üzere özel tiyatro gruplarının oyunlarını sergilediği, konserlerin verildiği, Gaziler Caddesi’ne cephesi olan Yıldız Sineması’nı; heykel, resim, seramik, cam sanatları, grafik bölümü öğrencilerine işlik olarak Bıçakçı Han’ı önermiştim.

Önerime ses beklemediğim bir yerden, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden geldi. Pandemi öncesi Başkan Tunç Soyer’le ikinci buluşmamızı gerçekleştirip Basmane sokaklarında dolaştık. İlk buluşma Sakarya Mahallesi, Namazgâh, Anafartalar Caddesi Hatuniye Altınpark arasında, ikinci buluşma Yıldız Sineması ve Bıçakçı Han’da

1973 yılında İzmir’de doğan Dr. Murat Ceyhan’ı ve ailesini yakından tanıdım. Basmane’deki evlerini, çocukluğunda oyun oynadığı sokakları biliyorum. Dr. Murat Ceyhan, Yıldırım Kemal Bey, Şehit Fethibey okullarının başarılı öğrencileri arasında yerini aldı. Atatürk Lisesi’nden sonra Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldu. Sivas Gürün İlçesi’nde, Iğdır’da Nahçıvan sınır kapısında tabip asteğmen olarak görevi yaptı. 1990 yılında Çiğdem Ceyhan’la hayatını birleştirdi, biricik oğulları Kemal dünyaya geldi. Sonraki yıllarda aile hekimi olarak Isparta, Eğridir, Ödemiş, hastanelerinde çalıştı. 2015- 2020 yıllarında Karabağlar İlçesi’nde Aile Sağlık Merkezinde hekimlik görevinde bulundu. 3 ay önce koronavirüse yakalandı tedavi gördü ve virüsü yendi. Lakin talihsizlik peşini bırakmadı, 15 Eylül 2020 günü görevi başındayken bir fenalık geçirdi. Birlikte çalıştığı hemşirenin yardım istemesiyle doktor arkadaşları imdadına koştu. Doktor kalp krizi geçiriyordu, ilk

Basmane yerli yabancı yoksul insanların barınma merkezi haline geldi. Denetimsiz, ruhsatsız oteller bekar odalarının sayısı her gün artıyor, insanlar yaşamlarına hijyenik olmayan şartlarda devam ediyor. Konuyu yine halk sağlığına getirmek istiyorum. Dış göçler, ekonomik sıkıntıların kente yansıması olumsuzluğu tetikliyor. Eski yıllarda İzmir Belediyesi hemşerilerini özellikle bulaşıcı cilt hastalıklarından korumak için İzmirlilerin “uyuz hamamı” dediği sağlık tesisleri kurmuştu.




İnsanlar burada doktor kontrolünde kükürtlü su ile yıkanıp ilaçlanır, giysileri sıcak su buharıyla etüv edilirdi.

Sayın İzmir Valisi: Heredot’un “Dünyanın en yaşanası yeridir” dediği. İzmir’e hoş geldiniz yeni görevinizde başarılar dilerim. Kemeraltı Çarşısı tanıtım gezilerine katıldığınızı gördüm, yılların ihmaline uğrayan tarihi çarşının korunması için elinizden geleni yapacağınıza inanıyorum. İzmir merkezinde ve ilçelerinde yapılacak koruma çalışmalarını bütünleştirip, yer altı ve yer üstündeki taşınmaz kültür varlıklarının hikâyelerini araştırmak, yapıları onarıp gelecek kuşaklara aktarmanın önemini bilen bir yönetici olduğunuzdan şüphemiz yok.

Bilindiği gibi binlerce yıllık geçmişi olan ve İzmir’in tarihsel kimliğini oluşturan kültürel miras gözlerimizin önünde eriyip gidiyor. Kültür varlıklarımız özellikle eski İzmir mimarisi amaç dışı kullanımlar, plansızlık ve diğer nedenler yüzünden terk edilip göçtü virane oldu.  İzinsiz ve uzman olmayanların yaptığı müdahalelerle tarihsel kimliğinden koparıldı.

Anafartalar Caddesi’nde yapılan 9 Eylül Zafer Yürüyüşü, 1960’lı yılların sonunda güzergâh değişikliği nedeniyle kentin farklı yerlerinde yapılmaya başlandı…  Cadde üzerinde, askeri birliklerin, okulların, sporcuların, sivil toplum ve kamu kurumlarının katılımıyla gerçekleştirilen coşkulu yürüyüşler gün geldi unutuldu.

9 Eylül Zafer Yürüyüşü’nün tarihi Anafartalar Caddesi’nde yapılması için 2011 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Danışmanı Haluk Işık, Doç. Dr. Tarihçi Apikam Müdürü Oktay Gökdemir’i ziyaret edip düşüncelerimi söyledim. Bu değerli bürokratlar yaptığım hatırlatmaya ilgisiz kalmadı, kısa bir zaman sonra 9 Eylül 2012 yılı Zafer Yürüyüşü’nü Anafartalar Caddesi’nde yapacakları müjdesini verdiler.

İzmir’in kurtuluşunun 98. yılında, dün sabah erken saatlerde Basmane Karakolu önünde 8. buluşma gerçekleşti. Kalabalıklarla birlikte “İzmir’in dağlarında çiçekler

Geçen hafta, Konak ilçesi göç veren ilçelerin başında geliyor diye yazmıştım... İnsanların göç etmesinin nedenlerinin başında karmaşa ve lümpenliğe verilen tavizler geliyor. Yaya kaldırımları işgal edilmiş durumda, Hatuniye Camii civarı, Fevzipaşa Bulvarı, Oteller Sokağı bitpazarı oldu...

Çorakkapı-Mezarlıkbaşı arası yürünmez hale geldi. Anafartalar Caddesi’nde yol çalışması yapan bir ekiple karşılaştım. Zemin taşlarını ne kadar kötü bir işçilikle yere dizdiklerini gördüm, yapılan işten esnaf da memnun değil. İlk yağmurda döşenen taşların ne hale geleceğini göreceğiz... Zabıta memurları, cadde üzerinden seyyarları ara sokaklara gönderip caddenin boş fotoğrafını neden çekiyorlar? Ara sokak dediğim, yerli-yabancı turistlerin dolaştığı, eski İzmir mahalleleri...

İzmir’e Basmane’den bakarım; varsıllık-yoksulluk, kentin hal ve gidişi en iyi bu semtten görülür. Eskiden hali vakti yerinde olan İzmirlilerin yaşadığı konaklarda şimdi sığınmacılar, garibanlar alt alta üst üste yatıp kalkıyor. Geçen gün

Günümüzdeki adı Mithatpaşa Anadolu Teknik Endüstri Meslek Lisesi olan, Mithatpaşa Islahhanesi hakkında daha önce de yazı yazmıştım. Geçen hafta bu tarihi okulumuzu yeniden ziyarete ettim. Yanımda, okulun 20 yıl süreyle müdürlüğünü yapmış (1980-2001) Teknik Öğretmen Sadık Liv, aynı semtte Ziraat Bankası Müdürlüğü görevinde bulunmuş (1988-1990) Ramazan Emel Taşöz Beyler vardı. Okul Müdürü Serdal Şimşek’le selamlaştıktan sonra Sadık Bey’in rehberliğinde okulu gezmenin heyecanını yaşadım. Dil, din, ırk ayrımı yapılmadan öksüz çocuklara meslek öğretmek için kurulan okulla ilgili olarak merak ettiğim, sormak istediğim sorular vardı. Sadık Bey, okulun kuruluş öyküsünü, Mustafa Kemal Atatürk’ün okullarını ziyaretini, çok iyi eğitim görmüş öğretmenler tarafından yetiştirilen öğrencilerinin başarılarını, Türk sanayisine ve ekonomisine yaptıkları katkıları anlattı.

Konak Belediyesi, nüfusu 300’ün altında kalan 20 mahallenin birleştirilmesi kararını almış. Karara göre; Akdeniz, Bozkurt, Çınarlı, Fevzipaşa, Güneş, Güzelyurt, Hurşidiye, Kahraman Mescit, Kestelli, Konak, Kurtuluş, Odunkapı, Oğuzlar, Sümer, Nedim Tuğaltay, Vezirağa, Yenigün, Uğur ve Tan mahalleleri birleştirilip yeni isimler verilecekmiş.

Geçen yüzyıllarda da çeşitli nedenlerle mahalle ve sokak isimleri değiştirilmişti. Büyüklerinin nüfus kâğıdında yazılı olan Çorakkapı, Ahmetağa, Şeyh ve Abdullah Efendi mahallelerini merak edip gidenler, arasalar da bu mahalle ve sokakları bulamaz. Selahattinoğlu, Hanbey, Selvili Mescit, Kefeli, Cami-i Atik, Cedid, Kasap Hızır ve Hahambaşı mahalleleri, kentin belleğinden silinip gitti. Tepecikliler, henüz Yenişehir adına alışamadı. Doç. Dr. Erkan Serçe’nin ‘İzmir’de Muhtarlık Teşkilatının kurulması ve İzmir Mahalleleri’ araştırmasını okursanız, zaman içinde yapılan isim değişikliklerini görürsünüz.

Belleği silmeyin

Birleştirilmesi düşünülen mahalleler arasında, hane ve