Size dünyada on birinci en iyi yatırım ortamına sahip ülke hangisidir diye sorsam büyük olasılıkla bilmeyeceksiniz.
Ama “Bil bakalım 73’üncü kim?” diye sorsam Türkiye olduğunu tahmin edersiniz. Birçok dünya sıralamasında bu pozisyona yakınız çünkü.
Bir ülkede iş yapmanın ne kadar kolay olduğunu belirleyen yatırım ortamının kalitesidir. Yüksek olması ekonomik büyümeyi olumlu etkiler. Yabancı sermaye girişlerinde de etkendir.
Türkiye’de hükümetler hep yatırım ve büyümeye adanmış olduklarını söyler ama hiçbiri gerekli önlemleri almak için pek fazla bir şey yapmaz.
Yatırım ortamı gökten zembille inmez. Kanunlar, yönetmenlikler, uygulamalar, tavırlarla belirlenir.
Siyasi bir seçeneğin sonucudur. İyi bir ortam kurulur veya kurulmaz. İktidarın iradesine kalmış bir konudur bu. İradesine ve ne kadar iyi, akıllı dürüst olduğuna. Dünya Bankası’nın uluslararası “İş Yapma” endeksi şirket kurma, inşaat izinleri, istihdam, tapu tescil işlemleri, kredi alma, vergi ödeme, dış ticaret rejimi, yargının kalitesi, iş kapatma kategorilerini kapsıyor.
Türkiye 73. sırada
Türkiye bu listede 183 ülke arasında 73 numaradadır.
Ama bazı kategorilerde sıramız çok daha aşağılardadır. Örneğin istihdam konusunda 145, şirket kapatma konusunda 121’inci sıradayız.
Alt sıralarda olduğumuz bir başka konu Türk/yabancı herkesin anasından emdiği sütü burnundan getiren inşaat izinleridir. Bu kategoride 133’üncü sıradayız. Belediye ve mahalli idarelerin rüşvet yatağı olmasının bir sonucudur bu.
İnsan merak edebilir. AKP hükümeti orduyu darbeci elemanlardan temizleme operasyonuna tahsis ettiği ateşli enerjinin benzerini neden belediyelerdeki rüşvet ve yolsuzlukla mücadeleye ayırmıyor diye.
Ama etmemeli. Yatırım ortamı kötü ise ve düzeltilemiyorsa siyasilerin ve bürokratların işine geldiği için kötüdür.
Bunlar imkânsızı mümkün, zor işi kolay yaparak gelir elde ederler. Bu gelirlerden vazgeçmeleri mümkün değildir. Türkiye’de siyaset araba ise bu arabanın benzini rüşvettir.
Ama bu benzin politikaya hız verirken iş yapmayı cehennem azabına çevirerek ekonominin frenine basar.
İş yapmanın kolay olması ile zenginlik arasında doğrudan bir bağlantı var. Dünya Bankası’nın İş Yapma listesini incelediğinizde, bazı istisnalar hariç, iyi yatırım ortamına sahip ülkelerin en zengin ülkeler olduğunu görürsünüz. Listenin alt taraflarında ise Kongo, Çad, Özbekistan gibi malum ülkeler var.
Türkiye’nin düzeni zengin yaratır ama zenginlik yaratmaz. Unutmadan... Dünyanın en iyi on birinci yatırım ortamına sahip ülke Gürcistan’dır.
* Listenin tamamı: http://www.doingbusiness.org/EconomyRankings/
