Fukuşima’da meydana gelen felaket Türkiye’yi Japonya ile nükleer santral görüşmelerinden caydırmamışa benziyor.
Enerji Bakanlığı Sinop’ta yapılması planlanan dört reaktörlü tesis için başlatılan görüşmelere bu ay içerisinde devam edileceğini söylüyor.
“Nisan ayında devam etmek istiyorlar, görüşmelere kaldığımız yerden devam edeceğiz” diye konuştu konuyu yakından izleyen resmi bir kaynak.
Ancak anladığım kadarıyla devam etmek isteyen Japonlardan çok bizim taraf.
Deprem, tsunami ve nükleer santral felaketinden sersemleyen Japonya pek müzakere havasında değil. Görüşmeleri bir süre ertelemek taraftarı.
Ankara’daki Japonya büyükelçiliğinin bu ay içinde veya yakında yapılacak herhangi bir görüşme randevusundan haberi bile yok.
Türk tarafı devam için bastırıyor
Ama Türk tarafı bastırıyor. Hükümetin, belki de yaklaşan seçimler dolayısıyla, acelesi var.
Dünya ise Fukuşima felaketinden sonra duraklama hatta ricat halinde.
Almanya’nın en büyük mühendislik şirketi olan Siemens nükleer emellerinden vazgeçmeye hazırlanıyor.
Financial Times’ın haberine göre Siemens Rusya devlet atom enerjisi kurumu Rosatom ile olan ortaklığından çıkma yolları arıyor. Siemens iki yıl kadar önce Fransız nükleer şirketi Areva ile ortaklığını bozmuş daha geniş iş olanaklarında sahip olduğuna inandığı Rosatom ile ortak girişim kurmaya karar vermişti.
Rusya’nın 20 milyar dolarlık yatırımla Mersin-Akkuyu’ya inşa edeceği nükleer santralı Rosatom’a ait bir kuruluş olan Atomstroyexport yapacak. Santrala Siemens’in de katkı koyması bekleniyordu.
Mart 2009’da Siemens Rosatom ortaklığının temeli atılırken dünyanın yeni bir nükleer rönesansa girmekte olduğu düşünülüyordu. Yirmi yıllık sürede 400 nükleer santral yapılacağı ve bunun bir trilyon dolarlık iş hacmi doğuracağı öngörülüyordu. Bu artık bir hayal.
Tepco’nun sandalyesi boş
Görüşmeler yeniden başladığında Japon delegasyonunda bir sandalye boş olacak. Bu sandalye de Fukuşima santralını çalıştıran ve orada süregelen felaket yüzünden büyük darbe alan Tokyo Elektrik Şirketi Tepco’ya aittir.
Tepco, eğer Japonya’daki deprem olmasa ve görüşmeleri başarı ile sonuçlandırsa idi Samsun’daki santralın çalıştırıcısı olacaktı.
“Başka bir işletici getirmeleri lazım” diye konuştu bir kaynak. “Kendileri bunun gereğini yapacak.”
Türk-Japon görüşmelerinde Ankara’nın muhatabı projeye finansman desteği sağlayacak olan Japon hükümeti idi. Japon delegasyonunda Toshiba, Itochu ve Tepco şirketleri de bulunuyordu.
Amerikan Westinghouse’un da sahibi olan Toshiba dünyanın en büyük nükleer teknoloji şirketlerinden biridir. Japonya’da faaliyette bulunan reaktörlerin yüzde altmıştan fazlasını bu şirket sağladı.
Itochu Japonya’nın en eski ve en büyük genel ticaret şirketlerinden biridir.
Tepco Asya’nın en büyük elektrik şirketidir ama depremden önceki değeri beşte birine indi. Şirket kamulaştırılma veya parçalanma tehdidi ile karşı karşıya.
