Gösterge Aslında FED'in bu kararı almakta bir hayli zorlandığı söylenebilir. ABD'de kimi ekonomik veriler ekonomide yavaşlama gösterse de (geçen ay istihdamda 100 bin artış beklenirken 4 bin eksilmenin açıklanması oldukça şaşırttı) henüz durgunluk konusunda net bir tablo yok. Bu nedenle, bu karar daha çok küresel piyasalarda ortaya çıkan likidite sıkışıklığından etkileniyor. Ancak oluşan bu durumun bankacılık kesimi üzerindeki olumsuz etkisi de göz ardı edilemez. Temmuz ayından sonra Avrupa'daki ve ABD'deki toplam bankacılık kesimi aktifleri hızla büyürken, vadesi dolan çek-senetlerin hızla tedavülden çekildiği gözleniyor. Yani kimse birbirinin senedini karşılamıyor. Geçtiğimiz hafta Türkiye'nin Merkez Bankası beklenmeyeni yaptı ve faizini indirdi. Bugün de ABD Merkez Bankası (FED) toplanıyor. FED'in gecelik borçlanma faizi düşürmesi bekleniyor. Üstelik haftalardır piyasalar bu beklentiyi fiyatlıyor. Nitekim yoğun biçimde dolardan çıkıp diğer para birimlerine yatırım yapılıyor. Çeşitli borsalarda toparlanmalar gözleniyor. Ancak FED de beklenmeyeni yaparsa ortalık bir hayli sarsılabilir. ABD ve Avrupa'daki bankaların aktif büyüklüğü 20 trilyon dolar kadar. Varlığa dayalı menkul kıymetler ise bunun yüzde 9'u ediyor. Yani 2 trilyon dolara yakın menkul kıymet varlığının bir kısmı riskli hale gelmiş. Avrupa'da gecelik borçlanma faizlerinin çok hızlı yükselmesinin de ardında bu yatıyor.Menkul kıymetlerin daha riskli hale gelmesine de konut kesimi neden oluyor. 1997-2007 döneminde ABD'de konut fiyatları ortalama yüzde 103 artmıştı. Hatta 2006 yılının ilk yarısında bile (yıllık) bu artış yüzde 10 kadardı. Ancak bu yılın ilk yarısında fiyat artışları birdenbire düşmeye başladı: Yüzde 3.2. Bu da finans kesimi üzerinde ciddi bir sıkıntı yaratmaya başladı. Tahsilat sorunları arttı. Sermaye yeterlikleri düştü ve kredi olanakları daralmaya başladı. En son borç verici Sorunun ya da riskin boyutu hakkında hâlâ net bir bilginin olmaması uzmanları tedirgin ediyor. Fakat ne ilginçtir ki, sorun daha çok ABD'deki konut kesiminde olmasına rağmen, Avrupa bankaları sıkıntıya girmiş görünüyor. Yani ortada bir terslik var.Faizler bir miktar düşünce finans kesiminin rahatlamasını beklemek saflık olur. Kaldı ki, bugünkü toplantıdan faiz indirimi kararı çıkacağı da garanti değil. Ve bu karar çıkmazsa piyasalarda büyük bir hayal kırıklığı yaşanabilir. Bu hayal kırıklığı da durgunluğu derinleştirebilir. Bununla beraber biz yine de 0.25 puanlık bir faiz indirimini olası görüyoruz. Özetle, FED bugün faiz indirimine giderse bunu tümüyle makroekonomik gereklere bağlamak yanlış olur. Bu karar büyük ölçüde mali piyasalardaki çalkantının büyümesini engellemeye yönelik bir moral takviyesi niteliğinde olacak. hgunes@milliyet.com.tr Riskin boyutu bilinmiyor
