Hükümetin imdadına domuz gribi yetişti. Otobüsün üzerinden PKK’lılar halkı selamlarken birçokları şöyle düşünüyordu: insan öldürenler sınırda beraat ettirilip salınıyor, hasta insanları iyi edenler sabahın köründe yaka paça götürülüp hapislerde çürütülüyor! Tepkiler büyürken Sağlık Bakanı çıktı, domuz gribinin tehlikeli bir düzeye geldiğini açıklayıverdi. Böylece gündem değişmiş oldu.
Temmuz ayında Hong Kong’dayken sokaklarda halkın önemli bir kısmının ağızlarında maskeyle dolaştığını gözlemiştim. Oysa ülkemizde halk hâlâ önlem almıyor.
Domuz gribi elbette bulaşıcı bir hastalık. Fakat hastalığın ölümcül olduğu, çaresinin bulunmadığı yargısı da yanlış. Bu hastalığın diğer griplerden pek farkı yok. Korunma mümkün. Yakalanan birçok kişi de iyi bakımla hastalığı atlatabilir. Nitekim Amerika’da Federal Sağlık yetkililerinin verdiği bilgiye göre çok kısa bir sürede 5,7 milyon kişi domuz gribine yakalanmış ama ölmemiş.
Maliyet hep abartılıyor
2001 yılında kuş gribi çıktığında bunun dünya gelirinde yüzde 3’ten fazla düşüşe neden olacağı, kimilerine göre 1,25, kimi karamsarlara göre de 40 trilyon dolarlık bir maliyet getireceği belirtiliyordu. Hastalıkla mücadelenin bile 1,5 milyar dolara mal olacağı sanılıyordu. Tavuklar, hindiler itlaf edildi. Ama korkulanlar başa gelmedi.
2003 yılında SARS hastalığı çıktığında 25 ülkeden 775 insan ölmüştü. Hastalık 40 milyar dolarlık bir maliyet getirmiş, bunun çoğu da turizmden kaynaklamıştı. Yani korkudan! 2006 yılında deli dana hastalığı çıktığında da toplumsal bir histeri yaratmış, bir süre kimse et yememişti. Et fiyatları da çökmüştü. Sonunda deli dana hastalığından ülkemizde kimse ölmedi!
Dünya sağlık yetkilileri aylar önce dünya nüfusunun yüzde 1’inin, yani tam 70 milyon kişinin domuz gribinden öleceğini açıkladı. Bunun üzerine, IMF de dünya milli gelirinin yüzde 5 kadar düşeceğini ve bunun da en az 3 trilyon, belki de 4,4 trilyon dolarlık bir kayba neden olacağını açıkladı.
Tatilin maliyeti
Rakamlar çok yüksek. Hastalığa karşı alınacak önlemlerden biri de insanların birbirleriyle münasebetinin kesilmesi için işyerlerinin tatil edilmesi. Fakat ABD’de okulları bir gün tatil etmenin bile maliyetinin en az 10 (en fazla da 47) milyar doları bulacağı sanılıyor. Öte yandan İngiltere’de böylesi bir tatil, işgücünün üçte birini bile kapsadığında, her gün 2 milyar sterline mal olacağı düşünülüyor. Hastalığın 70-142 milyon kişinin ölmesine neden olacağı tahmin ediliyor. Ancak bizce bu afaki. Şu anda Türkiye’de 1600 kişinin bu gribe yakalandığı, şimdiye dek 4 kişi öldüğü ve hastanelerde bulunan hasta sayısının da 25 kişiyi bulduğu söyleniyor. Üstelik sadece üçünün durumu ağır.
Sağlık bakanlığı 40 milyon doz domuz gribi aşısı ithal etmiş. Her bir dozu 5,2 euro’ya mal olduğuna göre, bakanlık aşıya 556 milyon TL ödenek ayırmış. Yani işi ciddiye almış. Daha önce Türkiye’de peş peşe patlak veren kuş gribi vakalarının Türkiye’ye maliyeti de 1 milyar doları geçmişti. Paniğe gerek yok. Ama önleme gerek var. Örneğin; maske ve temizlik, kalabalık yerlerde az dolaşma, iyi beslenme, etkin ve ucuz maliyetsiz önlemler. Oysa tatil ekonomik maliyetin yükselmesine neden oluyor.
