Gösterge Milliyet BÜTÇE ANALİZİ Öncelikle şunu belirtelim ki, harcama tarafından bakıldığında rakamlar oldukça makul geliyor. 2007 bütçe giderlerinin tahsisatın da altında tahmin edilmesi gerçekçi değil. Aksine, bir miktar üzerinde gerçekleşeceği belirtilebilir. 2008'de de aynı harcama gevşekliği sürerse harcamalar milli gelirin yüzde 31'i değil, 33'ü kadar gerçekleşir. 2007 yılında faiz harcamaları bütçede öngörülen sınırlar içinde gelişti. Ancak 2008 yılında bu harcamaların yüzde 14 artarak milli gelirin yüzde 7.8'ine ulaşması bekleniyor. Doğaldır ki, Merkez Bankası faiz indirdikçe öngörülen bu harcama da düşecektir. 2008 bütçesinin en dikkat çekici yönü bütçe, özellikle vergi gelirlerinde görülüyor. İlk bakışta yıllık artışın yüzde 13 olmasına pek itiraz edilemeyeceği düşünülse de, buradaki temel varsayımlar hatalı. Birincisi, 2007 yılında 151 milyar YTL vergi toplanması çok zor görünüyor. İkincisi de, 2008 yılında çok ciddi bir reform olmadan ya da büyüme oranı aşırı yükselmeden vergi gelirlerinde bu denli bir artış beklemek saflık olur. 2008 bütçesine ilişkin yorum yapmak için henüz erken. Bununla beraber önceki gün bakan Unakıtan'ın açıkladığı bütçe verilerine baktığımızda bazı noktalar göze çarpıyor. 2007 2008 Artış oranı (%) (Milyon YTL) Bütçe Gerçek tah. Tahmin (3/1) (3/2) (1) (2) (3) Gelir vergisi 34.248 34.320 38.100 11.2 11.0Kurumlar vergisi 11.925 13.075 14.500 21.6 10.9Özel tüketim vergisi 40.240 38.641 44.719 11.1 15.7Dahilde alınan KDV 20.200 16.500 17.652 -12.6 7.0İthalatta alınan KDV 29.583 26.000 30.500 3.1 17.3Motorlu taşıtlar vergisi 3.504 3.472 3.877 10.6 11.7BSMV 3.110 3.220 3.976 27.8 23.5Damga vergisi 3.638 3.707 4.200 15.4 13.3Harçlar 4.594 4.800 5.400 17.5 12.5Diğer vergiler 7.109 7.321 8.282 16.5 13.1Vergi gelirleri toplamı 158.153 151.056 171.206 8.3 13.3 Örneğin, en büyük vergi kalemi olan ÖTV'nin yüzde 16 artması öngörülmüş. Bu denli bir tüketim patlamasını beklemek yanlış, ya da aşırı iyimser. Yine ikinci en büyük vergi kalemi olan gelir vergileri yüzde 11 artsa da, ithalattan alınan vergilerin yüzde 17'den fazla artabilmesi için iç talebin çok güçlü olması gerek. Nihayet pek de önemli olmayan banka ve sigorta muameleleri vergisinin yüzde 24 artması öngörülmüş ki, bu denli bir patlama için pek bir denen yok. Bir başka konu da vergi dışı gelirler. Burada 2007 yılı gerçekleşme tahminine göre yüzde 10'luk bir düşüş öngörülmüş. Ama bize göre o bile iyimser. Çünkü geçen yılı kurtaran Türk Telekom gibi çok büyük bir özelleştirme geliri vardı. 2008 için de sırada bekleyen özelleştirmeler var, ama tahsilatının 2008 içinde gerçekleşmesi gerek. Biz ise burada sorun çıkacağını düşünüyoruz. Özetle, hükümet yüzde 6.5 yerine yüzde 5.5'lik faiz dışı fazla öngörse de bütçe hesapları yüzde 5.3 üzerine. Üstelik bunun gerçekleşmesi çok zor. Bu gidişle milli gelirin yüzde 5'i kadar faiz dışı fazla bile hayal. hgunes@milliyet.com.tr
